9.4 Bloed

• Mens & Natuur
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

9.4 Bloed

Leerdoelen

1. Benoemen waar bloed uit bestaat.

2. De functies van rode bloedcellen, witte bloedcellen, bloedplaatjes en bloedplasma benoemen.

3. Beschrijven hoe rode bloedcellen zorgen voor het vervoer van zuurstof.

4. Beschrijven hoe bloedplaatjes een rol spelen bij bloedstolling

We hebben 5-6 liter bloed in ons lichaam. Elk zakje is een half liter bloed. 

Als je een half liter verliest is er niets aan de hand. Dat is wat een bloeddonor geeft

De samenstelling van bloed

Bloed bestaat uit de vloeistof bloedplasma met daarin bloedcellen en bloedplaatjes. Ongeveer 55% van het bloed is bloedplasma, de rest (45%) bestaat uit bloedplaatjes en bloedcellen .

De functie van bloed is vervoer van alles wat nodig is om het lichaam te laten functioneren. Bloed vervoert onder andere voedingsstoffen, zuurstof en warmte. Koolstofdioxide en andere afvalstoffen worden door het bloed afgevoerd.

In de afbeelding zie je twee reageerbuizen met bloed. De rechter buis heeft vers bloed, de linker buis  heeft enkele dagen gestaan. De bloedcellen en bloedplaatjes zijn naar de bodem gezakt. Daarboven zie je het bloedplasma. Bloedplasma is gelig van kleur. 

Bloedplasma

Bloedplasma  bestaat uit:

• 7% eiwitten

• 91% water

• 2% opgeloste stoffen

De opgeloste stoffen zijn onder andere mineralen (zouten). Het bloedplasma vervoert vele stoffen, zoals voedingsstoffen, koolstofdioxide en andere afvalstoffen, en (een beetje) zuurstof.

Rode bloedcellen

Rode bloedcellen hebben de vorm van kleine ronde schijfjes. Als een donut. Rode bloedcellen hebben geen celkern. In één kubieke millimeter bloed (1 mm3 = 0,001 mL) zitten ongeveer vijf miljoen rode bloedcellen.

Rode bloedcellen vervoeren zuurstof. Ze bevatten hemoglobine, een stof met een rode kleur. Door hemoglobine kunnen de rode bloedcellen gemakkelijk zuurstof opnemen en afgeven. In de longen nemen de rode bloedcellen zuurstof op. In andere organen geven ze zuurstof af.

Witte bloedcellen

Witte bloedcellen hebben wél een celkern . De cellen hebben geen vaste vorm. Daardoor kunnen ze door kleine openingen in de wand van de kleinste bloedvaten heen . In één kubieke millimeter (1 mm3) bloed zitten ongeveer zevenduizend witte bloedcellen. Witte bloedcellen maken ziekteverwekkers onschadelijk. Eén type witte bloedcel doet dat door ziekteverwekkers op te nemen en kapot te maken . De witte bloedcel gaat hierbij meestal ook dood.

Bloedplaatjes

Bloedplaatjes zijn geen cellen, maar delen van uiteengevallen cellen . Ze hebben geen celkern. In 1 mm3 bloed zitten ongeveer driehonderdduizend (300 000) bloedplaatjes.

In bloedplaatjes zitten stoffen waardoor het bloed stolt (vast wordt) als het buiten de bloedvaten komt. Dit noem je de bloedstolling. Bloedplaatjes zorgen dus voor de bloedstolling als je een wond hebt .

Bloedplaatje

Type Bloedcel	Celkern	Aantal per mm 3	Functie	Vorm
Rode bloedcel	Nee	5 miljoen	Vervoeren Zuurstof	'Donut' vorm
Witte bloedcel	Ja	7000	Verdedigen tegen indringers	Vormloos
Bloedplaatje	Nee	300.000	Stolling bloed	Stukjes van een cel

Om te onthouden:

Aan het werk!

In je online boek naar 9.4 Bloed. 

Standaardopdrachten + Extra opdrachten

Niet af? Dan is het Huiswerk!!!

Volgende les:

Practicum Bloedcellen.