14. Je invloed op aarde.

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Hoofdstuk14 - Duurzaamheid

Lesdoelen 14.1

* Je kunt uitleggen hoe behoeften en gedrag van mensen de omgeving beïnvloeden.

* Je kunt in eigen woorden uitleggen wat de ecologische voetafdruk is.  

* Je kunt in eigenwoorden uitleggen waarom kringlopen belangrijk zijn voor een duurzaam leven en hier een relevant  voorbeeld bij geven.

Bereken je eigen voetafdruk!

https:

Hoe zou jij jouw voetafdruk kunnen verkleinen?

Hoeveel van de aarde gebruik jij?

Primaire levensbehoeften: voedsel, water, kleding en een huis. 

Secundaire levensbehoeften: spullen die leven makkelijker maken

Jouw milieu: lucht, water, bodem (oa. voor voedsel en water, maar óók voor de sec.levensbehoeften!)

Beïnvloeding van je milieu

Voorbeeld: het maken/gebruiken van je telefoon. 

Mensen gebruiken de aarde op 4 manieren (bron 3): ecologische voetafdruk

1. Energie -> vaak afkomstig van energiebronnen uit de bodem, zoals aardgas en steenkool.
Nodig voor verwarming, verlichting, elektrische apparaten, koken, transport.

2. Voedsel en water (landbouw)
 Water is nodig om te drinken/ wassen/ voedsel te bereiden.

3. Grondstoffen (industrie). Jouw spullen bijvoorbeeld; gemaakt van grondstoffen zoals ijzer, hout, aardolie, steen, rubber en katoen.

4. Iedereen produceert afval: huishoudelijk afval, papier, plastic, afvalwater, gas

Voedselkringloop en koolstofkringloop!

Hoe voorkom je uitputting van de aarde? 

Teveel gebruik van aarde = uitputting. 

-> en dus tekort aan voedsel, water, energie, grondstoffen. 

Voedselkringloop = kringloop van mineralen en voedsel 

Voedselkringloop; op een rijtje: 

*De producenten (planten) leggen tijdens de fotosynthese energie uit zonlicht vast in glucose.
-> Planten gebruiken bij de fotosynthese water, licht en koolstofdioxide. Uit de energierijke stof glucose, maken planten andere voedingsstoffen. 

-> De consumenten (dieren en mensen) gebruiken de voedingsstoffen die planten maken. De energie uit glucose komt vrij door de verbranding in je cellen. 

-> Afvaleters (insecten bv) eten dode resten (natuurlijk afval) van producenten en consumenten en maken het zo klein. 

 -> De reducenten (schimmels en bacteriën) zetten de resten om in mineralen. De planten nemen die mineralen weer op.

Koolstofkringloop

 (koolstofdioxide // glucose)

Beredeneer:

Fotosynthese/verbranding?

Wie leggen er koolstof VAST?

Wie maken er koolstof VRIJ?

www.eoswetenschap.eu

Koolstofkringloop

De kringloop van fotosynthese en verbranding. 

* In de kringloop zit een koolstofdeeltje (C) dat in beide formules terugkomt (koolstofdioxide // glucose)

Fossiele brandstoffen

Steenkool, aardolie, aardgas

Wat is het probleem bij de verbranding hiervan?

Wat is het probleem van teveel CO2?

Over die kringlopen..

Gesloten kringloop: als de verbruikte stoffen ook weer aangevuld worden.

Compost: mest voor de tuin, gemaakt door GFT-afval

Recyclen: hergebruiken.

Voedsel, water, kleding en een huis. Dat zijn voorbeelden van een

1. Secundaire levensbehoefte
2. Primaire levensbehoefte
3. Normale levensstandaard
4. Alledrie waar

Wie zijn de producenten van de voedselkringloop

1. planten
2. dieren
3. schimmels
4. bacteriën

In de voedselkringloop is de vliegenzwam een ... ?

1. Producent
2. Reducent
3. Consument
4. Afvaleter

Welke kringloop zie je in het plaatje hiernaast? En is de kringloop gesloten of niet?

1. zuurstofkringloop; gesloten
2. koolstofkringloop; gesloten
3. zuurstofkringloop; niet gesloten
4. koolstofkringloop; niet gesloten

Zijn er nog vragen? 

Start met het lezen en maken van de opdrachten.

of

Lees: blz 219 tm 221 en 243 & 244

Maak opdracht 5 tm 12 op blz. 218 tm 222