1 M4 Drama theorie: Spelgegevens en Expressie

• Drama
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Welkom M4

Kunst Drama 2024-2025

Les 1

Leerdoelen

• Je kent de basisbegrippen (non-verbale en verbale uitingsmogelijkheden, 5 w's/spelgegevens) en kunt deze toepassen op een examenvraag
• Je weet hoe een examenvraag eruit ziet 
• Je weet hoe je een examenvraag kan oplossen
  

Theatrale middelen

• Spelgegevens (5 W's)
• Mise en Scene
• Theatervormgevingsmiddelen

Spelgegevens

Spelgegevens / 5 W’s:

Rol - Wie

Actie en verhaal - Wat

Motief - Waarom

Ruimte/plaats - Waar

Tijd - Wanneer

= basisaspecten van een speelverhaal of scene

Verbale 

expressie met stem:

• accent
• klemtoon (nadruk)
• pauzering
• tempo
• toonhoogte
• volume
• woordkeuze

Non-verbale expressie met het gebruik van het lichaam:

• Mimiek
• Gebaren
• Bewegingen
• Lichaamshouding
• Handeling

Spelgegevens

Wie 

Wat 

Waar

Wanneer

Waarom

Spelgegevens

Wie: Sneeuwwitje en boze stiefmoeder

Wat: Vlucht voor boze stiefmoeder

Waar: Het bos

Waarom: Stiefmoeder wil haar vermoorden, 

omdat zij de mooiste wil zijn.

Wanneer: Middeleeuwen

Niet:

Wie: Sanne uit klas 2W

Wat: speelt een toneelstuk

Waar: op het podium van de schouwburg

Waarom: Omdat ze op toneel zit

Wanneer: Zaterdag om 20.00 uur

Verbale 

expressie met stem:

• accent
• klemtoon (nadruk)
• pauzering
• tempo
• toonhoogte
• volume
• woordkeuze

Non-verbale expressie met het gebruik van het lichaam:

• Handeling
• Mimiek
• Gebaren
• Bewegingen
• LichaamsHouding

Het lichaam als instrument

Als acteur kun je non-verbale expressie inzetten.

Deze dingen zijn voor iedere acteur uniek, maar zijn wel getraind om ervoor te kunnen zorgen dat de acteur zijn personage zo precies mogelijk kan spelen.

Non-verbale expressie: houding

Bij het beschrijven van de houding zeg je alleen wat je ziet, zonder dit te interpreteren.

Bijvoorbeeld: De vrouw zit rechtop in de stoel, terwijl de man rechtop staat en schuin in de camera kijkt.

En niet: Cercei Lannister kijkt arrogant, terwijl haar broer onzeker kijkt.

Non-verbale expressie: Mimiek

Betekent gezichtsuitdrukking. Ook dit beschrijf je door te zeggen wat je ziet zonder interpretatie.

Dus: De man kijkt fronsend in de camera.

En niet: Louis van Gaal is geïrriteerd omdat de pers niet luistert.

Non-verbale expressie: Beweging

Bij het beschrijven van bewegingen kun je het hebben over:

- zijn de bewegingen groot of klein?

- het tempo / ritme van de beweging

- zit er herhaling in?

- zijn de bewegingen synchroon? (tegelijk)

Ook hier weer alleen beschrijven wat je ziet en niet interpreteren!

Verbale expressie: Stem

De stem van de acteur is heel bepalend voor een personage.

Beschrijf bij de stem hoe deze klinkt.

- het volume

- de toonhoogte

- kenmerk, zoals kraak in de stem ipv schor

Ook dit beschrijf je zonder te interpreteren.

MISE EN SCENE

De mise en scène is niets meer dan het ruimtegebruik van de spelers. We noemen daar 3 verschillende manieren om de ruimte te gebruiken:

• De positie en/of beweging (looplijnen) op het speelvlak.

• De positie en/of beweging (looplijnen) ten opzichte van andere spelers. (afstanden en hoogteverschillen)

• De blikrichting/focus van de personages.

• Het op- en afgaan van de personages

Hoe geef je de mise en scene weer?

Nog eens. Teken de mise en scene in je schrift.

Vergeet de neuzen niet!

Teken de mise en scene in je schrift

Beschrijf de non-verbale expressie van de drie acteurs.

Opdracht 1: analyse

Bekijk de openingsscene van de voorsteling Citizen K. van Sadettin Kirmiziyüz

https://npo.nl/start/serie/citizen-k/seizoen-1/citizen-k/afspelen

Beschrijf:

• de non-verbale expressie van het lichaam (mimiek, gebaren, houding) van 1 personage
  
• de verbale expressie van de stem (stemgebruik, taalgebruik) van hetzelfde personage
  
• vul vervolgens de spelgegevens 5 W’s in over de scene (maak conflict hierin zichtbaar)

npo.nl

Noem twee dingen waar je nog een vraag over hebet

Noem drie dingen die je vandaag hebt geleerd

Noem 1 ding wat je graag nog wilt herhalen in de volgende les

Opdracht 1: begrippen examen

• Neem de begrippen van het examen uit 2024 en de lijst met basisbegrippen door. Bedenk goed welke je nog niet begrijpt. Zet hier een streepje voor, dan weet je dat je deze nog extra goed moet leren.
  
• Dit jaar zullen alle basisbegrippen behoorlijk snel langskomen. Zorg er dus voor dat je zelf goed de begrippen bijhoudt.
  
• Deze begrippen zijn de basis voor het CSE!