Pathologie spijsvertering

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 4

Ziekten van de spijsvertering

Lesdoelen

De student kan voorbeelden benoemen van ziekten van ontstekingen, infecties en gezwellen in de verschillende delen van het spijsverteringskanaal.

welke aandoeningen aan het spijsverteringskanaal kennen jullie?

Theorie

Het ontlastingspatroon

Opdracht

uitwerken ziektebeelden dmv een casus

Waar let je op bij de ontlasting?

Veranderd defecatiepatroon

Normaal defecatiepatroon:

Het defecatiepatroon (ontlastingspatroon) is niet bij iedereen hetzelfde. Bij de meeste mensen varieert de frequentie van de defecatie tussen tweemaal per dag tot eenmaal per 2 tot 3 dagen. 

Diarree (acuut en chronisch) : meerdere keren per dag / elke 10 minuten

Obstipatie :  2x per week

Obstipatie

vezelarme voeding in combinatie met te weinig drinken en te weinig bewegen;

darmziekten waarbij het voortbewegen van de ontlasting bemoeilijkt is, zoals bij ontstekingen, poliepen en darmgezwellen;

verteringsstoornissen bij ziekten van de galwegen, alvleesklier en darm;

ziekten van het zenuwstelsel waarbij de voortbewegingen in de darm(peristaltiek) is aangetast, zoals bij een dwarslaesie en multipele sclerose;

als bijwerking van medicijnen, zoals morfinepreparaten, ijzertabletten en psychofarmaca;

hormonale invloeden, zoals een te traag werkende schildklier;

verkeerde ontlastingsgewoonte; door de ontlasting te lang op te houden kan de defecatiereflex verminderen of zelfs verdwijnen.

Chronische diarree

langdurige infecties door bacteriën en parasieten;

chronische ontstekingen, zoals de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa;

vetdiarree door chronische ontstekingen van de alvleesklier, met een tekort aan vetsplitsende enzymen;

een aangeboren gebrek aan suikersplitsende enzymen (lactasedeficiëntie), waardoor lactose of melksuiker in de darm niet afgebroken kan worden (vrijwel alle melkproducten bevatten lactose);

darmtumoren, zoals poliepen of een kwaadaardig gezwel;

ontstekingen van de darmwand, zoals een diverticulitis;

veranderingen in de anatomie na maagoperaties en darmoperaties.

Chronische diarre

endocriene ziekten en stofwisselingsstoornissen, zoals hyperthyreoïdie (te snel werkende schildklier), diabetes mellitus (suikerziekte) en uremie (nierziekte);

allergie voor voedingsmiddelen, zoals gluten;

ontstekingen in de buikholte die de darm prikkelen;

bestralingen van de buikholte;

overmatig gebruik van antibiotica en laxantia;

psychische factoren, zoals bij stress of spanning.

5 weetjes over scheetjes

1. Het grootste deel van je scheten stinkt niet

2. De geur van je scheten vertelt iets over je gezondheid

 

3. Veel scheten laten kan ook stress betekenen

4. Het geluid van een scheet ontstaat door je sluitspier, ook andere factoren zoals vochtigheid         en lichaamsvet spelen een rol.

5. Vrouwen laten meer scheten

1. Het grootste deel van je scheten stinkt niet

Het overgrote deel van het gas dat je produceert, is geurloos en ontstaan door ingeslikte lucht. Omdat je lucht ‘hapt’ tijdens het praten of omdat je net een drankje met koolzuur hebt gedronken. Slechts tien procent is gas dat in je darmen wordt geproduceerd en één procent daarvan stinkt.

