Herhalen: klas 1 en 2, samentrekking, verwijzen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Welkom 3G! 

Ga lekker zitten volgens de plattegrond. 

Leg het volgende vast op tafel:

• Nieuw Nederlands + schrift
• leesboek

Pak je leesboek en ga lekker lezen!

Deze les

Grammatica en Formuleren 

Aan het eind van de les:

• weet je welke stof je al beheerst;
• weet je welke stof je nog lastig vindt.

Toetsweek 3

Herhalen klas 1 en 2: pv, ow, wg/ng, lv, mv, bwb

 

C5, P3: Samentrekking

C6, P2: Samentrekking controleren

 

C5, P5: Verwijzen

C6, P3: Fouten met verwijswoorden

 

C5, P7: Beknopte bijzin

C6, P4: Beknopte bijzin controleren

 

C5, P9: Congruentie

C6, P5: Incongruentie

vandaag 

donderdag

Herhalen klas 1 en 2

Zinsdelen

• persoonsvorm (pv)

     tijdproef, getalproef (vraagzin)

• onderwerp (ow)

      Wie/(wat) + pv?

• werkwoordelijk gezegde (wg)

     zegt wat het onderwerp (iets of              iemand) doet

• lijdend voorwerp (lv)
  

     Wat/Wie + wg + ow ?

• naamwoordelijk gezegde (ng)
  

     zegt wat het onderwerp (iets of iemand) is

        - werkwoordelijk deel: koppelwerkwoorden

        - naamwoordelijk deel: zet je tussen haken

• meewerkend voorwerp (mv)

     Aan/Voor wie + wg + ow + lv?

• bijwoordelijke bepaling (bwb)

     Overige woorden in de zin. Geeft antwoord         op vragen als: Waar?, Wanneer?, Hoe?. enz. 

Verdeel de zin in zinsdelen. Benoem elk zinsdeel:

In 2019 brandde de Notre Dame in Parijs grotendeels af.

Verdeel de zin in zinsdelen. Benoem elk zinsdeel:

Karim heeft zijn buurjongen Gijs zijn skateboard uitgeleend.

Verdeel de zin in zinsdelen. Benoem elk zinsdeel:

Het Wilhelmus werd massaal meegezongen door het publiek.

Samentrekking (controleren)

Samentrekking

• voorwaartse samentrekking: een antieke lamp en een moderne
• achterwaartse samentrekking: binnen- en buitenland

Let ook op het streepje!

Samentrekking

• voorwaartse samentrekking: een antieke lamp en een moderne
• achterwaartse samentrekking: binnen- en buitenland

Let ook op het streepje!

Samentrekkingen komen voor op drie niveaus:

• woordniveau: zon- en feestdagen (streepje)
  
• woordgroepsniveau: dure auto's en huizen (geen streepje)
  
• zinsniveau: Iris volleybalt op zaterdag Peter op zondag.

Wat is weggelaten?
De wind op Texel was stormachtig en konden de fietsers nauwelijks trotseren.

Is er sprake van een voorwaartse of achterwaartse samentrekking?
De wind op Texel was stormachtig en konden de fietsers nauwelijks trotseren.

1. voorwaarts
2. achterwaarts

Op welk niveau is er samengetrokken?

De wind op Texel was stormachtig en konden de fietsers nauwelijks trotseren.

1. woordniveau
2. woordgroepsniveau
3. zinsniveau

Goede of foutieve samentrekking? 

Samentrekking op zinsniveau: Iris volleybalt op zaterdag en Peter op zondag.

Samentrekken mag alleen als aan drie voorwaarden is voldaan:

• dezelfde functie: zinsdeel, woordsoort
• dezelfde betekenis:
• hetzelfde getal: enkelvoud, meervoud

Goede of foutieve samentrekking? 

Stap 1: Kijk welke woorden zijn weggelaten 

Stap 2: Bepaal de functie, de betekenis en het getal (enkelvoud of meervoud) van beide 'zinnetjes'

Stap 3: Controleer of dit in beide gevallen hetzelfde is

Mijn les Nederlands was vandaag weer geweldig en zal ik daarom niet snel vergeten.

Is de samentrekking correct?
De wind op Texel was stormachtig en konden de fietsers nauwelijks trotseren.

1. ja
2. nee

Wat is weggelaten?
Els trok gekke gezichten naar de voorbijgangers en zich niets aan van de waarschuwingen van haar moeder.

Op welk niveau is er samengetrokken?

Els trok gekke gezichten naar de voorbijgangers en zich niets aan van de waarschuwingen van haar moeder.

1. woordniveau
2. woordgroepsniveau
3. zinsniveau

Is de samentrekking correct?
Els trok gekke gezichten naar de voorbijgangers en zich niets aan van de waarschuwingen van haar moeder.

1. ja
2. nee

Wat is weggelaten?
De econoom heeft jaren gestudeerd, maar heeft daardoor nu wel een goedbetaalde baan!

Is de samentrekking correct?
De econoom heeft jaren gestudeerd, maar heeft daardoor nu wel een goedbetaalde baan! .

1. ja
2. nee

Wat is weggelaten?
In de etalage lag niet alleen sportkleding, maar ook volleyballen, rackets en hardlooplampjes.

Is de samentrekking correct?
In de etalage lag niet alleen sportkleding, maar ook volleyballen, rackets en hardlooplampjes.

