Bijeenkomst 1: Profileringsdeel

• Mediawijsheid
• HBO
• Studiejaar 1

De aanleiding

De maatschappij verandert door technologie en digitalisering in hoog tempo naar een kennis- en informatie maatschappij.

Door de digitalisering hebben we toegang gekregen tot een brede, nieuwe wereld: de digitale wereld. 

Deze wereld heeft haar eigen normen en waarden. 

 Daarbij gaat de ontwikkeling van technologie steeds sneller en dat maakt onze samenleving dynamischer en flexibeler. 

Het gaat namelijk niet meer alleen om het aanleren van inhouden en gedrag, maar

ook om het snel kunnen leren van steeds weer nieuwe inhouden en nieuw gedrag, oftewel leren te leren. Ook is de verwachting

dat technologische ontwikkelingen het onderwijs drastisch zullen veranderen en dat het steeds weer toepassen

van nieuwe technologieën een essentiële vaardigheid zal zijn voor mensen in de 21e eeuw (Voogt & Pareja Roblin, 2010).

Scholen hebben veel vragen bij het invoeren van 21e-eeuwse vaardigheden in de onderwijspraktijk. Is het echt wel zo

anders dan het huidige onderwijs en wat heeft dat dan voor consequenties? Zijn bestaande modellen zoals bijvoorbeeld

de taxonomie van Bloom nog bruikbaar? En wat betekent het invoeren van 21e-eeuwse vaardigheden voor de vormgeving

van het onderwijs en het leren van leerlingen? Het invoeren van 21e-eeuwse vaardigheden in het onderwijs blijkt

in te grijpen op zowel microniveau (leerlingen en leraren in de klas), mesoniveau (team- en bouwniveau in de school), als

macroniveau (relatie school en maatschappij).

Waarom?

• We are currently preparing students for jobs that
  

don’t yet exist, using technologies that haven’t

been invented, in order to solve problems we don’t

even know are problems yet”

(Riley, in Brzozowski, 2012, p. 14)

• “Consciously we teach what we
  

know, unconsciously we teach who we are”

 (Hamachek, 1999, p.209).

Denkvaardigheden

Sociale competenties

Metacognitie

Digitale geletterdheid

Uit een onderzoek van SLO in 2014 kwam naar voren dat de 21e-eeuwse vaardigheden op dat moment weinig doelgericht en structureel aan de orde kwamen in het curriculum. Het integreren in de lessen blijkt dus een behoorlijke uitdaging. Deze skills zijn dan ook niet in de vorm van een apart vak aan te bieden. Toch zijn er tools waarmee je wel meer aandacht kunt besteden aan de 21e-eeuwse vaardigheden in het onderwijs. Want de kern van deze vaardigheden is het voorbereiden van je leerlingen op de toekomst. En dat kan niet alleen met de inhoud van de les maar ook door de vorm. Daarvoor is het belangrijk om samenhang aan te brengen tussen de vaardigheden en vakinhoud. 

21e eeuwse vaardigheden

Hoe?

“De leerling van de 21e eeuw verdient een

leerkracht van de 21e eeuw”

(Custers, z.j.).

Het implementeren van

21ste-eeuwse vaardigheden in grote mate afhankelijk is van de

leerkracht en zijn vaardigheden. 

Voordat leerkrachten in staat zijn om 21steeeuwse vaardigheden in hun lesgeven te verweven, moeten zij zelf

eerst deze vaardigheden beheersen (Voogt & Pareja Roblin, 2010,

pp. 30-31).

Basisprincipes

• Het leren van leerlingen zou niet alleen gericht moeten zijn op kennisverwerving (productgericht), maar ook op het ontwikkelen van praktische en sociale vaardigheden (procesgericht) om in staat te zijn een ‘leven lang te leren’.                                                                       De nadruk in leerprocessen verschuift daarmee van iets weten naar leren hoe je iets te weten komt en hoe je dat de volgende keer nog effectiever kunt doen. 

• Van leerlingen wordt dus een andere manier van denken en organiseren verwacht, waarbij ze om leren gaan met grote hoeveelheden informatie en de toepassing daarvan.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                             (Van der Werf, in Wubbels et al., 2006)

Wat is volgens jou een
21-e eeuwse leerkracht?

Invullen van de survey! Uitprinten.

De 21-e eeuwse leerkracht

Een leerkracht die met didactische overwegingen, vakoverstijgende opdrachten en de interactiviteit van een rijke  digitale leeromgeving de 21e-eeuwse vaardigheden een plek geeft in het onderwijs.

