Omgaan met agressie

• FMT
• MBO
• Studiejaar 4

leren de-escaleren

Hoe hanteer je agressie?

Spanningsniveaus herkennen 

Aanpak kiezen

Op persoonlijke valkuilen letten

leren de-escaleren

verloop van agressie opbouw 

Fase 1 ontspannen

In deze situatie vertoont je cliënt zijn voor jou

bekende gedrag. Je cliënt is goed aanspreekbaar.

Reacties zijn logisch en rationeel en enigszins

voorspelbaar
 

Fase 2 beginnende onrust

Fase 3 onrust komt naar buiten 

leren de-escaleren

Fase 2 beginnende onrust 

Je cliënt raakt uit zijn gewone doen. 

Hij gaat bijvoorbeeld kettingroken, krijgt starende blik

of vertoont tics. 

Als je de cliënt aanspreekt kan deze overprikkeld en geïrriteerd reageren, zonder nadrukkelijke aanleiding. 

Je ervaart een soort vijandige grondstemming.

Wat ga je doen? 

Fase 2 Kalmeren

Cliënt kalmeren door contact te maken en actief te

luisteren. Ruimte bieden aan emoties, vragen naar

feiten. Toon begrip, geef eventueel informatie. Probeer

deze fase positief af te sluiten. Je toont op deze manier

respect voor je cliënt door naar hem te luisteren en

hem serieus te nemen. In veel gevallen zal deze aanpak

een kalmerend effect hebben op je cliënt

Professionele vaardigheden praktijk (hekje, praten met je handen)

In je kracht staan

leren de-escaleren

Fase 3 Onrust komt naar buiten

Het gedrag is wat wisselend. 

De cliënt gaat luider spreken, heen en weer lopen, hij

laat je je zin niet afmaken. 

De cliënt is nog wel aanspreekbaar maar er is sprake van verminderde zelfcontrole.

Wat doe je ?

leren de-escaleren

Grens stellen

In de tweede fase mag je vragen aan de cliënt ook

naar jou te luisteren. Je vraagt nu of hij wil stoppen met dit gedrag. 

 Bij geen effect consequenties aangeven

Als de cliënt door gaat met zijn soms grensoverschrijdende gedrag,

stel je hem vervolgens voor de keuze.

 “Als je door gaat met dit gedrag moet ik bijvoorbeeld het gesprek stoppen”. 

Geef aan welk gedrag je wel en welk gedrag je niet accepteert.

Fase 4 Agressie

De emoties zijn inmiddels hoog opgelopen. In deze fase kan de cliënt gaan schelden,

met de vuist op tafel slaan e.d. 

Er is een groot risico dat dit gedrag verder escaleert naar schoppen en slaan. 

De cliënt is steeds minder aanspreekbaar. 

Het vraagt veel vaardigheid en oefening om op dit gedrag te reageren.

Het is nu zaak aan je eigen veiligheid te denken.

Sla eventueel alarm of vertrek! 

leren de-escaleren

Fase 4 Alarm slaan

Je bepaalt zelf (persoonlijke grens) op welk moment je het contact verbreekt , weg gaat of alarm geeft .                                            Het kan zijn dat het nodig is dat je fysiek moet gaan ingrijpen. 

Sla dan altijd eerst alarm .

 

 

 

leren de-escaleren

Fase 5 Afbouw

De cliënt keert geleidelijk weer terug naar

zijn normale gedrag. Blijf alert.

leren de-escaleren

Waar moet je op letten:

• Geef ruimte, ga niet te dicht op iemand staan

• Spreek op krachtige toon, vanuit de onderbuik, niet met stemverheffing

• Spreek in rustig tempo, spreek niet te snel

• Spreek begrijpelijk, in korte zinnen

• Ga niet frontaal, maar bijvoorbeeld schuin voor iemand staan

• Laat je armen niet naast je lichaam afhangen, praat met je handen.

leren de-escaleren

Enkele strategieën om het hoofd koel te houden zijn:

• Gedachten sturen.  

• Bewust ademhalen.  

• Bewust je spieren ontspannen.  

 

leren de-escaleren

Niet boos worden

Iedereen heeft zijn eigen gevoeligheden. Cliënten weten

die gevoelige snaren vaak haarfijn te raken. Wees voorbereid op een ‘persoonlijke aanval’ en laat je niet uit je

tent lokken.  Denk in die tussentijd

aan de strategieën die je helpen het hoofd koel houden.

leren de-escaleren

Niet in paniek raken

Als je in een agressieve situatie terecht komt, stijgt

de spanning bij jou en bij je cliënt. Zorg dat je op die

situatie bent voorbereid en dat je beschikt over je eigen

noodplan. Dat zal je helpen het hoofd koel te houden.

Kijk goed hoe je in een bepaalde situatie zelf overkomt,

je kunt door houding en gedrag de spanningen bij een

cliënt goed beïnvloeden. 

Nazorg bij calamiteiten

Denk aan nazorg voor cliënt en Collega 

ingezonden leerdoelen

Tijdig herkennen/signaleren spanningsopbouw.   (Mentale vaardigheden)

Hoe ga ik om met een (fysieke) escalatie. (fysieke vaardigheden)

Zijn er manieren om iemand makkelijker/sneller rustig te krijgen? Zowel in aanloop naar een eventuele escalatie maar zeker ook achteraf. (sociale vaardigheden)

Hoe blijf je zelf rustig? (Vooral wanneer een gedraging/situatie je persoonlijk raakt)    ( Mentale vaardigheden)

Hoe en wanneer mag je iemand fixeren?  (zorg en dwang) 

Wanneer stap je uit een situatie en draag je over naar een collega (zonder 'gezichtsverlies') (inzien wanneer jij de rode lap bent)

Moet' je altijd ingrijpen?  ( Mentale vaardigheden)

Mijn doel zou zijn om erachter te komen wat een goede veilgheidsinschatting voor mezelf zou zijn. (mentale vaardigheden)

Ik zou graag willen opfrissen hoe ik een situatie kan de-escaleren met als insteek woordelijk maar met een uitloop naar 

fysieke agressie. (Sociale vaardigheden)

Ik denk dat ik vooral van het de-escaleren meer wil weten om de signalen sneller op te pakken. (de- escaleren)

Daarnaast is een verfrissing van het handelen bij een escalatie niet verkeerd zijn. (fysieke vaardigheden)