1. ja
2. nee

(fouten met) verwijzen

Verwijzen

De jongen koopt een fiets. De jongen fietst op zijn fiets naar huis. De jongen laat zijn fiets zien aan zijn moeder. De jongen is blij met zijn fiets. 

De jongen koopt een fiets. Hij fietst erop naar huis. Hij laat hem zien aan zijn moeder. De jongen is er blij mee. 

Verwijswoorden

Met een verwijswoord wijs je terug naar een of meer woorden die eerder genoemd zijn, het antecedent. Vaak is dit antecedent de kern van een zinsdeel. 

Onzijdige woorden

Het-woorden zijn onzijdig.

Ook namen van landen, provincies, steden en clubs

Verkleinwoorden 

Je verwijst met	en
het, zijn	dit, dat

Vrouwelijke woorden

De-woorden zijn mannelijk óf vrouwelijk. 

Vrouwelijk zijn:

• vrouwelijke dieren of personen 
• de woorden op de volgende uitgangen:

-heid, -nis, - ing, -schap, -st, -te, -de, -ie, -ij, -iek, - theek, -teit, -tuur

Je verwijst met	en
zij, ze, haar	deze, die

Leer deze uitgangen uit je hoofd!

Mannelijke woorden

De-woorden zijn mannelijk óf vrouwelijk.

Mannelijk zijn: 

• mannelijke personen en dieren
• ook woorden waarbij je niet kunt vaststellen of het mannelijk of vrouwelijk is.

Je verwijst met	en
hij, hem, zijn	deze, die

Is dit woord mannelijk, vrouwelijk of onzijdig?

goedheid

1. mannelijk
2. vrouwelijk
3. onzijdig

Is dit woord mannelijk, vrouwelijk of onzijdig?

trouw

1. mannelijk
2. vrouwelijk
3. onzijdig

Is dit woord mannelijk, vrouwelijk of onzijdig?

hart

1. mannelijk
2. vrouwelijk
3. onzijdig

Let op!

Verwijswoorden - hen/hun

Het verwijswoord hen gebruik je als lijdend voorwerp (lv) en na een voorzetsel (vz).

Het verwijswoord hun gebruik je als meewerkend voorwerp (mv).

Anita’s ouders wonen vlakbij en ze bezoekt hen vaak. Ze neemt dan iets lekkers voor hen mee en bezorgt hun een gezellige middag.

Let op!

Verwijswoord - wat 

Met het verwijswoord wat verwijs je naar

• dat en datgene
• een onbepaald voornaamwoord (alles, iets, niets en het enige), 
• een overtreffende trap (het beste) 
• een hele zin:

Er stond een lange file voor de brug, wat behoorlijk tegenviel.

Let op!

Verwijswoord - dieren/mensen

• Naar dieren en dingen verwijs je met daar/waar+voorzetsel (daarvan, waarover)
  
• Naar mensen verwijs je met voorzetsel+wie (van wie, over wie):
  

De SRV-man bij wie ik wekelijks boodschappen doe, beschikt over een luxe wagen, waarmee hij door het dorp rijdt

Juist of onjuist?

Hen gebruik je als lijdend voorwerp en na een voorzetsel.

1. juist
2. onjuist

Juist of onjuist?

Hun gebruik je als meewerkend voorwerp.

1. juist
2. onjuist

Juist of onjuist?

Met het verwijswoord wat verwijs je naar een onbepaald voornaamwoord, naar een overtreffende trap en naar een hele zin.

1. juist
2. onjuist

Juist of onjuist?

Naar dieren en dingen verwijs je met daar/waar + voorzetsel.
Naar mensen verwijs je met voorzetsel + wie.

1. juist
2. onjuist

Welk verwijswoord hoort er op de puntjes?

Jos' paard staat in de stalling in Genemuiden en hij gaat er vaak heen om ... te verzorgen.

1. hem
2. haar
3. het

Welk verwijswoord hoort er op de puntjes?

Cola is het enige ... ik lekker vind bij mijn patat.

1. wat
2. dat

Welk verwijswoord hoort er op de puntjes?

De klas ... ik je vertelde, is een hele gezellige klas.

1. waarover
2. over wie

Welk verwijswoord hoort er op de puntjes?

De jongens ... ik je vertelde, zijn altijd heel aardig voor de conciërge.

1. waarover
2. over wie

Welk verwijswoord hoort er op de puntjes?

Sommige leerlingen vinden dit best lastig. Wil jij ... helpen?

1. hen
2. hun

Welk verwijswoord hoort er op de puntjes?

Als je die leerlingen helpt met de opgaven, bezorg je ... vast een goed cijfer voor de volgende toets!

1. hen
2. hun

Welk verwijswoord hoort er op de puntjes?

De apotheek geeft een gratis setje pleisters weg aan al ... klanten.

1. zijn
2. haar

Welk verwijswoord hoort er op de puntjes?

Ik zou ... iPad maar zo snel mogelijk aan ... teruggeven!

1. die, hen
2. dat, hen
3. die, hun
4. dat, hun

Aan de slag!

Leren voor de toets:

• Maak een samenvatting/overzicht van alle leerstof. Gebruik hiervoor de groene theorie in het boek en/of de LessonUps.
• Vind je de theorie lastig? Bekijk de Youtube filmpjes van Arnoud Kuijpers
• Zorg ervoor dat je alle oefeningen maakt (in je werkboek)
• Maak de extra opdrachten bij elke paragraaf via Nieuw Nederlands Online (vooral de A-route!)
• Je kunt ook oefenen via de website www.cambiumned.nl