H7.3 Burgers, bedrijven en de overheid

• Economie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 3

H7.3 Burgers, bedrijven en de overheid

Wat ga je leren in H7.3?

• Wat het verschil is tussen de collectieve en de particuliere zorg
• Hoe een gemeente zijn inkomsten en uitgaven plant
• Wat privatisering is

Collectieve goederen

= als burgers van ons land mag je gebruikmaken van heel veel voorzieningen die de overheid geheel of gedeeltelijk betaalt.

Waarom doet de overheid dat?

• Voor sommige van deze voorzieningen kun je niet iedereen apart laten betalen         Zoals dijken
• De overheid wil de kwaliteit ervan in eigen hand houden
• De overheid wil de voorzieningen betaalbaar houden voor iedereen

Collectieve sector = de overheid en de instellingen voor de sociale zekerheid.

           Streeft niet naar winst, maar moet wel uitkomen met geld. Daarom elk jaar een begroting

De collectieve sector

1. Brandweerman

Waarom?

1. Brandweer kun je moeilijk apart laten betalen
2. Kwaliteit wil de overheid in eigen hand houden

2. Docent

Waarom?

1. Onderwijs betaalbaar houden voor iedereen
2. Kwaliteit wil de overheid in eigen hand houden

Hoe komt de gemeente aan geld?

1. Het Rijk
2. Gemeentelijke belastingen

• Ozb (onroerendezaakbelasting) = percentage van WOZ-waarde van het huis
• Toeristenbelasting
• Parkeerbelasting

3. Gemeentelijke heffingen

• Rioolheffing
• Kaartje voor het zwembad
• Kosten paspoort (=leges)
• afvalstoffenheffing

Berekenen onroerendezaakbelasting

Lisa's ouders wonen in Denekamp (gemeente Dinkelland). Het huis heeft een waarde van €300.000. Daarover betalen ze 0,1342% onroerendezaakbelasting aan de gemeente.

1. Bereken het bedrag dat Lisa's ouders aan ozb betalen

• 0,1342 : 100 x 300.000 = €402,60

Wat als de gemeente geld tekortkomt?

1. De inkomsten laten toenemen door de tarieven van belastingen en andere heffingen te verhogen;
2. Bezuinigen op de uitgaven;
3. Geld lenen.

De particuliere sector

= bestaat uit burgers en bedrijven

      bedrijven willen winst behalen en hebben te maken met marktbewerking.

Marktbewerking = dat betekent dat de aanbieders van producten met elkaar concurreren.

Particuliere sector =

• Burgers en bedrijven
• Winst behalen €€€€
• Hebben te maken met marktbewerking (aanbieders van producten concurreren met elkaar)

Collectieve sector =

• Overheid en de instellingen voor de sociale zekerheid
• Streeft niet naar winst
• Zet zich in voor de voorzieningen van de burgers. Waarom?

1. Sommige voorzieningen kunnen mensen niet apart betalen.
2. Kwaliteit in eigen handen houden
3. Voorzieningen moeten betaalbaar blijven voor de burgers

Privatisering

= De overheid verkoopt een dienst of activiteit aan een bedrijf in de particuliere sector.

Waarom?

Soms vindt de overheid het niet meer nodig dat zij een bepaalde taak zelf uitvoert. Of ze verwachten dat bedrijven het goedkoper of beter kunnen.