8.3 Democratisering

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

H8 burgers en stoommachines

8.3 
KA: de voortschrijdende democratisering

Democratisering

Voortschrijdend?

Democratisering 

(1815-1919)

Democratisering: het streven naar politieke medezeggenschap.

Dus:

Mensen willen meepraten.

Vorige les

De industriële Revolutie, die in de westerse wereld de basis legde voor een industriële samenleving. 

Deze les:

voortschrijdende democratisering met deelname van steeds meer mannen en vrouwen an het politiek proces.

Planning

Deze week: 8.1 + 8.3

vakantie

week 26 feb -> 8.2 en 8.4

Week 3 maart ->  8.5 en 8.6

Week 11 maart -> TOETS H7 en H8

Vorige keer

Politiek maatschappelijke stromingen

Welk woord weg:

Nationalisme
Socialisme
Conservatisme
Liberalisme

Nieuw

We hebben nog 5 lessen (2 enkele, 3 dubbele)

Elke les:  punt voor inzet in de les + boeken en schrift mee + zelf gemaakte lesopdrachten

Alle punten behaald?

+ maximaal 1 punt op je toets.

planning (0,3)

 

uur 2: 8.3 democratisering: (0,1)

 korte uitleg  

samenvatten of vragen maken

Boeken en schrift mee en aantekeningen gemaakt?

Vandaag

Nieuwe stof: 

Samen: de democratisering in Nederland 

Maken opdracht alleen of in tweetallen over de democratisering In DTSL en GB.

Inleiding

In Duitsland wordt in 1848 het parlement uit elkaar gejaagd door een boze koning Wilhelm. Door heel Europa worden parlementaire stelsels ingesteld, maar in Duitsland faalt dit... 

Leerdoelen

Aan het eind van deze les weet je...

• Voor welke veranderingen de
   grondwetswijziging van 1848
   heeft gezorgd.
• Hoe de democratie in Nederland, Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitsland ontwikkelde

Belangrijkste doel en uitkomsten van het Congres

Na het verslaan van Napoleon volgt het congres van Wenen.

1814 (okt) -1815 (juni): Congres van Wenen (Pruisen, Rusland, Engeland en Oostenrijk-Hongarije waren de belangrijkste deelnemers)  

 Doel: Zorgen dat Frankrijk geen bedreiging meer zou kunnen vormen

Enkele uitkomsten:

1. België en Nederland samen in het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden
2. Pruisen krijgt meer grondgebied
3. Restauratie : Frankrijk krijgt weer een koning --> Lodewijk XVIII

1815: Verenigd Koninkrijk der Nederlanden

• We krijgen een koning :Willem I
  
  

• Nederland krijgt een grondwet.

 
 Nl krijgt een Eerste en Tweede Kamer

• Verenigd Koninkrijk der
   Nederlanden: Nederland, België en
   Luxemburg.

Hoe zag het bestuur van Nederland er uit 

tussen 1815-1848?

benoemt

1840-1848: 

Koning Willem II

• Willem 1 wordt opgevolgd door Willem 2.
• Conservatief: geen ruimte
   voor veranderingen

• Regeert, min of meer, als
   absolute vorst

• Moet niets weten van
   democratie.

Revolutiejaar 

1848

• De ‘erfgenamen van de Franse Revolutie’, de liberalen, komen tot de
   conclusie: "Alles is weer hetzelfde als vóór de Franse Revolutie!"
  

• Overal zitten er weer koningen op de Europese tronen en ondanks 'een
   grondwet' is er maar weinig democratie.

Paniek bij de vorsten

in heel Europa!

Ook in Den Haag...
...koning Willem II wordt 'in één nacht' liberaal

Gevolgen 

• De leider van de Nederlandse Liberalen: Johan Rudolf Thorbecke maakt een nieuwe grondwet:
  

1. Koning is onschendbaar
2. Ministeriële verantwoordelijkheid

• Dit betekent: de ministers zijn verantwoordelijk voor de daden van de regering (ook: voor de daden van de koning).
  

Hoe zag het bestuur 

van Nederland er 

vanaf 1848* uit?

*de meeste onderdelen zijn vandaag nog steeds geldig

benoemt

Democratisering

Nederland bijvoorbeeld:

1796: 1e grondwet (na Bataafse revolutie): invoering van (beperkt) kiesrecht

1815: Koning heeft veel macht - er is sprake van beperkt kiesrecht

1848: Thorbecke komt met grondwetswijziging:

- Macht v.d. koning beperkt   ministeriele verantwoordelijkheid / Invoering vrijheid van meningsuiting

- Uitbreiding kiesrecht op basis van de census (=belasting)

1917: Invoering algemeen kiesrecht

1919: Invoering vrouwenkiesrecht

Wat is het verschil tussen een regering en een volksvertegenwoordiging?

