L3T2

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Thema 2: Voortplanting en ontwikkeling

Voortplantingsstelsel man

• Teelbal: zaadcellen worden daar gevormd
  
• Bijbal: zaadcellen opgeslagen
  
• Balzak: regelt temperatuur
  
• Zaadblaasje en prostaat voegen vocht toe ->beter bewegen en voedingsstoffen
  
• Zwellichaam: zorgen voor erectie
  
• Eikel: gevoeligste deel
  

 Man 

0

Wist je dat?

• Zaadcellen zijn bij de geboorte al aanwezig
• Tijdens puberteit vermeerdering door celdeling
• Per zaadlozing 200 miljoen zaadcellen
• Sperma= zaadcellen + zaadvocht uit prostaat + slijmerig vocht uit zaadblaasjes

Voortplantingsstelsel vrouw

• Eierstokken: hierin zijn de eicellen opgeslagen en rijpen ze.
  
• Eileider: Vervoert de rijpe eicel. Bevruchting vindt hier plaats.
  
• Baarmoeder: Hierin groeit het ongeboren kind
  
• Vagina: Bekleed met slijmvlies
  
• Clitoris: Zorgt voor orgasme
  
• Schaamlippen: Bescherming en vocht aan maken
  

De vrouw

Vagina

• Naam vrouwelijk geslacht: vulva.
  
• Vagina is de ingang/uitgang, van/naar baarmoeder
  
• Bedekt met slijmvlies om ziekte verwekkers tegen te houden
  
• Begin van slijmvlies kan groter zijn/ randje hebben (maagdenvlies)
• Weinig zenuwuiteinden. Alleen bij ingang
• Kleine schaamlippen produceren vocht bij opwinding
  
• Grote schaamlippen sluiten de vagina af
  
• Clitoris is groter dan je denkt!
  

Rijping eicellen

1. Eicellen bevatten veel reservevoedsel
   
2. Rijpen in eierstokken in follikels
   
3. Barst open: ovulatie (eisprong)
   
4. Eicel gaat naar eierstokken. Follikel blijft achter: gele lichaam
   

Reductiedeling

• Bij geslachtcellen zijn aantal chromosomen minder, gereduceerd.
  
• Dit heet Reductiedeling of Meiose
  
• Geslachtcellen bevatten één chromosoom van een paar
  

Meiose

Geslachtskenmerken

• Primaire geslachtkenmerken:
  
• Zijn vanaf de geboorte aanwezig
  
• Secundaire geslachtskenmerken:
  
• Ontstaan in de puberteit
  

Hormonen

• Hormonen regelen de ontwikkeling van de secundaire geslachtskenmerken.
• Geproduceerd in de hormoonklieren.
• Hypofyse is de belangrijkste hormoonklier, deze stuurt de teelballen en eierstokken aan om testosteron en oestrogeen te maken. 

Menstruatiecyclus

• Hormonen regelen ook de menstruatiecyclus.
  
• Start op de eerste dag van de menstruatiecyclus.
  
• De eerste 2 weken zorgen hypofyse hormonen voor de rijping van follikels.
  
• Follikels produceren oestrogenen -> baarmoederslijmvlies wordt dikker
  
• Geen bevruchting? Ander follikel rijpt sneller. Langzame sterven af.
  
• Ovulatie -> eisprong, rijpe follikel barst open
  
• Eicel blijft 12 tot 24 uur goed. Niet bevrucht? Sterft af.
  

Menstruatiecyclus vervolg

• Na de ovulatie blijft het gele lichaam hormonen produceren.
  
• Baarmoeder slijmvlies wordt nog dikker
  
• Klieren in baarmoederslijmvlies produceren stoffen voor eventuele embryo
  
• Eicel niet bevrucht? Gele lichaam sterft af.
  
• Te weinig hormonen voor het instant houden van het slijmvlies
  
• Slijmvlies wordt gedeeltelijk afgestoten
  
• Vrouw is ongesteld of heeft haar menstruatie
  

Bevruchting

• Vruchtbare periode: in deze dagen kan de bevruchting plaats vinden.
  
• Zaadcellen blijven 3 tot 5 dagen leven
  
• Eicellen 12 tot 24 uur
  
• Zodra 1 zaadcel binnen is, buitenste laag eicel ondoordringbaar.
  
• Bevruchting: samensmelten kern van zaadcel met kern van eicel.
  
• Bevruchte eicel gaat zich delen.
  
• Klompje eicellen wordt vervoerd door eileider naar baarmoeder
  
• Innesteling: klompje cellen hecht zich aan baarmoeder slijmvlies.
  
• Embryo maakt hormonen waardoor gele lichaam heel blijft
  
• Gele lichaam zorgt ervoor dat baarmoederslijmvlies dik blijft en remt hypofyse.

Embryonale ontwikkeling

• Klompje cellen bestaat uit holte met vocht en een verdikking, deze verdikking wordt het embryo.
• In de baarmoeder liggen holten met aders van moeder waar bloed doorheen stroomt. Embryo haalt daar zuurstof en voedingsstoffen uit.
• Terwijl de embryo zicht ontwikkelt, ontstaat de placenta. 

Placenta

• Speciaal deel van de baarmoederwand.
• Bestaat uit delen van baby en moeder.
• Bloed van moeder en kind wordt NIET gemengd.
• Zuurstof en voedingsstoffen gaan naar de baby.
• Koolstofdioxide en afvalstoffen gaan naar de moeder. 
• Sommige ziekteverwerkers en schadelijke stoffen kunnen door de placenta. 

Navelstreng en vruchtwater van foetus

• Na 2 maanden alle weefsels gevormd en begin van alle organen aanwezig.
  
• Na 3 maanden wordt embryo Foetus genoemd.
  
• Embryo met navelstreng aan placenta verbonden.
  
• 2 navelstrengslagaders van het embryo naar de placenta (CO2)
  
• 1 navelstrengader van placenta naar embryo (O2)
  
• Embryo drijft in vruchtwater
  
• Beschermt tegen uitdroging en stoten
  
• Constante temperatuur
  
• Makkelijk bewegen
  
• Om vruchtwater 2 vruchtvliezen, bestaat uit weefsel van embryo.