TSV les 4 Medische en fysieke aspecten 29-11-2023

• Sport en coaching
• MBO
• Studiejaar 4

    TOPSPORTVAARDIGHEDEN

Fysieke en medische aspecten

Omschrijf in je eigen woorden wat periodisering inhoudt

In een periodiseringsmodel werk je altijd van een kleine omvang naar een grote omvang

1. Waar
2. Niet waar

Wat zijn de verschillende fasen van periodisering?

1. Warm-up, workout, cool-down.
2. Krachttraining, cardio, stretching.
3. Beginnersfase, gevorderdenfase, expertfase.
4. Macrocyclus, mesocyclus, microcyclus.

(Wat) weet je (van) de vijf trainingsprincipes?

Trainingsprincipes. Wat is juist?

1. Als de trainingsprikkel verdwijnt zullen de trainingsresultaten hetzelfde blijven
2. Je wordt alleen maar beter in datgene wat je traint
3. Om overload toe te passen moet je de spier een steeds lichtere trainingsprikkel geven
4. Zolang je blijft trainen zul je steeds dezelfde prestatieverbetering krijgen

Leerdoelen

• Je benoemt 5 factoren die van invloed kunnen zijn op een        verminderde sportprestatie
•  Je legt uit waarom deze factoren van invloed kunnen zijn
• Je benoemt 3 soorten onderkoeling
• Je legt uit wat een hoogtestage is
• Je legt uit wat het doel van hoogtestage is

Zaken die van invloed kunnen zijn op je fysieke gesteldheid

• Slaap
• Hitte
• Onderkoeling
• Hoogte
• Jetlag

Functie van slapen

• Uitrusten
• Voldoende energie
• Lekkerder in je vel
• Betere concentratie
• Beter geheugen
• Minder prikkelbaar
• Verkleinen kans op aandoeningen (dementie, depressie, diabetes type II,    obesitas)

Slaapcycli

• Overgang tussen wakkere en  slaperige toestand (lichaam bereidt zich voor op in slaap     vallen, spieren ontspannen, hartslag gaat omlaag)
  
  
• Lichte slaap (je wordt nog wakker van geluiden)
  
  
• Overgang van fase 2 naar 3 (hartslag daalt nog meer, spieren volledig ontspannen, je wordt     niet zomaar meer wakker)
  
  
• Diepe slaap = herstelfase ( ah diep en regelmatig, lichaam en hersenen bouwen nieuwe   energie op voor de volgende dag)

Slaapcycli

De REM slaap ( snelle, korte bewegingen van de ogen, dromen, lichaam volledig ontspannen, hersenen druk aan de slag

De 1e 4 fasen: 75% van de totale nachtrust
De REM slaap: 25%

Slaaptekort

Prikkelbaarheid

Somberheid

Verlies van initiatief

Probleemoplossend vermogen gaat achteruit

Achteruitgang geheugen

Risico overgewicht

Slaapschuld

Opgebouwde slaaptekort van een bepaalde periode

Het lichaam herstelt zich, maar niet helemaal

Kwijt is kwijt

Lange termijngevolgen (risico op hoge bloeddruk, hartfalen, diabetes type II, beroerte)

Slapen

Slaaptekort vermindert de snelheid, nauwkeurigheid en duurprestaties van sporters

Hoe lang moet je slapen?

• Wisselt per persoon
• Activiteitenpatroon is van invloed
• Leeftijd speelt een rol 

Tot 18 jaar: 8-10 uur

> 18 jaar: 7-9 uur
Ouderen compenseren minder slaap bv. met een middagdutje

Opdracht:

Schrijf van de hele afgelopen week per nacht het aantal uur dat je hebt geslapen op

Heb je "goed" geslapen?

Heb je voldoende geslapen?

Hoe voelde je je afgelopen week?

Wat had je anders kunnen doen?

Hitte

Kerntemperatuur rond 37 graden

Tijdens sporten hogere warmteproductie (temperatuur kan stijgen tot 40 gr.)

Hoge temperatuur en luchtvochtigheid snellere stijging

Hitte

Maatregelen die je lichaam neemt:

Vermindering prestatie

Grotere doorbloeding huid

Toegenomen zweetproductie

Hitte

Door teveel vochtverlies:

1% vochtverlies = 4% afname prestatievermogen

2% vochtverlies = 8% prestatievermogen

Hitte

Acclimatiseringsfase van 7-14 dagen om medisch verantwoord te sporten in de hitte

In de eerste 4-6 dagen past de hartfrequentie zich aan. 

Zweetmechanisme: duurt iets langer om aan te passen 

Hitte

Drinken is dus van groot belang!!!!!!!!!!!!!!

