4B Thema 7 Opslag, uitscheiding en bescherming

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

Thema 7

Opslag, uitscheiding

en bescherming

Bs 1 Het inwendig milieu

Bs 2 De lever

Bs 3 De nieren en urinewegen

Bs 4 De huid

Bs 5 Afweer

Thema 7

Opslag, uitscheiding

en bescherming

Bs 1 Het inwendig milieu

Bs 2 De lever

Bs 3 De nieren en urinewegen

Bs 4 De huid

Bs 5 Afweer

Thema 7

Opslag, uitscheiding

en bescherming

Bs 1 Een constant inwendig milieu

Bs 2 De lever

Bs 3 De nieren

Bs 4 De huid en het onderhuidse bindweefsel

Bs 5 Afweer

Inwendig milieu:

= bloedplasma &                             weefselvloeistof

= opgenomen in de                         bloedsomloop

Uitwendig milieu:

• buiten je lichaam
• lucht in je longen
• inhoud darmkanaal
  

Opname:

• Inademen
• Eten
• Drinken

Opname naar de bloedsomloop om in 

het inwendig milieu 

te komen.

Uitscheiding:

• Uitademen
• Plassen
• Gal

Poepen is geen uitscheiding, want dat zijn de onverteerde voedselresten die nooit opgenomen zijn in het bloed.

1. Eilandje van Langerhans (microscopische foto)
2. Afvoerbuis verteringsklier
3. Eilandje van Langerhans
4. Verteringsklier
5. Stukje alvleesklier
6. Alvleesklier
   

1. Bloedsuikerspiegel wordt te hoog
2. Alvleesklier maakt het hormoon insuline
3. Glucose => glycogeen    
4. Bloedsuikerspiegel       is te laag
5. Alvleesklier maakt het hormoon glucagon
6. Glycogeen => glucose
   

Thema 7

Opslag, uitscheiding

en bescherming

Bs 1 Het inwendig milieu

Bs 2 De lever

Bs 3 De nieren en urinewegen

Bs 4 De huid

Bs 5 Afweer

Thema 7

Opslag, uitscheiding

en bescherming

Bs 1 Een constant inwendig milieu

Bs 2 De lever

Bs 3 De nieren

Bs 4 De huid en het onderhuidse bindweefsel

Bs 5 Afweer

Belangrijke bloedvaten:

Leverslagader: 

tussen aorta en lever

Leverader: 

tussen lever en holle ader

Poortader: 

tussen darmen en lever

Belangrijke bloedvaten:

Leverslagader: 

tussen aorta en lever

Leverader: 

tussen lever en holle ader

Poortader: 

tussen darmen en lever

  Functies van de lever:

• Productie van gal
  
• Afvalstoffen uit het bloed halen en afbreken

      - Afbraak van overschot eiwitten

      - Afbraak van dode rode bloedcellen                                                                    (galkleurstoffen is het afbraakproduct)

• Ontgifting van bloed (o.a. alcohol, drugs, medicijnen)
  

Hepatitis

• Virus
• Besmetting via bloed, sperma of vaginavocht
• Kan leverkanker of levercirrose (afsterven van levercellen) veroorzaken.
  

Thema 7

Opslag, uitscheiding

en bescherming

Bs 1 Het inwendig milieu

Bs 2 De lever

Bs 3 De nieren en urinewegen

Bs 4 De huid

Bs 5 Afweer

De nieren en de urinewegen

Nierschors en niermerg

Functie uitscheiding van:

• overtollig water
• overtollige zouten
• afvalstoffen
• schadelijke stoffen

Dus: de nieren voeren een aantal stoffen af die het lichaam niet meer nodig heeft

Nierschors en niermerg 

 

Functie uitscheiding van: 

• overtollig water 
• overtollige zouten 
• afvalstoffen 
• schadelijke stoffen

Dus: de nieren voeren een aantal stoffen af die het lichaam niet meer nodig heeft. Zoals te veel water, te veel zout, afvalstoffen en schadelijke stoffen.

Nierschors en niermerg

Functie uitscheiding van:

• overtollig water
• overtollige zouten
• afvalstoffen
• schadelijke stoffen

Dus: de nieren voeren een aantal stoffen af die het lichaam niet meer nodig heeft

Nierbekken

Functie:

• verzamelen van urine

Hierna gaat de urine naar urineleiders, dan naar de urineblaas en 

tenslotte wordt de urineblaas leeggemaakt via de urinebuis.

