VWO3 - thema 5 - argumenten voor evolutie (2)

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Evolutie

LESDOEL

Ik kan omschrijven:

• wat fossielen hebben bijgedragen aan de evolutietheorie
  
• wat de overeenkomsten tussen verschillende soorten organismen hebben bijgedragen aan de evolutietheorie.
  
• Ik kan toelichten dat overeenkomsten in de bouw van organen, cellen en de samenstelling van stoffen in cellen duiden op verwantschap.
  

Even opfrissen...

Hoe komt een giraffe aan zijn lange nek?

Evolutietheorie

1. Variatie in genotypen (verzameling eigenschappen van het individu die is geërfd van de ouders)

2. Natuurlijke selectie 

3. Ontstaan van nieuwe soorten

Variatie in genotypen

Door geslachtelijke voortplanting

Natuurlijke selectie

- De natuur selecteert.

- OVERLEVINGSKANS

Je moet goed aangepast zijn.

Dus.. Natuurlijke selectie is het verschijnsel dat sommige organismen uit een bepaalde populatie beter in hun omgeving passen, dat wil zeggen: meer kans hebben om te zorgen voor overlevende nakomelingen dan minder goed aangepaste organismen.

Het ontstaan van nieuwe soorten

- Het klimaat of de omgeving kan veranderen (geografische barriere) 

- Ze kunnen van elkaar gescheiden worden

- Er onstaan onderling verschillende rassen

Verandering

Dus als een populatie verandert (evolueert) kan er sprake zijn van evolutie: aanpassing/adaptatie.

Als populatie geissoleerd is kan nieuwe soort ontstaan.
(bijv. darwinvinken)

Een eigenschap levert voordeel op voor overleving of voortplanting.

 Argumenten evolutie-theorie

• Fossielen
• Overeenkomsten in bouw 
• Embryologie
• Rudimentaire organen
• DNA

Fossielen

- versteende overblijfselen/afdrukken in gesteente
- komen alleen in lagen van een bepaalde ouderdom voor

- In de loop der tijd blijken soorten te zijn ontstaan, veranderd en/of verdwenen

Fossielen

Overeenkomsten in bouw

• Organen met een verschillende functie vertonen overeenkomsten in bouw 
• Zij zijn dus waarschijnlijk uit dezelfde grondvorm (voorouder) ontstaan 

Embryologie

Overeenkomsten in functie 

• Organen hebben weinig overeenkomsten in bouw, maar wel dezelfde functie
• Ze zijn dus waarschijnlijk niet uit dezelfde grondvorm (voorouder) ontstaan
• De aanpassing is meerdere keren door evolutie ontstaan 

Organen met dezelfde functie, maar een andere bouw/evolutionaire geschiedenis.

Rudimentaire organen

Dit zijn organen die niet langer nodig zijn. Ze hebben hun nut verloren. 

Rudimentaire organen

Overeenkomsten bouw cellen

• Cellen van verschillende organismen vertonen overeenkomsten in bouw en processen
• Cellen hebben overeenkomstige stoffen zoals DNA en eiwitten 

Hoe noem je versteende afdrukken van organismen?

1. Rudimentair
2. Fossielen
3. Analoge gesteenten

Wat is een rudimentair orgaan

1. Een orgaan dat je voorouders ook hadden
2. Een orgaan dat je niet langer nodig hebt
3. Een orgaan waar je niet buiten kunt

Wat betekent het als twee organismen veel overeenkomsten hebben in de samenstelling van hun DNA?

1. Dat hebben alle organismen op aarde
2. Dat zij tot dezelfde soort behoren
3. Dat zij een gemeenschappelijke voorouder hebben