Het immunsysteem en het lymfevatenstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2,3

Het immunsysteem en het lymfevatenstelsel

Deze les

het immuunsysteem

weefselvloeistof en lymfe

Zelfstandig werken

Leerdoelen

1. Je kan uitleggen hoe stoffen bij je cellen komen.

2. Je kunt uitleggen hoe weefselvloeistof terug in je bloed komt. 

3. Je kunt uitleggen wat je lymfevatenstelsel doet. 

Wat weet jij van het
lymfevatenstelsel?

Hoe beschermt het lichaam tegen ziekteverwekkers?

Bescherming tegen ziekteverwekkers

- de huid voorkomt dat ziekteverwekkers binnenkomen

- slijmvliezen voorkomen dat ziekteverwekkers binnenkomen

- als ziekteverwekkers toch binnenkomen komt het immuunsysteem in actie

antistoffen

- een bepaald type wite bloedcel herkent het antigen: een stukje van de ziekteverwekker

- een ander type witte bloedcel gaat antistoffen maken die zich vastzetten op deziekteverwekker

- weer een ander type witte bloedcel

maakt de ziekteverwekker

onschadelijk

Immuniteit

- Witte bloedcellen onthouden hoe een bepaald antigen eruit zag

- Het lichaam kan daarom sneller

antistoffen maken

- je wordt dan niet meer ziek; je ben

immuun

Kuntsmatige immuniteit

- met een vaccin worden onschadelijk gemaakte antigenen in het bloed ingebracht

- Het lichaam gaat antistoffen maken

- Als je in aanraking komt met de echte ziekteverwekkers kunnen de witte bloedcellen gelijk nieuwe antistoffen maken

Aantekening - schrijf op

- Natuurlijke immuniteit -

Ziekteverwekkers dringen het lichaam binnen; witte bloedlichaampjes maken er zoveel mogelijk onschadelijk door fagocytose (afb 9), andere witte bloedlichaampjes maken antistoffen specifiek tegen deze ziekteverwekker (afb 46) en maken de rest onschadelijk. Deze laatste onthouden hoe deze ziekteverwekker eruit ziet, dit noemen we een blauwdruk

- kunstmatige immuniteit -

Een injectie van onschadelijk gemaakte ziekteverwekkers wordt ingebracht (een vaccin), witte bloedlichaampjes reageren en maken een blauwdruk. Daardoor worden bij een volgende infectie antistoffen sneller aangemaakt en wordt je dus minder snel ziek. Je ben immuun

Er kan ook een serum ingespoten worden met antistoffen erin, dit werkt als medicijn; je maakt geen blauwdruk en bent daarna dus niet immuun.

Weefselvloeistof

Wat gebeurt er in de haarvaten met het bloed?

weefselvloeistof

- Door de bloeddruk wordt vloeistof uit de

haarvaten geperst

- Het vocht beweegt tussen de cellen van

organen en heet nu weefselvloeistof

- Zuurstof en voedingsstoffen worden afgegeven, koolstofdioxide en afvalstoffen worden opgenomen door het weefselvloeistof

- De vloeistof komt weer terug naar de haarvaten of gaat naar de lymfevaten

- De vloeistof in de lymfevaten heet lymfe

Lymfevaten

- voeren lymfe weg van de organen

- weinig druk, er is immers geen hart om voor druk te zorgen

- bevat veel kleppen

Lymfevatenstelsel

Lymfevaten vloeien samen en komen

uit in de rechterlymfestam en de

borstbuis. Vandaar gaat de vloeistof

naar aders die onder het

sleutelbeen liggen

Lymfeknopen

Lymfeknopen controleren het

bloed op ziekteverwekkers. Als

ze een lichaamsvreemde stof

tegenkomen worden de witte

bloedcellen die nodig zijn

aangemaakt. De lymfeknoop raakt

dan gezwollen

Huiswerk

Dinsdag 12 november

Lezen en maken  8.5

Donderdag 14 november

Lezen en maken 8.6

Donderdag 21 november toets thema 8