Fictie mavo 4

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Fictie

Fictie PTA

Je kunt:

• verschillende soorten fictie herkennen;
• de situatie, het denken en handelen van personages beschrijven;
• de relatie tussen het boek en de werkelijkheid toelichten;
• kenmerken van fictie in een boek aanwijzen;
• achtergrondinformatie verzamelen en selecteren
• een persoonlijke reactie geven op een boek en toelichten met voorbeelden uit het werk.

 

Smaak en smaakontwikkeling

• je leeservaring;
• je leesvaardigheid;
• je veranderde kennis en interesse;
• je leeftijd;
• je levenservaring.

Smaak is persoonlijk!

De bedoeling van fictie

• meeleven met personages
• nadenken over de wereld/ zichzelf
• nadenken over het onderwerp
• genieten van de schrijfstijl
• ontspanning

genre

GENRE = VERHAALSOORT

avonturenroman

historische roman

oorlogsroman

psychologische roman

science fiction (sf)

genre? 

genre?

genre?

genre?

www.hebban.nl

ONDERWERP EN THEMA

Het onderwerp: geeft neutraal aan waar het verhaal over gaat.

Het thema formuleert kort en algemeen wat de strekking van het verhaal is.

Thema: voorbeelden:

• het loslaten van een liefde,
• hoe een jongen door de oorlog snel volwassen wordt. 
• vandalisme
• loverboys

onderwerp  en thema

Onderwerp

• Waar het verhaal over gaat.
  
• Geeft niet de bedoeling van de schrijver met het verhaal aan.
• Eén woord of een paar woorden

Bijv.: Pesten

Thema

• Een korte samenvatting van het boek.
• Geeft wel de bedoeling van de schrijver met het verhaal aan.
• In een zin waarin ook het onderwerp wordt genoemd.
  

Bijv.: Een scholier pleegt zelfmoord, omdat hij heel erg gepest wordt.

Onderwerp

Thema

Waar het verhaal over gaat.

Geeft niet de bedoeling van de schrijver met het verhaal aan.

Eén woord of een paar woorden

Een korte samenvatting van het boek.

Geeft wel de bedoeling van de schrijver met het verhaal aan.

In een zin waarin ook het onderwerp wordt genoemd.

Volksverhalen

• Sprookje
• Mythe: verhalen die antwoord geven op de raadsels van het leven (Griekse mythe)
• Sage: verhalen over dappere helden uit oude tijden
• Legende: godsdienstig verhaal rond Christus, Maria of andere heilige figuren (Efteling)

Andere culturen

Boeken over onbekende landen, volken of streken. Je maakt kennis met mensen die op een totaal andere manier leven.

Geëngageerde roman

Een verhaal waarin eigentijdse problemen in onze samenleving aan bod komen.

Avonturenroman

In een avonturenroman speelt 'een held' de hoofdrol. Er gebeuren allerlei spannende dingen en daar gaat het om in dit boek.

Oorlogsroman

Een verhaal dat zich afspeelt in een oorlog (voornamelijk Tweede Wereldoorlog).

Historische roman

Een verhaal waarin een belangrijke gebeurtenis (of gebeurtenissen) een belangrijke rol spelen.

Science fiction

Een toekomstverhaal (vaak in de ruimte/ruimtevaart of nieuwe technieken).

Thriller

Een spannend verhaal waarin de hoofdpersoon in een levensbedreigende situatie terechtkomt. 

Reisverhaal

Een verhaal waarin een verslag wordt gegeven van een reis

(vaak non-fictie).

Psychologische roman

Een verhaal waarin de nadruk ligt op de gedachten en gevoelens van de hoofdpersoon (meer dan op de gebeurtenissen).

Chronologie

• Chronologische volgorde: de gebeurtenissen in de film worden verteld in de volgorde waarin ze gebeurd zijn. 
• Niet-chronologische volgorde:  de gebeurtenissen in de film worden in een andere volgorde verteld dan waarin ze gebeurd zijn. Bijvoorbeeld met flashbacks (terug in de tijd).

Chronologie

• Op welke manier kan tijd in een verhaal zichtbaar gemaakt worden?
  
• Noemen van jaartal.
  
• Historische gebeurtenissen.
  
• Historische figuren.
  
• Beschrijven van ruimte met kenmerkende gebouwen, gebruiken of voorwerpen. 

Chronologie

• Chronologie - tijd
  
• Worden de gebeurtenissen in de volgorde verteld waarin ze zich hebben afgespeeld?
  
• Is er sprake van flashbacks (terug in de tijd)?
  
• Of flashforwards (verwijst naar iets wat nog gebeuren moet, toekomst)

Samenvatting chronologie

Als een verhaal chronologisch verloopt, worden de gebeurtenissen op volgorde verteld.

Soms is er sprake van een niet-chronologische volgorde. De gebeurtenissen staan in een andere volgorde dan waarin ze gebeurd zijn. Het kan zijn dat er al een stukje voorgeschiedenis is verteld. 

Opbouw van een boek

Naast verloop van tijd kun je een boek/verhaal bespreken door te kijken naar het begin en einde.

Begin:

- Proloog (verhaal vooraf)

- Inleidend begin (ab ovo)

- Middenin de gebeurtenissen (in medias res)

Einde:

- Open einde

- Gesloten einde

- Epiloog (verhaal achteraf)

Welke drie perspectieven kennen we nu?

• Vertelstandpunt eerste persoon = ik
  
• Vertelstandpunt derde persoon = hij/zij (= personaal)
  
• Wisselend perspectief = vanuit meerdere personages
  

round character

flat character

ROUND CHARACTER

Hoofdpersonen hebben meer karaktereigenschappen waardoor ze niet telkens op dezelfde manier reageren. Vaak veranderen ze door de gebeurtenissen; ze maken een karakterontwikkeling door.

FLAT CHARACTER

Over bijpersonen krijg je veel minder informatie. Van bijpersonen krijg je meestal geen gedachten en gevoelens te lezen. Bijpersonen veranderen niet en reageren vaak hetzelfde.

Tot welk genre behoort dit boek?

1. psychologisch
2. science fiction
3. historisch
4. liefde

Ik dacht: waarom kijkt hij me zo aan?
Wat is het perspectief?

1. ik-perspectief
2. hij-perspectief

Wat is een wisselend perspectief?

1. Je wisselt van IK- naar HIJ/ ZIJ-perspectief.
2. Je wisselt van hoofdpersoon.
3. Je wisselt van HIJ/ZIJ- naar IK-perspectief.

Een bijpersoon heeft een round character.

1. waar
2. niet waar