ASS Les 3

• maatschappelijke zorg
• MBO
• Studiejaar 2

ASS

Les 3

Lesinhoud

Autisme en een verstandelijke beperking

• Dubbele beperking
  
• Overschatting/onderschatting
  
• Ontwikkeling
  
• Probleemgedrag
  

Hulp voor mensen met autisme en hun omgeving

• Psycho-educatie
  
• Ouderbegeleiding
  
• Broers en zussen begeleiding
  
• Trainingen gericht op gedrag
  
• Levensbegeleiding
  

Huiswerk

Een dubbele handicap, een andere aanpak

Mensen met autisme en een verstandelijke beperking ontwikkelen zich langzamer én anders dan hun leeftijdsgenoten. 

Voor mensen met een verstandelijke beperking bestaat al jarenlang aangepaste zorg. 

In het begin werd niet opgemerkt dat sommige cliënten ook autisme hadden.

Ze werden op dezelfde manier als de andere cliënten benaderd, vaak met ernstig probleemgedrag of depressie tot gevolg. 

Nu de aandacht voor het autisme-aspect toeneemt, groeit ook het besef dat deze cliëntgroep een andere aanpak nodig heeft. 

• Voorspelbaarheid
  
• Structuur
  
• Aangepaste communicatie
  

Communicatie

Communicatie helpt om je wereld voorspelbaar te maken, maar alleen als je de communicatie kunt begrijpen. 

• Gebaren
  
• Picto's
  

Met de ComVoor-test kun je onderzoeken welke vorm van communicatie het best past bij een persoon. 

Ondersteunende communicatie afstemmen op wat de persoon begrijpt. 

Let als begeleider wel op dat de cliënt de gebruikte plaatjes ook op de juiste manier begrijpt. 

Gebruik ook steeds dezelfde plaatjes voor dezelfde boodschap. 

Voorwerpen kun je ook gebruiken in de communicatie. 

Een beker laten zien om te vertellen dat het tijd is om te drinken.

Overschatting en onderschatting

Een beeld krijgen van de sterke en zwakke kanten van iemand met autisme en een verstandelijke beperking is belangrijk om de kans op over- of onderschatting te verkleinen. Dit is echter niet eenvoudig. 

Mensen met autisme kennen meestal ook een disharmonische ontwikkeling: ze zijn verder ontwikkeld op het ene gebied dan op een ander gebied. 

Ze kunnen bijvoorbeeld alles vertellen over de voetbalwedstrijden van de laatste twintig jaar, maar zichzelf ’s ochtends wassen lukt niet. 

• Agressief gedrag 
  
• Zich helemaal terugtrekken in zichzelf
  

Ontwikkeling

Ontwikkeling in kleine stapjes

Elke nieuw geleerde vaardigheid maakt hen minder afhankelijk van hun omgeving en versterkt hun eigenwaarde. 

Het leren van iets nieuws daagt mensen uit en voorkomt verveling. 

Bij het aanleren van een nieuwe vaardigheid sluit je aan bij wat de cliënt al kan. 

• Deel de nieuwe activiteit op in kleine stapjes, liefst met visuele ondersteuning. 
  
• Controleert of de persoon begrijpt wat je bedoelt. 
  
• Bekijk of er extra aanpassingen nodig zijn vanwege het autisme 
  

Voer de activiteit in een rustige omgeving uit, of met materialen waarvoor de client geen sensorische overgevoeligheid heeft.

Probleemgedrag

Signaalfunctie. 

Het is soms de enige manier waarop de cliënt kan aangeven dat er iets mis is. 

Voor ouders en begeleiders volgt dan de uitdaging om te ontdekken wat er aan de hand kan zijn:

• Overprikkeling? 
  
• Verveelt de persoon zich vreselijk? 
  
• Wordt de persoon overvraagd? 
  

Probleemgedrag kan uiteenlopende vormen aannemen: krijsen en gillen, agressief gedrag of zelfverwondend gedrag. 

Ook extreem teruggetrokken gedrag kun je zien als een vorm van probleemgedrag. 

Omgaan met probleemgedrag vraagt dat je verder kunt kijken dan het gedrag zelf, dat je het (agressieve) gedrag niet gaat verwarren met wie de persoon is.