Op die manier kunnen leerlingen de nodige bagage meekrijgen voor de 21e-eeuwse samenleving.

Coaching

Vakoverstijgend

Leren op maat

Portfolio

Waar sta jij?

Survey invullen

SLO of UU. 

Welke vaardigheden heeft een 21e eeuwse leerkracht nodig?

Wat wil jij verder ontwikkelen?

(Didactische/pedagogische) vaardigheden van de 21e eeuwse leerkracht

• Een voorkeur voor studentgericht onderwijs (problem en/of project based onderwijs)
• Vakoverstijgend denken en werken (Onderwijsraad, 2014, par. 1.2).
  
• Bekwaamheid in klassenmanagement
  
• Een coachende en begeleidende rol van het leerproces 
• Aandacht voor persoonsvorming. Keuzes maken, verantwoordelijk zijn, eigen identiteit ontdekken en positie tot anderen en de wereld leren kennen.  (Biesta, 2012)
• Leerkrachten dienen in voldoende mate ICT-geletterd zijn, bekwaam zijn in het lesgeven met ICT en het ontwerpen van ICT-rijke leerarrangementen (Voogt et al., 2014, p.7).

• Zelf beschikken over en ontwikkelen van de 21e eeuwse vaardigheden.

Drie basisprincipes om het 21e-eeuwse leren te realiseren

 (1) De rol van de leraar veranderen van het overdragen van kennis naar het begeleiden bij het leerproces, waarin het accent ligt op het zelf construeren van kennis door de leerling op basis van complexe problemen, 

(2) Er moet sprake zijn van authentieke leerinhouden en/of een authentieke leeromgeving

(3) Het samenwerkend leren wordt bevorderd

                                                                     (Van der Werf, in Wubbels et al., 2006).

Om een 21e eeuwse leerkracht te worden dagen wij jou uit om de verbinding te zoeken tussen:

Duurzaamheid

én

Een rijke digitale leeromgeving

én

Project-based learning

Project-based learning

• Complexe taken, gebaseerd op uitdagende vragen of problemen;
  
• Leerlingen worden geactiveerd om te ontwerpen, problemen op te lossen, beslissingen te nemen en/of onderzoek te doen;
• Leerlingen werken gedurende een langere periode relatief autonoom;
  
• Het project resulteert in realistische producten of presentaties
• Het leren vindt plaats in een authentieke context met een duidelijke relatie met de echte wereld en persoonlijke affiniteit en herkenbare issues van leerlingen.

Gold Standard Project Based Learning by PBLWorks is licensed under CC BY-NC-ND 4.0.

Sarah Darwin (bioloog en achterachterkleindochter van Darwin) "We hoeven niet van de kant van de regering te verwachten dat het klimaatprobleem wordt opgelost, dat moeten we zelf doen. Er komt in de toekomst een omslagpunt waarop mensen met een duidelijke stem zeggen dat we beter voor onze planeet moeten zorgen. Dat moet wel.” - in 2009.

17 doelen voor een betere toekomst!

De SDG’s (Sustainable Development Goals of Duurzame Ontwikkelingsdoelen) zijn zeventien doelen om van de wereld een betere plek te maken in 2030. De SDG’s zijn afgesproken door de landen die zijn aangesloten bij de Verenigde Naties (VN), waaronder Nederland. De doelen kwamen er op basis van wereldwijde inbreng van organisaties en individuen.

De Duurzame Ontwikkelingsdoelen startten in 2015 en lopen nog tot 2030. Ze zijn een mondiaal kompas voor uitdagingen als armoede, onderwijs en de klimaatcrisis. Het zijn de opvolgers van de Millenniumdoelen, die liepen van 2000 tot 2015.

Achter de zeventien doelen zitten 169 targets. Die maken ze nog concreter.

Leren voor Duurzame Ontwikkeling

Leren voor Duurzame Ontwikkeling (LvDO) richt zich op het ontwikkelen van kennis, vaardigheden, houdingen en waarden die nodig zijn om een duurzame toekomst te scheppen (UNESCO, 2005).

Van docenten wordt gevraagd om aandacht te schenken aan duurzame ontwikkeling als zodanig én aan specifieke duurzaamheidgerelateerde thema’s zoals klimaatverandering, voedselzekerheid en biodiversiteit (NRO, 2014).

De overdracht van kennis is dus niet voldoende, omdat kennis alleen geen oplossingen biedt voor de mondiale problemen op het gebied van milieu, maatschappij en economie. 

