8.3 Rond je cellen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 4

7.5 Eten en ademen bij dieren

Ga rustig zitten en pak je lesboek en schrift alvast voor je.

Welkom!

§8.3  Rond je cellen

Wat gaan we deze les doen?

• Leerdoelen
• Uitleg §8.3
• Aan de slag!
• Afsluiten

Leerdoelen

Hoe komen stoffen bij je cellen?

Zuurstof en glucose (en andere stoffen) worden vervoerd door je bloed.
De haarvaten geven zuurstof en glucose af en nemen weer stoffen op.
De meeste cellen liggen niet tegen een haarvat aan en kunnen niet direct uit een haarvat stoffen opnemen.

De opname van stoffen gebeurt in twee stappen:
1. Bloedplasma wordt weefselvloeistof
    - bloedplasma met stoffen zoals glucose en zuurstof lekt door kleine openingen in de wand
      van de haarvaten naar buiten.
    - het bloedplasma uit de haarvaten komt zo tussen de cellen terecht.
    - bloedplasma dat buiten het haarvat zit, heet weefselvloeistof.

2. Opname van stoffen uit weefselvloeistof
    - weefselvloeistof stroomt tussen de cellen door.
    - de cellen nemen de stoffen uit de weefselvloeistof op.

Met afvalstoffen gebeurt het omgekeerde.

cellen - weefselvloeistof - bloedplasma

Bloedplasma of weefselvloeistof?

Hoe komt weefselvloeistof terug in je bloed?

Als er steeds bloedplasma uit je haarvaten lekt, zou je bloed steeds minder vloeibaar worden.

Weefselvloeistof komt weer terug (als bloedplasma) in je bloedsomloop op twee manieren:
1. Via de haarvaten
    - de helft van het weefselvloeistof gaat terug naar het bloed in de haarvaten.

2.  Via de lymfevaten
    - weefselvloeistof stroomt door kleine gaatjes in de wand van de lymfevaten het lymfevat in.
    - weefselvloeistof dat in een lymfevat zit, noem je lymfe.
    - lymfevaten vervoeren de lymfe door je lichaam (lymfevatenstelsel).

    - alle lymfe stroomt richting je schouders tot vlak bij je sleutelbeenderen
      daar stroomt lymfe terug in het bloed.

Lymfevatenstelsel

Het lymfevatenstelsel bestaat uit heel veel lymfevaten en lymfeklieren

Twee taken van het lymfevatenstelsel:
1. de lymfevaten voeren lymfe terug naar het bloed
2. de lymfeklieren controleren lymfe op ziekteverwekkers en ongewenste stoffen.

Lymfevaten

- kleppen
- slappen wand
- lage druk
- lymfe stroomt langzaam

Lymfeklieren

- lymfeknopen
- controleren lymfe op aanwezigheid ziekteverwekkers (WB)
- veel ziekteverwekkers? lymfeklier zwelt op en doet pijn.

Aan de slag!

Lezen: blz. 110, 113 en 115

Maken: 1 t/m 20 van §8.3

Ben je hiermee klaar?
Dan ga je bezig met het volgende:

Nakijken: §8.1 + §8.2 + §8.3

Afsluiten

Pak je Plenda

- vrijdag 25 oktober

- 6e lesuur

- m: 1 t/m 20 van §8.3 + l: §8.4

Zijn er vragen?


Volgende les
§8.4

Fijne dag!