Soorten gedrag

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Sociaal gedrag

Dieren geven signalen naar elkaar af om te kunnen communiceren

Gedrag van soortgenoten onder elkaar = sociaal gedrag

Functie: overleven van de soort

Vormen van sociaal gedrag

• Voortplantingsgedrag
• Territoriumgedrag
• Imponeergedrag
• Conflictgedrag
• Rangorde
• Rolpatronen
• Groepsgedrag

Voortplantingsgedrag

Gedrag: om voort te planten

* Wordt veroorzaakt door hormonen

Balts      =>  voortplantingsgedrag bij vogels en vissen

Bronst  =>   voortplantingsgedrag bij herten

Territoriumsgedrag

Het territorium is het gebied waarin het dier leeft. 

Het territorium wordt verdedigd 

tegen soortgenoten

Klik op de oogjes!

laten weten dat het je territorium is door middel van geluid

territorium verdedigen met geweld

territorium verdedigen met geweld

Territorium afbakenen door middel van geur.

Het jachtluipaard plast tegen voorwerpen.

De geur wordt herkent door andere jachtluipaarden

Het territorium afbakenen met geuren.

De kat heeft een geurklier achter de oren

Door ergens tegenaan te wrijven, komt de geur daaraan te zitten.

Andere katten herkennen de geur

Leven in groepen

Groepsdieren werken samen.

Samenwerken gaat volgens een taakverdeling:
"wie doet wat".  

Rangorde

Rangorde komt voor bij sociale organismen.

Dominant dier = de baas van die groep

Onderdanig dier = niet de baas in die groep

Er is een verdeling over alle dieren, waarbij er 1 het allerdominanst is, en 1 het aller onderdanigst.

Hieronder staan voorbeelden van gedrag. 

Is er sprake van grotendeels erfelijk of grotendeels aangeleerd gedrag? 

Grotendeels erfelijk

Grotendeels aangeleerd

Een baby zuigt melk bij de moeder.

Een hond zwemt.

Een kat gebruikt een kattenluikje om naar binnen en naar buiten te gaan.

Een kat rent achter een muis aan.

Een meisje speelt gitaar.

Een papegaai zegt "hallo".

Bekijk de chimpansees op de afbeelding hiernaast.

Van welk gedrag is hier sprake?

1. agressief gedrag
2. paringsgedrag
3. sociaal gedrag
4. vluchtgedrag

Bekijk de ratten op de afbeelding hiernaast.

Van welk gedrag is hier sprake?

1. agressief gedrag
2. paringsgedrag
3. sociaal gedrag
4. vluchtgedrag

Erfelijk gedrag

Aangeleerd gedrag

Zuiggedrag bij zoogdieren

Reageren op sleutelprikkels

Kookgedrag

Gebruik van voorwerpen

Zang van vogels

Sleep het gedrag bij de foto waar die gedrag is afgebeeld.

territoriumgedrag

dreiggedrag

imponeergedrag

Keizerpinguins voeren een dans uit om elkaar te inspecteren als partners, hoe noem je dit soort gedrag?

1. Baltsgedrag
2. Boltsgedrag
3. Dominantiegedrag
4. Dominogedrag

Twee soorten gedrag zijn: baltsgedrag en territoriumgedrag.
Tot welk soort gedrag behoort het kwaken van de kikkers zoals in de tekst beschreven wordt?

1. alleen tot baltsgedrag
2. alleen tot territoriumgedrag
3. zowel tot baltsgedrag als tot imponeergedrag

Aangeboren gedrag

Aangeleerd gedrag

Een pad die een vijand ziet, maakt zich dik en gaat omhoog op de poten staan.

Hoe noemen we dit gedrag?

1. baltsgedrag
2. imponeergedrag
3. overspronggedrag
4. territoriumgedrag

Mannetjeshonden plassen veel vaker
dan vrouwtjeshonden.
Bij welk type gedrag hoort dit gedrag
van de hond?

1. Imponeergedrag
2. Baltsgedrag
3. Overspronggedrag
4. Territoriumgedrag

Een kat die wordt aangevallen,
zet zijn haren overeind.

Wat voor gedrag vertoont de kat?

1. Baltsgedrag.
2. Imponeergedrag.
3. Onderdanigheidsgedrag.
4. Overspronggedrag.

In een dierentuin leven vijf witte neushoorns samen in een groep, één mannetje en vier vrouwtjes. Een onderzoeker noteert regelmatig hoe vaak de dieren dreiggedrag vertonen tegen elkaar, zoals brullen, duwen en stoten met de hoorn. Uit de resultaten trekt hij conclusies over een rangorde binnen de groep. In een schema geeft hij die rangorde weer (zie de afbeelding).
Geef de naam van de neushoorn die het laagst in de rangorde staat

1. Rita
2. Klara
3. Dora
4. Arnold

Om ruzie en verwondingen te voorkomen is er binnen groepen vaak sprake van een ... .

1. Rangorde
2. Pikorde
3. Intimideren
4. Inzicht

Dit is een voorbeeld van

1. dreiggedrag
2. overspronggedrag
3. baltsgedrag
4. sociaal gedrag

Welk gedrag zie je op de afbeelding?

Imponeergedrag

Dreiggedrag

Baltsgedrag

Verzoeningsgedrag

Foerageergedrag

Paringsgedrag

Territoriumgedrag

Sleep de afbeelding

Communicatie

Territorium gedrag

Paringsgedrag

Broedzorg

Verzorgingsgedrag

Hoe nemen we ook alweer "sterke" prikkels, die steeds hetzelfde soort gedrag oproepen?

1. Aangeleerd gedrag
2. Reflexen
3. Sleutelprikkels
4. Signalen