H2 paragraaf 5

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Welkom

Als de timer afgelopen is heb je ....

Tas op de grond

boek op tafel

chromebook dicht op tafel

Telefoon is thuis of in de kluis

Pen op tafel

hoofdstuk 2 - Aarde

Paragraaf 5 - gesloopt gesteente

Spoorboekje

- herhaling paragraaf 1 tm 4

- uitleg h2 paragraaf 5

- uitleg PO

- Keuze aan de slag PO of huiswerk

- huiswerk 

verklaar het verschil tussen een strato en een schildvulkaan

Waarom is een hotspot een bijzonder soort vulkanisme?

leerdoelen

Je weet welke typen verwering er zijn en welke processen verantwoordelijk zijn voor verwering.

Je begrijpt dat in de aride zone vooral mechanische verwering plaatsvindt.

Je kunt met behulp van het klimaat in een gebied bepalen welke verweringprocessen plaatsvinden.

Afbraak van gebergten

Exogene kracht

Erosie

Het uitschuren en afschuren van hard gesteente door met verweringsmateriaal geladen water, ijs of wind.

Verwering

Het uiteenvallen van gesteente onder invloed van weer en plantengroei.

Sedimentatie

Afzetting van materiaal dat is meegenomen door water, wind of ijs.

Jong (plooiings)gebergte

Oud (plooiings)gebergte

De afbraak van een gebergte gaat dus via een aantal processen:

- verwering

-transport

-erosie

-sedimentatie

De afbraak van een gebergte gaat dus via een aantal processen:

- verwering

-transport

-erosie

-sedimentatie

Verwering

• Verwering is het uiteenvallen van een gesteente in kleinere delen
• Het is de eerste stap bij de afbraak van een gebergte
• Oorzaak vooral:   invloed van het weer

Voorbeeld verweerde steen

Waar ligt op deze afbeelding het meeste verweringsmateriaal?

Verweringsmateriaal?

Bovenaan, daar zijn de rotsen helemaal tot klein materiaal verweerd.

Soorten verwering (hoofindeling)

1) Fysische (=mechanische verwering)

2) Chemische verwering

• Belangrijk verschil: bij fysisch verandert de samenstelling van gesteente niet, bij chemisch wel

1. Fysische (mechanische) verwering

Door:

1. Temperatuurverschillen
2. Afwisseling vorst en dooi (vorstverwerking)
3. Biologisch: wortels groeien in spleten (duwkrachten), worden dikker > gesteente barst

Temperatuurverschillen

Warm > steen zet uit

Koud> steen krimpt

Als dit heel vaak gebeurt barst de steen

Afwisseling vorst - dooi

• In spleetjes komt water dat uitzet als het bevriest, de steen wordt "open" geduwd
• Als het dooit wordt de spleet weer kleiner
• Als dit vaak gebeurt barst de steen

Duwkrachten

• Bijv. boomwortels die groeien duwen steen kapot
• Dit is fysisch, maar ook biologisch

2. Chemische verwering

1. oplossen in water
2. hogere temperaturen
3. inwerking van zuren
4. reageren met zuurstof (oxyderen)(bij ijzer: roesten)

Gevolgen verwering

• Chemisch: ontstaan van een dikke verweringslaag
• Fysisch: verbrokkeld gesteente rolt en valt naar beneden

Fysische verwering en klimaat

Fysische verwering verloopt sneller als

• de temperatuur sterk wisselt
• de temperatuur regelmatig de 0°C passeert
• het gesteente bloot ligt

Chemische verwering en klimaat

Chemische verwering verloopt sneller als

• de temperatuur hoog is
• de vochtigheid hoog is
• het gesteente bedekt is

Waar kom je fysische verwering tegen? En waar juist chemische verwering?

Toepassing

                       Noteer achter de verwering welk landschapszone je tegenkomt. Kies uit: aride, gematigde, tropisch, polaire & boreaal.

1.  Sterkste fysische verwering 

2. Zowel fysisch als chemische verwering

3. Sterkste chemische verwering

4. Nauwelijks fysische verwering

Antwoord Toepassing

- Schrijf de landschapszones onder elkaar in je schrift: (tropisch, aride, gematigde, boreaal & polair) 

- Schrijf de volgende zinnen achter de juiste landschapszone:

1.  Sterkste fysische  verwering -> aride

2. Zowel fysisch als chemische verwering > gematigde

3. Sterkste chemische verwering > tropisch

4. Nauwelijks fysische verwering > polaire, boreaal

Toepassen op klimaatgrafieken

Bekijk je aantekeningen 

Bij welk klimaat vindt de sterkste chemische verwering plaats?

Bij welk klimaat vindt de sterkste chemische verwering plaats?

Bekijk je aantekeningen 

Bij welk klimaat vindt zowel chemische als mechanische verwering plaats?

Bij welk klimaat vindt zowel chemische als mechanische verwering plaats?

Bekijk je aantekeningen 

Op welke plaats of plaatsen vindt de sterkste mechanische verwering plaats?

Op welke plaats of plaatsen vindt de sterkste mechanische verwering plaats?

Wissel eens met je buurmens uit:

1. Waarom kom je rond de tropen voornamelijk chemische verwering tegen?
2. Waarom kom je in de gematigde zone zowel chemische als mechanische verwering voor?

PO 

inleverdatum:  Vrijdag 31 mei

wat: PO landenvergelijking en croquis

eindproduct: Deel 1: Opstellen onderzoeksrapport.

Deel 2: Uitwerken schetskaart + mondelinge toelichting middels een korte video opname.

aan de slag

Keuze:

1) werken aan het PO

en/of 

2) huiswerk paragraaf 5 opdrachten 1-4-5

ik beheers de leerdoelen

😒🙁😐🙂😃