Lezen 2.3 nieuwsbericht, tekstdoel, -soort en -vorm, kritisch lezen en leespubliek

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Lezen 2.3

• Nieuwsbericht
• Tekstdoel-, -soort en -vorm
• Leespubliek
• Kritisch lezen (bij subjectieve en objectieve informatie) 

Nieuwsbericht

• Over een actuele gebeurtenis
• Informatieve tekst
• Neutraal geformuleerd (geen mening)
• Vaak plaatsnaam aan het begin
• Vaak naam van de schrijver of bijvoorbeeld 'Van de redactie' 

Vorm nieuwsbericht

Belangrijkste info eerst!

• Inleiding (lead) met samenvatting belangrijkste info (5W1H) 
• Kern met nadere bijzonderheden 

Tekstdoel, -soort, -vorm

tekst doel	tekst soort	tekst vorm
informeren	informatieve teksten	nieuwsbericht, handleiding, recept, instructie, reisverslag, artikel
overtuigen	betogende teksten	ingezonden brief, klachtenbrief, beoordeling, boekbespreking, column, betoog, commentaar, filmrecensie
activeren	activerende teksten	advertentie, reclame, folder, oproep, affiche
amuseren	amuserende teksten	verhaal, liedtekst, stripboek , cabarettekst, column, roman

Maken

Opdracht 2, 4 en 5

blz. 108-109

Kijk dan de 2 filmpjes op de volgende slide

Maken

opdracht 6, 7 en 8

blz. 111

Kritisch lezen

Kritisch lezen

• Erachter komen of wat je leest, waar is
• Stel kritische vragen
• Maak onderscheid tussen subjectieve en objectieve informatie 

Subjectief/objectief

Objectieve informatie: geen eigen mening, schrijver blijft neutraal, feiten

Bij objectieve informatie vraag je je af:

• Is dit waar, is dit echt zo gebeurd, klopt dit met wat ik al weet?
  

Subjectieve informatie: schrijver geeft mening, zegt wat hij ergens van vindt, is niet neutraal. Of hij geeft zijn interpretatie van de feiten. 

Bij subjectieve informatie vraag je je af:

• Vind ik dit ook, komt dit overeen met mijn eigen waarneming of ervaring? 

Subjectief/objectief

Let op: dit verschil is niet altijd duidelijk!

Soms presenteert een schrijver feiten niet neutraal: door zijn woordkeuze probeert hij de mening van de lezer te beïnvloeden. 

Voorbeeld: 'Zogenaamde dierenvrienden uit de Peruviaanse hoofdstad Lima hebben Otto, een bulldog, op een skateboard tussen de benen van dertig mensen door laten rijden.'

Objectief of subjectief?

Tekst 1

Tekst 2

Opdracht 9a: Horen de woorden bij objectief of subjectief?

subjectief

objectief

feitelijk

bevooroordeeld

gekleurd

neutraal

onpartijdig

partijdig

persoonlijk

vooringenomen

zakelijk

Maken

Opdracht 9 t/m 12

blz. 112-113

Leespubliek

De 'soort' lezers voor wie een tekst is geschreven

Voor welk publiek is een tekst bedoeld? 

Kijk naar: 

• afbeeldingen
• bron
• taalgebruik
• onderwerp
• aanspreekvorm (u/jij)

Maken

Opdracht 15 t/m 18

blz. 115-116