2. De geur van je scheten vertelt iets over je gezondheid

Scheten ruiken naar rotte eieren als de bacteriën zwavel uitscheiden. Zwavelgas ontstaat bij de afbraak van eiwitten, als je dierlijke producten als vlees of eieren hebt gegeten. Als je scheten een beetje zurig ruiken, hebben je darmen moeite om koolhydraten als zetmeel, suikers en vezels te verteren. Natte winden of ontlasting die aan de toiletpot blijft plakken, kunnen duiden op een slechte vertering van vetten. Jep, weer een verteringsprobleem. Wanneer je lever het erg druk heeft met het onschadelijk maken van afvalstoffen, kan het zijn dat de lever niet genoeg gal maakt of dat de galstroom niet goed op gang komt. Ook je alvleesklier kan het zwaar hebben, waardoor je de enzymen mist om vetten goed te verteren.

3. Veel scheten laten kan ook stress betekenen

Tijdens stressvolle periodes span je je spieren onbewust, waardoor de vertering van je voedsel minder goed verloopt. Dat kan leiden tot prikkelbare darmen die te veel gassen produceren. Relax, beweeg en let it all out!

4. Het geluid van een scheet ontstaat door je sluitspier

Het kan zijn dat in de loop der jaren de kracht van je bekkenbodemspieren afneemt. Hierdoor houd je windjes minder makkelijk binnen. Het geluid is afhankelijk van conditie van de sluitspier en de snelheid van het uitgestoten gas, maar ook andere factoren zoals vochtigheid en lichaamsvet spelen een rol.

5. Vrouwen laten meer scheten

Vrouwenscheten stinken vaak erger dan mannenscheten. Dat komt doordat vrouwendarmen meer waterstofsulfide produceren. Misschien heb je altijd gedacht dat je de enige was die vlak voor of tijdens je ongesteldheid last hebt van het laten van winden Door gierende hormonen (ook in de overgang, tijdens zwangerschap of menstruatie) kun je meer scheten laten dan normaal. Genoeg bewegen is dan waarschijnlijk de beste oplossing.

Herhaling theorie : Wat is rumineren

Waarom rumineren mensen?

Door inwerking van de zure maaginhoud op het slijmvlies kan de slokdarm ontstoken raken (refluxoesofagitis).

 refluxziekte is het gevolg van onvoldoende afsluiting van de maag naar de slokdarm. 

Als de opening in het middenrif die de slokdarm doorlaat te wijd wordt, ontstaat een ‘breukje in het middenrif’ (hernia diaphragmatica). Hierdoor gaat het afsluitmechanisme van de maag lekken en komt er maagzuur in het onderste gedeelte van de slokdarm. Het slijmvlies van de slokdarm wordt door het scherpe maagzuur aangetast. De patiënt krijgt last van zuurbranden (pyrose) bijvoorbeeld bij bukken. Soms is de reflux zo hevig dat er maagzuur in de mond terechtkomt. Dit treedt vooral op tijdens de slaap, omdat de zwaartekracht het maagzuur niet meer beneden houdt. Soms kan er maagzuur in de longen terechtkomen met infecties en langdurig hoesten tot gevolg (‘gastric asthma’, Engels voor maaggerelateerde benauwdheid).

Opdracht

Er volgen nu drie video's over de Ziekte van Crohn, Colitis Ulcerosa en het prikkelbare darm syndroom. 

Benoem de overeenkomsten en verschillen:

• symptomen
• oorzaken
• behandelingen

maag en darm carcinoom

Huiswerk

Expert college : Anatomie urinewegen

Wat is een Barret slokdarm?

 Een gezonde slokdarm is bedekt met een wit, parelmoerkleurig slijmvlies, het zogenaamde plaveiselepitheel. Bij een Barrett slokdarm is dit witte slijmvlies door inwerking van maagzuur vervangen door een roze, zalmkleurige bekleding. Het is alsof het slijmvlies van de maag in de slokdarm omhoog is gegroeid. Dit slijmvlies is extra gevoelig voor beschadiging door maagzuur. De veranderingen die daardoor in het weefsel ontstaan, kunnen na vele jaren leiden tot ontspoorde groei van cellen, waaruit slokdarmkanker kan ontstaan. Daarom is bij een Barrett slokdarm levenslange controle door middel van gastroscopie noodzakelijk. Bij gastroscopie kijkt de gastro-enteroloog met een dunne scoop in de maag. Hierbij kunnen ook hapjes weefsel (biopten) uit de wand van de slokdarm en maag genomen worden voor verder onderzoek.