Aan de slag

Maak een keuze:

Opdracht samen: vul de tabel in over democratisering OF 

Opdracht alleen maak een samenvatting van 8.3.

Laat aftekenen als je klaar bent.

samenvatting maken alleen van 8.3

verplicht: maken vraag 8.3: 1/2/3/13/14

Optie A bij 8.1 samenvatting 8.1

Optie B bij 8.1: opdracht industriële revolutie kwadrant

Al klaar? start met samenvatten 8.2

verplicht maken 8.1: 1/2/4/12

Democratie Frankrijk

• Lodewijk Napoleon wilde tweede termijn
•  Staatsgreep → Keizer Napoleon III
• Hoe regeert hij?
• Dictator, schijn van democratie, decreet
• 1870: einde Napoleon III  → Derde Republiek
• Derde Republiek: algemeen mannenkiesrecht + parlement
• Bleef in stand tot 1940.

Per decreet = bevel. Hij regeerde buiten het parlement om

Democratie in Groot-Brittannië

• Eeuwenoude parlementaire traditie (14e eeuw)
• Namen parlement?
• Hogerhuis (House of Lords) & Lagerhuis (House of
    Commons)
• Districtenstelsel
• Sinds wanneer accepteert Koning macht parlement?
• Glorious Revolution (1688-1689).

Democratie in Duitsland

• Tot 1848 geen grondwet, macht koning?
• Was onbeperkt
• 1848: Grondwet en parlement met budgetrecht
• Uitgaven goedgekeurd door parlement
• 1861: liberalen macht, keuren uitgaven legeruibtreiding niet goed
• Kanselier Bismarck zet toch door, waarom?
• Duitse eenheid mogelijk door ijzer en bloed 
• Oorlogen gewonnen, gevolg?
• Bismarck krijgt steun.
• 
  

Wie was koning van Nederland tijdens het Revolutiejaar?

1. Lodewijk Napoleon
2. Willem I
3. Willem II
4. Willem III

Welke landen horen bij het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden?

1. Nederland, België en Luxemburg
2. Nederland, Luxemburg en Spanje
3. België en Luxemburg
4. Nederland, België en Duitsland

Hoe veranderde de staatsinrichting na 1848?

Leg eens in eigen woorden (!) uit..

• Hoe de democratie zich in
   Nederland, Groot-
   Brittannië, Frankrijk en
   Duitsland ontwikkelde
• Voor welke veranderingen
   de grondwetswijziging van
   1848 heeft gezorgd 
  

Huiswerk

Keuze om stof te verwerken:
Maak 1, 4, 9, 12, 18; Vat tekst (118-120) samen

Iedereen: Lees 118-120 en maak 2, 3, 7, 15, 16, 30

Wat houdt democratisering in?

1. Het invoeren van een perlementair stelsel waarbij de volksvertegenwoordiging het laatste woord heeft.
2. Uitbreiding van het kiesrecht. Pas als er algemeen kiesrecht is, is de volksvertegenwoordiging een goede afspiegeling van de maatschappij.

Wie mochten er kiezen vóór democratisering?

Groot-Brittannië

Al vanaf de 14e eeuw een Hogerhuis en Lagerhuis. Het Lagerhuis (volksvertegenwoordiging) werd verkozen door middel van districten. 

Vanaf 1837: minder macht voor de vorst.

1832: eerlijkere vertegenwoordiging aan de hand van districten.

Gelijke praktijken in de VS...

Kiesrecht

1884: 2/3e van de mannen krijgt kiesrecht

1919: algemeen mannenkiesrecht en kiesrecht voor veel vrouwen

1928: volledig algemeen kiesrecht

Nederland

Vanaf 1815 was Nederland een constitutionele monarchie, maar de koning had nog veel macht. 1848: de koning ziet wat er gebeurt in Parijs en vraagt Thorbecke een liberale grondwet te schrijven.

Nederland

Vanaf 1815 was Nederland een constitutionele monarchie, maar de koning had nog veel macht. 1848: de koning ziet wat er gebeurt in Parijs en vraagt Thorbecke een liberale grondwet te schrijven.

1917: algemeen mannenkiesrecht, 1919 vrouwenkiesrecht.

Duitsland

Na de val van het Duitse parlement bleef er een liberaal Pruisisch parlement. Zij wilden meer invloed, maar de koning wilde dit niet. 

Bismarck

Kanselier die aan kant van de koning stond. Breidde leger uit -> faciliteerde Duitse eenwording na Frans-Duitse oorlog -> Bismarck werd populairder -> verkiezingen vielen conservatief uit -> Bismarck kon een grondwet maken die de keizer veel macht gaf.

Rijksdag

Naam voor de volksvertegenwoordiging & het gebouw. 

Algemeen mannenkiesrecht, maar door platteland nog steeds conservatief. Rijksdag had weinig invloed & keizer heel veel. 

Pas na 1918 werd Duitsland een echte democratie

Begrippenbingo