Nieren: maken urine

• Eerst gaat het bloedplasma in buisjes = voorurine

• Dan halen de nieren de nuttige stoffen en een deel van het water weer uit de voorurine. Deze stoffen gaan terug naar de bloedvaten. 
• Dat wat overblijft is urine, hierin zitten de afvalstoffen die via de urineleider en blaas uitgeplast worden.

Hoornlaag

Dode verhoornde celresten

Kiemlaag

Levende cellen

Opperhuid

Bestaat uit twee lagen, de kiemlaag en de hoornlaag.

Thema 7

Opslag, uitscheiding

en bescherming

Bs 1 Het inwendig milieu

Bs 2 De lever

Bs 3 De nieren en urinewegen

Bs 4 De huid

Bs 5 Afweer

De huid bestaat uit 3 lagen:

1. Opperhuid
   
2. Lederhuid
3. Onderhuids bindweefsel
   

Opperhuid

• Hoornlaag = dode cellen
• Eelt = extra dikke hoornlaag
  
• Kiemlaag = levende cellen

Lederhuid

• Bloedvaten
• Haarspiertjes
• Zweetklieren
• Zintuigen
• Uitlopers van zenuwcellen
  

Onderhuids bindweefsel:

• Vetcellen

Functies hoornlaag:

• Bescherming tegen infecties
• Bescherming tegen uitdroging
• Bescherming tegen beschadiging

Functies kiemlaag:

• Productie van nieuwe huidcellen
• Bescherming tegen ultraviolette                          straling door pigment

Warmbloedig

Constante lichaamstemperatuur

Mens = + 37 gr Celcius

Er is een evenwicht tussen warmteproductie & -afgifte

Koudbloedig

Omgevingstemperatuur 

= lichaamstemperatuur

Buiten het lichaam 10 graden 

= dier ook 10 graden Celcius

Lichaamstemperatuur wisselt

met omgevingstemperatuur

Opwarmen:

Je hebt het te koud

niet meer zweten

minder bloed door de huid

=> huid wordt bleker en kouder

extra verbranding

(helpt niet veel)

kippenvel

(werkt helemaal niet meer)

Afkoelen:

Je hebt het te warm

gaan zweten (=water & zout)

meer bloed door de huid 

=> huid wordt roder en warmer

Thema 7

Opslag, uitscheiding

en bescherming

Bs 1 Het inwendig milieu

Bs 2 De lever

Bs 3 De nieren en urinewegen

Bs 4 De huid

Bs 5 Afweer

Ziekteverwekkers:  

     Bv. virussen - bacteriën - schimmels - dieren

Antigenen = lichaamsvreemde stoffen

     Zijn stoffen die niet in je lichaam thuis horen.

Infectie = als 'n ziekteverwekker je lichaam binnendringt.

Afweer = de verdediging tegen ziekteverwekkers 

Immuun = je lichaam kan een ziekteverwekker snel uitschakelen waardoor je niet ziek wordt.

tegen een infectie:

• Opperhuid/hoornlaag
• Talg
• Slijmvliezen
• Maagsap
  

van een infectie:

• Koorts
• Medicijnen bv. antibiotica
• Witte bloedcellen
• Antistoffen
  

Bescherming

Bestrijden

Actieve immuniteit:

hiervoor moet lichaam zelf werken, je lichaam maakt zelf antistoffen.

Passieve immuniteit:

hiervoor hoeft je lichaam zelf niets te doen, je krijgt de antistoffen ingespoten.

Kunstmatige immuniteit:

je bent niet ziek geweest, maar je hebt een vaccinatie gehad.

Natuurlijke immuniteit:

je bent ziek geweest.

Vaccinatie = inenting tegen ziekten.

Je krijgt dan een stof ingespoten die je lichaam wel antistoffen laat maken, maar je niet ziek maakt.

Thema 7

Opslag, uitscheiding

en bescherming

Bs 1 Het inwendig milieu

Bs 2 De lever

Bs 3 De nieren en urinewegen

Bs 4 De huid

Bs 5 Afweer