H 2.1/2.2/2.3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Jagers worden boeren

2.1/2.2/2.3

Wat bestudeert geschiedenis?

1. Het verleden van dieren
2. Het verleden van mensen
3. Het verleden van een scheppingsverhaal

Wat zijn scheppingsverhalen?

Wat is de evolutietheorie?

Primaire of secundaire bron?

1. primaire bron
2. secundaire bron

Primaire of secundaire bron?

1. primaire
2. secundaire

1. geschreven bron
2. ongeschreven bron

1. geschreven bron
2. ongeschreven bron

1. geschreven bron
2. ongeschreven bron

Wat is het verschil tussen prehistorie en historie?

1. In de prehistorie kon men nog niet schrijven.
2. In de prehistorie bestond de mens nog niet.
3. In de prehistorie had je geen dinosaurussen.
4. Historie is het verleden, prehistorie niet

Het tegenovergestelde van de prehistorie is de historie. Welke bronnen kom je tegen in de historie?

1. Alleen ongeschreven bronnen
2. Alleen geschreven bronnen
3. Beide soorten bronnen
4. Geen bronnen

Welke woorden horen bij het woord 'nomade'?

1. vaste plek rondtrekken veel spullen
2. hut of grot boerderij weinig spullen
3. rondtrekken veel spullen hut of grot
4. rondtrekken hut of grot weinig spullen

Toen de mensen het schrift ontdekten, betekende dit het einde van de ...

1. Historie
2. Geschiedenis
3. Prehistorie
4. Steentijd

Een nomade had een vaste verblijfplaats

1. Goed
2. Fout

Hoe heet dit gebied?

1. De vruchtbare halve zon
2. De onvruchtbare maan
3. De vruchtbare halve maan
4. Midden-Oosten

De vruchtbare halve maan is een gebied waar de eerste landbouw was te vinden. Waar was de vruchtbare halve maan?

1. In het Midden-Oosten
2. In Zuid-Afrika
3. In West-Europa
4. Geen van de genoemde antwoorden

1. Vóór de landbouwrevolutie
2. Na de landbouwrevolutie

1. Voor de landbouw revolutie
2. Na de landbouwrevolutie

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen 

-Waardoor er steden ontstonden in Egypte

-Waardoor er in Egypte een staat ontstond

-Waarom de Nijl zo belangrijk was voor de Egyptenaren

-Hoe het leven van een Egyptenaar er uit zag

Irrigatielandbouw

(tekening bord)

• Akkers werden met dijken beshermd tegen de (jaarlijkse) overstromingen.
• Kanalen en vijvers zorgden er voor dat er altijd water voorradig was (voor drogere tijden)
• 
  

- Kunstmatige manier om de akkers met water te bevloeien ofwel kunstmatige bevloeiing= irrigatielandbouw

Ambachtslieden

• Oogstverschotten >>
• Bevolkingsgroei >>
• Niet iedereen hoefde op de akkers te werken en vrije tijd>>
• Specialisaties >>
• Ambachtslieden! Maken van kleding, gereedschappen en werktuigen.

De Griekse schrijver Herodotus kwam tijdens één van zijn vele reizen in Egypte. Hij beschreef het land en zijn bewoners uitgebreid in zijn boeken, hij noemde Egypte het geschenk van de Nijl.

Kun je dat uitleggen?

Egypte en de Nijl

De ontdekking van de landbouw had grote gevolgen voor de samenleving van o.a. Egypte.

5.000 v.Chr. 

Egypte als georganiseerde staat

3.500 - 3.000 v.Chr. 

Farao aan het hoofd.

Lezen bladzijde 20 onderaan.

Aanzien en status

• In het begin waren dorpshoofden de baas in Egypte; later moesten zij gaan gehoorzamen aan één baas: de Farao
  

• Alle landbouwgrond en oogsten waren eigendom van de Farao, hij was daarnaast ook legeraanvoerder, hoogste priester en hoogste rechter in het land. 

• Echter; zonder Ambtenaren was geen bestuur mogelijk 
  

Rijk en Arm

• Ambtenaren: belastingophalers, rechters, soldaten, schrijvers, dorpsbestuurders etc. 
  

• Werden betaald met de opgehaalde belastinggelden.
   
• Ambachtslieden: grootste laag, mensen die iets met hun handen maakten.
  
  
• Slaven stonden onderaan, zij hadden het minste aanzien.
  

• Verschillen in rijk en arm veel groter dan in de tijd van Jagers en Verzamelaars > bezit werd steeds belangrijker. 

• Egypte werd een samenleving met verschillende Sociale Lagen/sociale verschillen
  

Hiëroglyfen

De ontdekking van dit schrift was de oplossing om belangrijke afspraken, regels, wetten en berekeningen vast te leggen. het was niet gemakkelijk dit schrift onder de knie te krijgen, vandaar dat "schrijvers" veel aanzien hadden.

Waarop zijn hiëroglyfen teruggevonden? (blz. 21 r. boven)

Zie het roze(?) kader op blz. 21

Wat is een staat?

Noteer het antwoord in je schrift.

Wat weet je eigenlijk
van mummies?

Leven na de dood

Mummificeren

• Het lichaam moet goed blijven

• Alles dat ervoor zorgt dat het lichaam kan gaan rotten moet eruit (organen en vocht) en vervolgens lag het lichaam onder een laag natron om in te kunnen drogen.

• Eerste mummies vermoedelijk per toeval ontstaan door het begraven in de woestijn.

Eerst worden de organen verwijderd. Deze worden in speciale vazen gedaan: canopen

Vervolgens wordt er een berg zout (natron) over het lichaam gelegd om al het vocht uit het lichaam te krijgen

Het lichaam wordt na ongeveer 70-90 dagen schoongemaakt en daarna gebalsemd met geurige olie

Alle lichaamsholten worden gevuld met doeken, stro, klei en kruiden

Daarna wordt het lichaam in doeken gewikkeld, zodat er een mummie ontstaat

Het hart is teruggeplaatst, onder een amulet van een scarabee, maar alle andere organen worden bewaard in canopen.

Begraven

Eerst in piramiden, maar dat kostte veel tijd om te maken.

En ze vielen nogal op. Gevolg: grafrovers

Jaartallen uit deze les

5.000 v.Chr. mensen trekken naar de oevers van de Nijl

3.500 - 3.000 v.Chr. steden in Egypte gaan samenwerken om het oogsten te optimaliseren.

3.000 v.Chr. Farao neemt de leiding (centraal gezag)

Schrijf 3 dingen op die
je deze les hebt geleerd