medicijnen les 3 mz 2a

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 4

Verpleegtechnische vaardigheden

In deze les….

medicatie algemeen

Distribueren

Toedienen

Administratie

Observatie en bijwerkingen

Fout en wat nu?

Algemeen 

Medicatie delen is één van de dagelijkse werkzaamheden van jou als verpleegkundige

Het ‘pillen’ delen

• Je moet je hoofd erbij houden
  
• Je kunt een fout maken
  
• Je moet accuraat medicatie controleren
  
• Is het de goede zorgvrager?
  
• Klopt de dosering?
  
• Wat doe je als je gestoord wordt?
  

Verschillen per instelling

• De zelfstandigheid van de zorgvrager staat centraal Maar…
• Sommige zorgvrager kunnen niet (meer) zelf voor hun medicatie zorgen
  
• Dementerende ouderen
  
• Zorgvragers met een lichamelijke aandoening waarbij de motoriek gestoord is
  
• Zorgvragers met een verstandelijke beperking
  

Uitzetten van medicatie

Een bevoegde (leerling) verpleegkundige/ verzorgende-IG mag medicatie delen

1. Je zet medicatie uit op de momenten dat er medicatie moet worden gegeven
   
2. Je zet medicatie uit voor 24 uur
   
3. Je zet medicatie uit voor een week ( bv in de thuiszorg)
   
4. Een baxter systeem

Let op bij punt 4 en 5 dat er tijdelijke of zo-nodige medicatie kan worden gegeven; bv. antibiotica of een slaaptablet/ pijnmedicatie

Om medicatie uit te kunnen zetten heb je zeker het volgende nodig

• Naam, geboortedatum van de zorgvrager
  
• De naam van de arts die het medicijn voorschrijft
  
• De naam van het medicijn
  
• De exacte dosering
  
• De tijd waarop het medicijn wordt toegediend
  
• De methode van toediening en toedieningssnelheid
  
• De vervaldatum van het medicijn
  
• De originele verpakking
  

Distribueren =uitdelen

De dubbelcheck:

De medicatie is uitgezet maar voordat jij het gaat distribueren doe je eerst de dubbel check.

Wat is het voordeel hiervan?

De regel van 5 bij  uitdelen  

• Juiste zorgvrager
  
• Juiste medicijn
  
• Juiste dosering
  
• Juiste toedieningsvorm
  
• Juiste moment van toediene

Wat staat niet in de regel van 5

1. Juiste zorgvrager
2. Juiste medicijn
3. Juiste tijdstip
4. Juiste woonplaats

wat hoort niet bij de regel van 5

1. welk medicijn moet ik geven
2. waarom geef ik het
3. hoe geef ik het
4. wie geef ik het

Toedienen

De arts overlegt met de zorgvrager welk medicijn hij voorschrijft

Soms…

Mag je een medicijn toedienen zonder toestemming van de zorgvrager

Toedienen bij wilsonbekwame zorgvrager 

• Moet je dwangmedicatie geven; dit mag alleen als..
  
• Tijdens een gedwongen opnamen in een BOPZ instelling
  
• Er moet een IBS of RM onder opname liggen
  
• Het is noodzakelijk wanneer de zorgvrager of anderen beschermt moeten worden
  
• Om extra lange opname duur de mogelijkheid te geven te verkorten.
  

Toedienen en het effect

1. Een algemeen effect: Met een algemeen effect moet het medicijn in de bloedbaan komen.
2. Een lokaal effect: Bij een lokaal effect kun je denken aan inhalatie therapie ( COPD)
   
3. Ieder medicijn heeft een half waarde tijd; dit betekent dat de werking vermindert, daarom is er berekent hoeveel tijd er moet bestaan tussen verschillende toedieningen van hetzelfde medicijn.
   

Verschillende vormen van toediening

• Enteraal = Per os = via het maagdarmkanaal
  
• Veel medicatie kan tegelijk worden ingenomen met water/ vla/ appelmoes.
  
• Sommige medicatie kan interactie met bepaalt voedsel veroorzaken
  
• ijzer preparaten verliezen hun werking te samen met melkproducten
  
• Cholesterolverlagers met grapefruitsap maakt de werking van het medicijn onwerkbaar
  

Noem een ander woord voor het oraal toedienen van medicijnen?

