Middeleeuwen_Satire&Spot

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

De middeleeuwen

•  Liederen (week 1)
  
•  Middeleeuws wereldbeeld (week 2)
•  Satire en spot (week 3)
•  Ridderromans (week 4)
• Geestelijke literatuur & toneel (week 5)
•  Inleveren duo-opdracht maandag 8 februari (week 6)
•  Vragenuurtjes + werken aan essay (week 6)
•  Inleveren essay dinsdag 2 maart (week 9)

Dierenfabels

• Een fabel uit de zg. ‘Esopet’, een verzameling Middelnederlandse fabels die oorspronkelijk teruggaan op Aesopus.
• Griekse dichter van fabels

Dierenfabels uit Esopet

Op een boem sat tere stont

Een roec* ende hadde in sinen mont

Een case; dit sach Reinaert

Ende sprac aldus ten roeke waert:

‘Dine vederen sijn soe scone,

Du mochts boven allen voglen crone

Draghen, hadstu claren sanc.’

‘Bi gode, ja ic,’ seidi, ‘goddanc.’

Doen toendi aldaer sijn luut,

Hi gapede ende die case viel uut.

Den case greep die vos Reinaert

Ende liep te sinen hole waert.

Dus sijnre vele te scherne* ghedreven

Bi prise die si hem horen gheven.

De raaf had een stuk vlees gekaapt en zat 

ermee op een tak. De vos zag hem en 

kreeg trek in het vlees. Hij kwam naderbij 

en prees de raaf om zijn uitzonderlijke 

schoonheid en fraaie gestalte: ‘Jij en 

niemand anders hoort koning van de vogels te worden. En dat zou zeker 

gebeurd zijn, als je een stem had gehad.’ 

De raaf wilde bewijzen dat hij wel degelijk 

een stem bezat. Hij liet het vlees vallen en 

begon luid te krassen. De vos vloog op 

het stuk vlees af en griste het weg met de woorden: ‘Hé raaf, als je ook nog hersens 

had, was je geknipt voor het 

koningschap.’  

Wat is de moraal van deze fabel?

Typeer de vos. Wat voor iemand is de vos?

Typeer de raaf. Wat voor iemand is de raaf?

Een oude kraai die honger had,

Ontdekte een stuk kaas

Dat lag op een ontbijtbuffer

Maar niet voor lang, helaas.

Zij vloog ermee de hoogte in

En landde op een tak

“Ziezo,” dacht zij

Geamuseerd,

‘dat ging met groot gemak.’

Een vos, bij toeval in de buurt,

Had ook de kaas gezien.

Hij riep fluweelzacht:

‘Mademoiselle,

Bent u beroemd misschien?

Bent u die knappe zangeres,

Bekend van de tv,

Die zingt in het

Concertgebouw

En ook nog op cd?

Ach, zing toch voor een oude vos

Een mooie aria.

Ik ben een groot bewonderaar,

Zo waar als ik hier sta.

Kraai was een echte ijdeltuit

En bloosde van de vos.

Ze zong heel vals

‘Kra-kra-kra-kra’

En liet de kaashomp los.

De vos stond onder aan de boom

En opende zijn mond.

Hij riep nog snel:

‘Merci beaucoup!’

Voor hij de kaas verslond.

Welke verschillen zijn
er tussen de versies?

Satire en spot

• Van den vos Reynaerde
  
• Le roman Renart
  
• goupil --> renard
  
•  parodie Hoofse ridderroman
  
•  Citaten uit toen bekende ridderromans
  

Van den vos Reynaerde

Een satire op de middeleeuwse samenleving, waarin de auteur niet alleen de verschillende standen (geestelijkheid, adel, boeren), maar ook de middeleeuwse literatuur zelf (zoals de ridderliteratuur) op de hak neemt.

Van den vos Reynaerde is geschreven in de dertiende eeuw, toen de ridderliteratuur nog volop bloeide. De vos spot met alles en iedereen uit die ridderwereld.

De hovelingen worden gedreven door gulzigheid, wellust en honger naar macht en Reinaert maakt daar gebruik van om zijn doel te bereiken.

Van den vos Reynaerde

 ‘Willem die Madocke maecte’ Wie is Willem? Wie/wat is Madocke?

Gebaseerd op een groep Franse verhalen die samen Le roman de Renart worden genoemd (tweede helft 12de eeuw)

In de middeleeuwen vertellen dichters over dieren zoals ze over de hele Schepping vertellen: alles wat de dieren doen heeft een betekenis. De dieren worden in de verhalen vaak als metafoor gebruikt voor grotere gebeurtenissen. Schrijver Willem schreef het verhaal van den Vos Reynaerde, een ondeugend en spannend verhaal.

Luister mee

Waarom opmerkelijk met
het oog op kenmerken
middeleeuwen?

Opdracht Satire & Spot

• Maak opdracht 4 over satire en spot.
• Bekijk de filmpjes en beantwoord de vragen.

Deze les:

• Opdracht Satire en spot bespreken
• Ridderromans

Is Kiekerjan een held, als je kijkt naar het hele verhaaltje?

Loopt het verhaaltje goed of slecht af? Leg je antwoord uit.

Voldoet de werkwijze van Hans Teeuwen aan deze typering? Leg uit.

Voor wie zijn de tekst en de boodschap in Van den vos Reynaerde bedoeld?

Loopt Van den vos Reynaerde goed of slecht af? Leg uit.

Verschillen in boodschap Hans Teeuwen en Van den vos Reynaerde?