Poëzie havo 2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

POËZIE

POËZIE

POËZIE is een verzamelnaam voor allerlei soorten gedichten.

Na de poëzielessen kun je:

- gedichten herkennen en kenmerken van gedichten benoemen - verschillende soorten rijm herkennen en benoemen

- dichterlijk taalgebruik herkennen en benoemen

- zelf een kort gedicht schrijven

WAAR KUN JE POËZIE VINDEN?

Dyslexie (tomatensoep)

Mijn leven is een bord tomatensoep

Met daarin lettervermicelli

Maar hoe ik ook schep en roer

Met de lepel of de soepstengel

Ik krijg geen woorden en geen zinnen

Mijn leven is een bord tomatensoep

Joanne Hoekstra (13 jaar)

​ Doorreis

Ik ben op doorreis

naar volwassen

Zo goed als zeker

dat ik aankom

Maar wat als ik mij

daar niet beval

   

GEDICHTEN

Gedichten gaan over gedachten, gevoelens en dingen.    

Dieren en dingen kunnen praten en denken als mensen.  

Woorden en zinnen krijgen een andere betekenis.

In gedichten kun je je boodschap op een bijzondere, mooie, aparte of bizarre manier brengen. ​ 

​ 

   

HOE HERKEN JE EEN GEDICHT

De woorden hebben een bepaald ritme

Soms worden woorden en zinnen vaak herhaald

Er kan rijm in zitten

Op alles kun je rijmen

Op wolken en geheimen

Soms rijmen woorden niet

Zoals sok en parkiet

​ 

   

RIJM

Eindrijm: woorden aan het einde van de regel hebben dezelfde klank.

Soms rijmen woorden niet

Zoals sok en parkiet

Beginrijm / alliteratie: er is een 

overeenkomst in de klank van 

medeklinkers aan het begin van woorden. ​ 

Assonantie / klinkerrijm: De wijze, kleine, geinige meid​. 

​ 

   

HOE HERKEN JE EEN GEDICHT

Een strofe in een gedicht kan worden vergeleken met een alinea in een tekst. Het is een gedeelte tussen twee witregels.​ 

​ 

Een witregel (in computertermen ook wel lege regel genoemd) is een regel in een tekst waar niet is geschreven of gedrukt. 

​ 

   

DICHTERLIJK TAALGEBRUIK

- Woorden worden zowel letterlijk als figuurlijk gebruikt​ 

- Klanken, woorden of woordgroepen worden herhaald​ 

- Woorden worden soms weggelaten​ 

- Regels worden afgebroken terwijl je wel moet doorlezen

​ 

   

DICHTERLIJK TAALGEBRUIK

BEELDSPRAAK

Beeldspraak in gedichten is figuurlijk taalgebruik waarbij dingen met elkaar vergeleken worden.

Dit gebruik je om iets duidelijk te maken of

om iets krachtiger / duidelijker te formuleren

Vergelijking                              Metafoor                          Personificatie

​ 

   

 

BEELDSPRAAK

Vergelijking   

Karin heeft een geheugen als een zeef.

Metafoor   

Ruim die zwijnenstal eens op.

Personificatie

De auto kwam stotterend op gang.

​ 

   

 

DICHTERLIJK TAALGEBRUIK

de hemel huilt,  

de donder vloekt 

 

ik luister mee,  

het komt wel goed.

Figuurlijk of letterlijk taalgebruik?

Uit hoeveel strofen bestaat dit gedicht?

ZELFSTANDIG WERKEN

POËZIE EN FICTIE B GELUK 

Lees het gedicht April, maak opdracht 3 online

POËZIE EN FICTIE E BANG, BOOS, BEDROEFD

Lees het gedicht Donkere zee, maak opdracht 2 + 3 online  

Klaar? 

Deel de samenvatting van je boek met mij ([e-mail])

Vul de docentenquête in (check je mail: bio-monitor / mevrouw Sibbing) 

​ 

   

VOLGENDE LES

Gaan we verder met POËZIE: zelf een gedicht schrijven!

Voldoende 

De vrede is getekend 

De lange ruzie bijgelegd 

Mijn vriendje en ik, 

We hebben alle twee 

Geen woord gezegd 

Maar één blik was 

Toevallig 

Net voldoende

Is er in dit gedicht sprake van eindrijm?