1. per os
2. per injectie
3. via het rectum
4. via de huid

Welke medicijnen behoren tot de orale medicatie?

1. Dranken - sublinguale tabletten - Oogzalf
2. Dranken - sublinguale tabletten - capsules
3. Oogzalf - inhalatiespray - rectiole
4. Rectiole - sublinguale tabletten - capsules

Noem een ander woord voor het oraal toedienen van medicijnen?

1. per os
2. per injectie
3. via het rectum
4. via de huid

Welke medicijnen behoren tot de orale medicatie?

1. Dranken - sublinguale tabletten - Oogzalf
2. Dranken - sublinguale tabletten - capsules
3. Oogzalf - inhalatiespray - rectiole
4. Rectiole - sublinguale tabletten - capsules

toediening niet vermalen 

Medicijnen die niet mogen worden vermalen hebben vaak een vertraagde afgifte; achter de generieke naam staat dan;

• retard ( vetraagd)
  
• SR ( slow release)
  
• ZOC (zero onder control)
  
• FO ( filmomhuld)
  
• EC (enteric coated)
  
• MGA( met gereguleerde afgifte MSR ( maag apresistent

toediening vormen 

Sublinguaal: Wordt toegediend onder de tong; via het mondslijmvlies bv. Nitroglycerine/ isordyl

Rectaal: Medicatie via de anus

Parenteraal

Het toedienen van medicatie buiten het maagdarm kanaal; bespreken we volgende week

Toediening vormen

Cutaan: toediening van een medicijn via de huid

Zalf enz.

Oogdruppels en oogzalven / neusdruppels en neusspray/ oordruppels/ vaginale medicatie/

Oefen evt in het praktijklokaal

Inhaleren van medicatie

Verschillende soorten inhalatoren

Poederinhalatie; de zorgvragers ademt een poeder in; er kunnen restjes in de mond achter blijven; daarom altijd na de inhalatie de mond spoelen.

Aerosolinhalator ( puffer)

Een soort spuitflesje met vloeistof en dit wordt ingeademd

Voorlichting is echt van belang.

Vernevelen

Administratie

Je houdt bij:

• Of het medicijn is toegediend
  
• En door wie
  
• Daarnaast beschrijf je in het dossier hoe de zorgvrager reageert op de medicatie

Bij het distribueren en toedienen van medicatie hoort administratie

Observatie en bijwerkingen

Gewenning: betekent wanneer je van een bepaalt medicijn steeds meer nodig hebt om hetzelfde resultaat te krijgen: bv. Laxantia

Verslaving: betekent wanneer iemand geestelijk en lichamelijk afhankelijk wordt van een medicijn. Je kunt zo’n medicijn ook niet zomaar stoppen -> dan kunnen ontwenningsverschijnselen optreden

Zwangerschap: lees eerst de bijsluiter en overleg met de arts!

Eventuele observaties en veranderingen beschrijf je niet alleen maar… bespreek je ook met de arts!!

invloed van medicatie 

• Interactie: voeding en geneesmiddelen kunnen elkaar beïnvloeden, maar ook medicijnen onderling. bv. Acenocoumarol samen met acetylsalicylzuur kan een verlengde   stolling geven en bloedingen veroorzaken
• Resistentie: betekent dat je ongevoelig bent voor het medicijn; komt soms voor bij antibiotica
  
• Cumulatie: betekent een ophoping van een bepaalt medicijn, bv. Digoxine ( lanoxin) ( hier moet dan ook regelmatig een bloedspiegel voor worden geprikt.
  
• Overgevoeligheidsreactie: kan zich uiten in misselijkheid, braken diarree, huiduitslag bv. Antibiotica
  
• Shock en coma: een overgevoeligheidsreactie kan zelf shock/ coma teweeg brengen, maar ook een teveel/ tegelijkertijd van hetzelfde medicijn-> denk maar aan de suïcide pogingen
  

Tot slot: een fout en wat nu?

Wat zouden oorzaken zijn van foutieve distributie en toediening van medicatie?

Zoek eens op je stage op wat je dan moet doen

Huiswerk 

Lezen Thema 10 Hoofdstuk 31 en 32

Maken werkboek Verwerkingsopdrachten thema 10 hoofdstuk 31