 Hulp voor mensen met autisme en hun omgeving

Psycho-educatie

Psycho-educatie is inzicht krijgen in wat autisme is en wat de gevolgen ervan kunnen zijn in dagelijkse situaties. 

Meer dan alleen voorlichting krijgen, het is leren:

• herkennen, 
  
• analyseren, 
  
• interpreteren 
  
• en vooruitdenken bij probleemsituaties. 
  

groepsgesprekken, individuele gesprekken of door het volgen van online modules. 

Het doel van psycho-educatie is dat mensen met autisme zichzelf en hun reacties beter leren begrijpen.

Ze krijgen een beter beeld van hun kwaliteiten en beperkingen. 

Ouderbegeleiding of oudertraining

Vaardigheden leren om beter met het kind met autisme en zijn gedrag om te kunnen gaan. 

Dit kan gaan om:

• communicatieve vaardigheden, 
  
• het bieden van structuur, 
  
• het opstellen van regels enzovoort. 
  

Onderwerpen die aan bod komen zijn bijvoorbeeld:

• hoe communiceert u met uw kind, 
  
• hoe gaat u om met regels en afspraken, 
  
• hoe kunt u in een bepaalde situatie het best reageren, 
  
• hoe kunt u uw kind begrijpelijke complimenten geven, 
  
• hoe kunt u uw kind iets nieuws leren?
  

Begeleiding van broers en zussen

De begeleiding van broers en zusjes van een kind met autisme bestaat uit het verschaffen van informatie over autisme en het praten over hun ervaringen met hun broer of zus. 

De Brussencursus van de ggz bijvoorbeeld, richt zicht op kinderen van 9 tot 17 jaar. 

Tijdens de cursus leren de kinderen beter om te gaan met hun broer of zus, met hun eigen gevoelens en leren ze om voor zichzelf op te komen. 

Tijdens de cursus zijn er ook ouderbijeenkomsten waarin ouders zich verdiepen in de invloed van hun kind met autisme op zijn broers en zusjes. 

Training direct gericht op het gedrag

Er bestaan verschillende trainingen die gericht zijn op het trainen van gewenst gedrag door te belonen. 

In Nederland wordt de gedragstherapie het meeste toegepast. 

Deze training vindt plaats in de natuurlijke omgeving van het kind. 

Door het gebruik van technieken leren kinderen meer contact te maken en om taal functioneel te gebruiken. 

Ze leren bijvoorbeeld om oogcontact te maken tijdens een gesprek. 

In het begin wordt het minste oogcontact beloond. 

Dit wordt steeds verder uitgebouwd tot wat langer oogcontact mogelijk is.

Socialevaardigheidstraining

Socialevaardigheidstraining richt zich op het vergroten van het zelfvertrouwen van het kind in sociale situaties en het aanleren van sociale vaardigheden. 

Voorbeelden van deze training in Nederland zijn PuberSoVa en de Sociale Vaardigheidstraining: 

Aangepaste Methode voor Kinderen met Ontwikkelingsstoornissen. 

Ook de theory-of-mindtraining is een vorm van socialevaardigheidstraining. 

Kinderen leren hoe ze emoties herkennen. 

Hierdoor kunnen de kinderen zich in sociale situaties beter aangepast gedragen.

Levensloopbegeleiding

Levensloopbegeleiding is langdurige ondersteuning door een vaste coach die meedenkt en hulp biedt op alle gebieden van het dagelijks leven. 

Omdat de begeleiding heel persoonlijk is en openheid en vertrouwen vraagt van de persoon met autisme, is het belangrijk dat de persoon met autisme een klik heeft met zijn coach. 

De coach biedt ondersteuning bij de communicatie en interactie met mensen:

• thuis, 
  
• op school, 
  
• op het werk 
  
• in de vrije tijd. 
  

Ook kan hij hulp bieden bij het organiseren en plannen van het dagelijks leven, evenals bij kleine en grote veranderingen. Denk aan een nieuwe baan of een verhuizing. 

Huiswerk

Rectificatie!

Vorige lessenup waren opdrachten 13 & 16 opgegeven als huiswerk, die zijn voor deze week.

Opdrachten 8, 10 & 11 dienen nog gemaakt te worden

Les 2: opdrachten 8, 10 & 11

Les 3: 13 & 16