1.2 en 1.3 Gedrag

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Waarvoor dient bijna al het gedrag van dieren?

1.2 Studie van gedrag 

Objectief

Alleen werkelijk gebeurde feiten mogen worden vermeld, zonder mening van waarnemer 

Ethologie

De studie van gedrag 

Ethogram

Beschrijving van de handelingen van een dier 

Protocol

Lijst van opeenvolgende handelingen van het dier 

Ethogram

Als je een dier zijn gedrag onderzoekt doe je de handelingen van dat dier in een ethogram.

In een ethogram beschrijf je de handelingen.

Protocol

Ethologie: 

1. Gedragsleer: diergedrag observeren.
2. Gedrag opdelen in handelingen.
   Meestal in een bepaalde (vaste) volgorde. Bijv. soep eten;
   - lepel pakken, lepel in de soep doen, lepel in de mond doen, etc.
   
   
3. Ethogram: lijst met beschrijvingen van handelingen
   handeling (element) - afkorting - omschrijving 
4. Protocol: gedurende een tijd, handelingen bijhouden. 

Waarom is het nuttig om het gedrag van dieren te kunnen bestuderen?

Waarom?

Waarom zou je gedragsonderzoek doen? Wat heeft het voor nut om te weten hoe een dier zich gedraagt?

Antwoord

Omdat het nuttig is bij bijvoorbeeld medicijn onderzoek; er kan zo bepaald worden hoe proefdieren reageren op medicijnen.

Ook kan diergedrag antwoord geven op vragen die over menselijk gedrag gaan. Hoe kom je bijvoorbeeld van een verslaving af?

En je kan met de kennis over gedrag dieren trainen om nuttige dingen te doen (bv politiehonden- en paarden).

Respons: een reactie op een prikkel.

Black box: processen die zich afspelen in een organisme. De prikkel (input) en respons (output) kunnen worden geobserveerd. Het proces kan hieruit worden afgeleid i.c.m. kennis over het zintuigstelsel, zenuwstelsel en hormoonstelsel van het organisme

Sleutelprikkel en supernormale prikkel

Prikkel die leidt tot hetzelfde gedrag --> sleutelprikkel

Sleutelprikkel die overdreven gedrag oproept --> supernormale prikkel

Wat is de sleutelprikkel bij de jonge meeuwen die pikgedrag oproept?

1. Contrast
2. De rode kleur
3. De vorm van de snavel
4. De vlek op de snavel

Nico Tinbergen (1907-1988)

Supernormale prikkel: versterkte sleutelprikkel

Kenmerken van inprenting

Bij inprenting leren dieren alleen iets in een bepaalde korte periode van hun leven. (Gevoelige periode)

Voorbeelden van inprenting:

Herkennen van moeder 

Leren van taalstructuur

1.3 Communicatie

Is de 'bijendans' een signaal voor de andere bijen? en is dit communicatie?

1. Wel communicatie, geen signaal
2. Wel communicatie, wel signaal
3. Geen communicatie, geen signaal
4. Allebei niet

Signaal = communicatie richting soortgenoten

Dieren begrijpen meestal de signalen van andere soorten niet.

balts

Hoe vinden dieren een partner?

• Wanneer dieren een partner proberen te lokken en versieren dan noemen wij dit baltsgedrag
• Het versieren van een partner met bijvoorbeeld een dans noemen wij de balts
• Wat is de functie van de balts?

Wat zijn de functies van de balts?

Conflictgedrag

Wat is territoriumgedrag?

• Territoriumgedrag is al het gedrag dat te maken heeft met het uitzetten en verdedigen van een territorium. 

• Er mag geen soortgenoot binnen het territorium komen.
• Vertoont dreiggedrag

Waarom steken veel dieren energie in het verdedigen van een territorium?

Ik weet nu hoe ik diergedrag kan bestuderen en waarvoor dat nuttig is

😒🙁😐🙂😃

Ik weet nu wat 'balts' is en waarvoor het dient

😒🙁😐🙂😃

Ik weet nu wat overspronggedrag, omgericht gedrag en ambivalent gedrag is

😒🙁😐🙂😃

Ik wil ook graag een eigen territorium hier op school

😒🙁😐🙂😃