Voor, tijdens en na de inspanning

Isotone drank is aanbevolen (zout en suiker)

Hitte

Te weinig zout kan gevaarlijk zijn.......

Zwellen van de hersenen

Tijdens fysieke inspanning kan het 10 gr. warmer aanvoelen dan het is

Hitteberoerte

Levensbedreigend!!!!!!!!!!!!

Suf en verward gedrag of evenwichtsstoornissen

Een rode huid, maar niet zweten

Soms bleek en klam, bijvoorbeeld na een inspanning

Een hoge lichaamstemperatuur, maar een slachtoffer kan het tegelijkertijd koud hebben

Mogelijk: misselijkheid, vermoeidheid, slap voelen, snelle hartslag en moeilijke ademhaling

Je kunt het bewustzijn verliezen

Onderkoeling

Lichaamstemperatuur onder de 35 gr. Celsius

Onderkoeling

Lichte onderkoeling:

Verwardheid

Verzet tegen ingrijpen begeleiding

Verminderde coördinatie, maar toename hf, bloeddruk en ah.

 Pijnlijk gevoel in handen en voeten

Rillen, klappertanden

 

Onderkoeling

Wat moet je doen: 

Haal het slachtoffer weg uit de koude omgeving en breng hem of haar voorzichtig naar een warme plek. Wikkel het slachtoffer in een isolatie- of reddingsdeken en verwijder natte kleding pas op een beschutte plek

Onderkoeling

Matige onderkoeling:

 

Slaperigheid,

Verminderd bewustzijn

Verstijfde spieren

Frequentie hartslag en ah verlaagd 

Pijn, rillen en klappertanden verdwijnen

Pijn, rillen en klappertanden verdwijnen

Onderkoeling

 Wat moet je doen: 

Hetzelfde als bij lichte onderkoeling

Zorg dat het slachtoffer met spoed naar een ziekenhuis wordt vervoerd.

Onderkoeling

Ernstige onderkoeling:

Bewusteloosheid en compleet slap

Zeer langzame hartslag

Ademstilstand en hartritmestoornissen
 

Onderkoeling

Wat moet je doen: 

Er is sprake van een levensbedreigende situatie

Verricht dezelfde handelingen als bij lichte onderkoeling

Bel onmiddellijk 112

Start indien nodig met reanimeren.

Koudeletsels

Bevriezingen

Wintertenen/winterhanden

Inspanningsastma

Onderkoeling en sporten

Check het weerbericht!!!!!

Zorg voor goede kleding

Genoeg drinken (je verliest mn. vocht door je ademhaling)

Bescherm je zelf tegen de kou na inspanning

Hoogteziekte

Er wordt minder zuurstof door ons lichaam opgenomen en daalt de hoeveelheid zuurstof in het bloed

 Het lichaam heeft op grote hoogte echter dezelfde hoeveelheid zuurstof nodig als op zeeniveau

Acclimatisatie: aanpassing door hogere hf en diepere ah

Als er te snel gestegen wordt en er te weinig tijd is voor acclimatisatie -> hoogteziekte!!

Meestal vanaf 2500 m (per persoon verschillend)

Boven 5500 meter is geen volledige aanpassing meer mogelijk. Na een verblijf van enkele weken op deze hoogte begin je langzaam af te takelen.

 Boven 7000 meter kan je lichaam zich nauwelijks nog aanpassen. Je komt dan in de zogenaamde 'zone des doods' en hier kun je slechts een paar dagen overleven (voorbeeld: klimdrama op de K2, expeditie van Wilco van Rooijen). 

Boven de 9000 meter is leven helemaal niet meer mogelijk.

Sporten/trainen op hoogte

Symptomen hoogteziekte:

Hoofdpijn

Misselijkheid

Braken

Duizeligheid

Kortademigheid

Verstoord slaappatroon

Vermoeidheid

,

Opdracht

Welke voordelen heeft trainen op hoogte?

Wat is een hoogte-stage en wat gebeurt er dan in je lichaam? 

Jetlag

Opdracht:

Wat is een jetlag?

Wat voor invloed kan een jetlag hebben op sportprestaties?

Wat kun je doen tegen een jetlag?

Leerdoelen

• Je benoemt 5 factoren die van invloed kunnen zijn op een v      verminderde sportprestatie
•  Je legt uit waarom deze factoren van invloed kunnen zijn
• Je benoemt 3 soorten onderkoeling
• Je legt uit wat een hoogtestage is
• Je legt uit wat het doel van hoogtestage is

Wat vonden jullie van de les?

Planning

• Volgende les 6 december 9 uur
• Opdracht 1.3 en 1.4 Its Learning uiterlijk 4 december ingeleverd
• Volgende blok: nieuw onderwerp -> voeding