V5 zestiende/zeventiende eeuw: emblematiek & toneel

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Literatuurgeschiedenis

Pluk de dag (1550-1700)

Deel 4: Emblemen en toneel

Embleem

Waarom passen emblemen goed bij de literatuur uit deze tijd?

Waarom passen emblemen goed binnen de Renaissanceliteratuur?

Op glad ijs

Cupido leert het spel dat Holland heeft gevonden,

Hij proeft te gaan op ’t ijs, hij heeft twee schaatsen aan.

Hij heeft twee ijzers scherp aan zijne voet gebonden,

Daar mede dat hij meijnt, op ’t water vast te staan.

Het ijs van zelfs is glad, de ijzers glad daartegen,

men valt zeer lichtlijk daarop of ook daarin.

Met vrijen gaat alzo: die niet en is te degen

geslepen op het werk, die duizelt in de min.

Belangrijke naam in de 'emblemenwereld' was Jacob Cats

Renaissancetoneel

Tragedie

- Ondergang van de hoofdpersoon

- Verheven taalgebruik

- Verwijzingen naar oudheid/mythologie

Voorbeeld: Gysbrecht van Aemstel (Vondel); Lucifer (Vondel)

Komedie

- Spreektaal (moralistisch) 

- Personage uit lagere sociale klassen

- Vrolijk einde

Voorbeeld: Warenar (Hooft)

Klucht

- 'Platter' dan een tragedie en komedie; bedrog/overspel

- Stereotiepe personages

Joost van den Vondel

• Beroemdste dichter uit de zeventiende eeuw
• Normen en waarden
• Controversieel werk over politiek en godsdienst
•  Schreef ook toneelstukken (tragedies): Gysbrecht van Aemstel (1637); Lucifer (1653)
• Schreef ook over Hugo de Groot! 

07:02

Waarom is het verklaarbaar dat men in de zeventiende eeuw in Amsterdam zo'n luxe schouwburg liet bouwen?

03:22

In hoeverre past Hooft als persoon tussen de 'typische' renaissanceschrijvers?

Gezamenlijk de klucht van de koe lezen