Wat is het laatste deel van de dunne darm?

1. Ileum
2. Jejunum
3. Caecum
4. Duodenum

Bij een maagzweer heb je pijn bij een lege maag en bij een ulcus duodeni bij een volle maag

1. Juist
2. Onjuist

andersom

Bij een maagzweer heeft cliënt pijn boven in de  buik. De pijn kan 's nachts erger worden. De pijn kan ook erger worden als u gegeten heeft. Als een maagzweer groter wordt, kan deze gaan bloeden.

De pijn veroorzaakt door een zweer in de maag is vaak heviger na het eten, terwijl een zweer in de twaalfvingerige darm juist meer pijn geeft op een lege maag en vaak ook 's nachts. Andere klachten kunnen zijn: misselijkheid, braken, weinig eetlust, zuurbranden of opgeblazen gevoel.

De twaalfvingerige darm of het duodenum vormt het begin van de dunne darm en sluit via het maagportier (de pylorus) aan op de maag.

Hoe lang is de dunne darm bij een volwassen persoon?

1. +/- 2 meter
2. +/- 4 meter
3. +/- 6 meter
4. +/- 8 meter

Sleep de tekst naar de juiste plek

Lever

maag

Alvleesklier

12-vingerige darm

Dunne darm

Dikke darm

Endeldarm

Anus

Wat is een voorbeeld van een endo-parasiet?

1. Lintworm
2. Spoelworm
3. Mijt
4. Vlo

endoparasiet:

EEN PARASIET DIE LEEFT IN WEEFSTELS OF ORGANEN VAN GASTHEER.

Besmetting met lintwormen ontstaat door het inslikken van eitjes van de lintworm. Deze eitjes zitten vooral in rauw vlees (bijvoorbeeld filet americain) of ongaar vlees. Lintwormen komen in Nederland nauwelijks voor omdat het vlees in slachthuizen wordt gecontroleerd.

Als een eitje in de darm terecht komt, groeit het daar uit tot een lintworm die ruim 2 meter lang kan worden. Dit groeien gebeurt doordat de lintworm nieuwe, kleine segmenten aan zijn achterkant vormt. De lintworm leeft van onze darminhoud en wordt daarom een parasiet genoemd. Parasieten hebben een gastheer nodig om te kunnen overleven. In dit geval is de gastheer de mens. De kop van de lintworm zet zich vast in de darmwand. Kleine stukjes kunnen afbreken van de achterkant van de lintworm. Deze witgele stukjes kunnen in de ontlasting of in het ondergoed worden teruggevonden.

Spoelwormen komen bij mensen en dieren voor.

De spoelworm die bij mensen en varkens voorkomt is wit-roze en 10 tot 40 cm lang.

Deze wormen kunnen maandenlang in de darmen zitten. Vaak met meerdere wormen tegelijk.

De eitjes komen met de poep naar buiten. De eitjes moeten 4 weken rijpen in de grond. Daarna zijn de eitjes pas besmettelijk.

Crohn en colitus ulcerosa kunnen een indicatie vormen voor een stoma omdat :

1. de dikke darm door chronische ontsteking van het darmvlies wordt verwijderd
2. de dikke darm door een verhoogde kans op kanker preventief verwijderd word
3. de dikke darm door verstoorde prikkelgeleiding of verlamming niet meer goed functioneert

Bij een chronische darmontsteking is er een verhoogd risico op dikke darmkanker, vooral wanneer de ziekte vele jaren actief is geweest. Dit verhoogde risico treedt op vanaf 10 jaar nadat de diagnose colitis ulcerosa of ziekte van Crohn is gesteld.

Ondanks het feit dat patiënten met de ziekte van Crohn een verhoogd risico hebben, zal 90 % van hen nooit darmkanker krijgen. Ook dat is goed nieuws.