Het gaat weliswaar om in een coöperatief en kritisch leerproces nieuwe kennis te produceren (Sauvé, 1996), maar vooral ook om burgers in staat te stellen om op basis van die kennis te handelen en te participeren in de besluitvorming. 

5 stappen plan

1. Er komt iets binnen (introductie/confrontatie)

2. Vrije exploratie of ‘aanrommelen’ (spontane verkenning)

3. Vraag het de…zelf maar (onderzoek en vastleggen van

resultaten)

4. Vertel het elkaar (rapportage/ communicatie over ontdekkingen)

5. Toepassing en de leerkracht vertelt – misschien – ook nog wat

(verbreding of verdieping)

W&T

Met Wetenschap en Techniek op de basisschool voed je de nieuwsgierigheid en creativiteit van kinderen en draag je bij aan talentontwikkeling. W&T stimuleert leerlingen die aanleg blijken te hebben voor techniek dan ook om in de toekomst een technische opleiding te gaan doen.

Met Wetenschap en Techniek zet je flink in op 21e-eeuwse vaardigheden, zoals probleemoplossend, creatief en kritisch denken, samenwerken en ondernemen. Van deze skills hebben kinderen voor de rest van hun leven profijt. Bovendien werk je met W&T heel concreet toe naar de kerndoelen van SLO binnen het thema ‘Oriëntatie op jezelf en de wereld’.

W&T Wijzer

De ontwerpcyclus

3

2

1

21e eeuwse vaardigheden

Digitale geletterdheid

Een rijke digitale leeromgeving

Is jouw back-pack gevuld?

Hoe pas jij dit toe?

Leeruitkomsten

Ik ontwerp en produceer met behulp van de ontwerpcyclus een of meerdere producten die bijdragen tot het oplossen van een duurzaamheidsvraagstuk.

Ik ontwerp, op basis van de ontwerpcyclus, vakoverstijgend onderwijs met als thema duurzaamheid. Hierin zijn minimaal de vakken Nieuwe Media & ICT en NW&T geïntegreerd. Ik voer het ontworpen vakoverstijgende onderwijs uit.

Ik onderbouw de gekozen Nieuwe Media & ICT-toepassingen. Ik verantwoord de leerinhoud en pedagogisch-didactische keuzes. Ook geef ik aan waarom ik juist deze toepassingen heb gekozen om mijn onderwijs te ondersteunen. Ik rapporteer mijn praktijkervaringen waarbij ik reflecteer op mogelijke aanpassingen.

Ik beschrijf de doorgemaakte ontwikkeling en reflecteer op de ervaringen die zijn opgedaan gedurende dit traject, voor zowel NW&T als NM&ICT. Hierbij maak ik gebruik van relevante (aangereikte) vakdidactische literatuur en betrek ik bestaande vakoverstijgende initiatieven in het onderwijs.

Achterwaarts redeneren

Enkele observaties van vorige groepen

Sterke focus op het toetsing

         Wanneer heb ik het behaald?

         Vertel ons wat wij moeten doen

         Moet ik meer dan 1 les geven?

         Ben ik op de goede weg?

Enige mate van stress

          Bij ons doen ze niks aan NW&T?

Wanneer moet ik dit allemaal doen?

          Maar ik geef les aan kleuters?

De 21e-eeuwse vaardigheden kunnen zowel los als in samenhang gezien worden, maar altijd in combinatie met vakspecifieke kennis en vaardigheden.

Opdracht: TPACK (Backpack en leerkracht21)

Stap 1: Bestudeer een tool.

- Wat is het?

- Wat kun je ermee (jk/ok)?

- Wat is de meerwaarde?

- Kunnen leerlingen dit ook zelf?

Start

Ontwikkel een "Inspirerende vraag/probleemstelling"

Uitnodigend. Het is begrijpelijk en interessant voor de leerlingen en het lokt verdere vragen uit 

Zet aan tot onderzoeken en/of ontwerpen.

Verschillende antwoorden zijn mogelijk en het kan niet eenvoudig worden opgezocht.

Afgestemd op leerdoelen. Om het op te lossen, zullen leerlingen gerichte inhoud en vaardigheden moeten leren.

Is dit een goede vraag?

• Hoe kunnen we de impact van klimaatverandering verminderen in onze lokale gemeenschap?
• Hoe kunnen we de kwaliteit van het water in de nabijgelegen rivier verbeteren en tegelijkertijd de lokale gemeenschap informeren over het belang van het behoud van het milieu?
• Hoe kunnen we ervoor zorgen dat er minder afval op de speelplaats belandt en wat kunnen we doen met het afval dat we wel hebben?