De term IBD staat voor Inflammatory Bowel Disease. Dit staat voor darmziekten die gepaard gaan met ontstekingen. De ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa behoren tot deze groep darmziekten. Beide zijn chronische ziekten.

Ze worden ook wel chronische inflammatoire of ontstekingsziektes van de darm genoemd. Artsen gebruiken vaak de Engelse verzamelterm Inflammatory Bowel Diseases (IBD).

Bij de ziekte van Crohn zitten er ontstekingen (wondjes) in je darmen. Klachten zijn vooral diarree met (soms) bloed en slijm, buikpijn, weinig honger en vermoeidheid. Je hebt periodes met klachten en periodes zonder klachten. Je krijgt medicijnen die ontstekingen remmen.

Welke vitamine kun je niet uit plantaardig eten halen?

1. Ijzer
2. eiwit
3. B12
4. magnesium

Vitamine B12 is nodig voor je bloed en zenuwen.

Door te weinig vitamine B12 kun je klachten hebben, zoals minder gevoel in vingers en tenen.

Vitamine B12 zit in dierlijke producten zoals melk, melkproducten, vlees, vleeswaren, vis en eieren. Ook in plantaardige producten kan vitamine B12 voorkomen, bijvoorbeeld in gedroogd zeewier en algen. Maar een groot deel hiervan is een variant die niet actief is en het lichaam niet goed opneemt.

Welke van de onderstaande ziekte is een auto-immuunziekte?

1. Kanker
2. Migraine
3. Ziekte van Crohn
4. Corona virus

Een auto-immuunziekte is een aandoening waarbij het immuunsysteem zich tegen het lichaam zelf keert123. Dit gebeurt wanneer het immuunsysteem lichaamseigen materiaal voor vreemd aanziet2. Bij het opruimen van lichaamseigen celresten kan er iets verkeerd gaan, waardoor goed werkende cellen worden opgeruimd door het lichaam1.

Wat is géén symptoom van Colitis Ulcerosa?

1. Gewichtsverlies
2. Diarree met bloed bijmenging
3. Koorts
4. Gewichtstoename

Wat is een exacerbatie?

Opvlamming van een chronische ziekte; bijvoorbeeld: 

- reuma

- crohn en colitis

Het Prikkelbare Darm Syndroom (PDS) of Irritable Bowel Syndrome (IBS) is een verstoring van de functie van het maag-darmkanaal, met name van de dikke darm.

en rotavirusinfectie is een besmettelijke ziekte, waarbij de maag en de darm ontstoken raakt. Dat kan leiden tot heftige diarree en braken, met kans op uitdroging.

Het norovirus is een zeer besmettelijk virus dat 'buikgriep' veroorzaakt (een ontsteking van het maagdarmkanaal). Per jaar krijgen ongeveer 4,5 miljoen Nederlanders buikgriep, waarvan ongeveer een half miljoen gevallen wordt veroorzaakt door het norovirus.

Benigne tumoren zijn niet in staat om door te groeien in aanliggende weefsels of zich uit te zaaien, dit is dan ook geen kanker. Maligne tumoren zijn hier wel toe in staat, en worden derhalve kanker genoemd.

Darmkanker zaait vaak het eerst uit naar de:

1. Longen
2. Lever
3. Nieren
4. Geen van de antwoorden

-Het BV darmkanker is voor iedereen ouder dan 50 jaar.
-De frequentie is eens per twee jaar

1. Beide stellingen zijn juist
2. Beide stellingen zijn niet juist
3. Stelling 1 is onjuist, stelling 2 is juist
4. Stelling 1 is juist, stelling 2 is onjuist

Het bevolkingsonderzoek darmkanker is voor mannen en vrouwen van 55 t/m 75 jaar. Het is bedoeld om voorstadia van darmkanker zo vroeg mogelijk te ontdekken.

Aambeien zijn:

1. niet te voorkomen
2. ontstaan door veneuze afvoer verstoring in de endeldarm bij persen
3. zorgen voor overloop diarree
4. alle drie zijn waar

Vragen??