Herhaling begrippen poëzie 5 vwo

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

https:

Geef onderstaand je antwoorden weer.

https:

Geef onderstaand je antwoorden weer.

traditioneel of modern?

1. traditioneel
2. modern

https:

Als er sprake is van een telkens herhaalde medeklinker aan het beklemtoonde begin van een woord noemen we dat alliteratie. Niet alleen dichters maken er gebruik van, ook reclamemakers:

Melk de witte motor

Heerlijk, helder, Heineken

Als de beklemtoonde klinkers en ook de daaropvolgende klanken gelijk zijn, spreken we van volrijm.

Sint zat te denken

Wat hij jou nu zou schenken

Daarnaast kennen we nog halfrijm, ook wel assonantie genoemd. Dat is een herhaling van beklemtoonde klinkers, alleen de klinkers rijmen.

Het leek wel stoom

Dat lag in de goot

Als we over rijm spreken, bedoelen we meestal een klankovereenkomst aan het eind van (opeenvolgende) versregels. Dit noemen we eindrijm. Eindrijm benoem je nooit apart.

Sint zat te denken

Wat hij jou nu zou schenken

Beginrijm (voorrijm) is rijm aan het begin van de versregels.

blinkende toortsen en flonkrend kristal,

klinkende kelken en jubelgeschal!

Middenrijm is rijm in het midden van twee of meer versregels.

't En zijn de joden niet, heer Jezu, die u kruisten,

noch die verraderlijk u togen voor 't gericht,

noch die versmadelijk u spogen in 't gezicht.

Als woorden rijmen binnen één versregel spreken we van binnenrijm.

Merck toch hoe sterck nu int werck sich al stelt

rijmschema

De manier waarop de rijmwoorden van het eindrijm ten opzichte van elkaar zijn gerangschikt, bepaalt het rijmschema van het gedicht. Geef de eerste rijmklank de letter a en elke volgende rijmklank een volgende letter uit het alfabet. Veel voorkomende rijmschema’s zijn:

Gepaard rijm: aabbcc

Gekruist rijm: abab

Omarmend rijm: abba

Gebroken rijm: abac, abcb

Verspringend rijm: abcabc

Noteer bij het onderstaande gedichtfragment welke soorten rijm je allemaal tegenkomt. Onderstreep de rijm en benoem. Je moet straks een foto uploaden van het resultaat. 

Ik ben geboren uit zonnegloren 

en een zucht van ziedende zee

die omhoog is gestegen, op wieken van regen,

gezwollen van wanhoop en wee.

Upload een foto van het resultaat

https:

Ritme

Evenals rijm zorgt een herkenbaar metrum ervoor dat de lezer (of beter: de luisteraar) een bepaalde eenheid in het gedicht ervaart. Als er in een zin of versregel die we uitspreken een regelmatige afwisseling is in beklemtoonde en onbeklemtoonde lettergrepen, dan heeft die versregel een metrum. 

Ritme

Een regelmatig herhaalde combinatie van beklemtoonde en onbeklemtoonde lettergrepen noemen we een versvoet. Het zichtbaar maken van het metrum noemen we scanderen. 

Boven onbeklemtoonde lettergrepen schrijven we een v, boven een beklemtoonde lettergrepen een -. Versvoeten begrenzen we met een /.

Vormen metrum

Jambe: v-

 v - / v - / v - / v - / v - / v

Natuur is voor tevredenen of legen

v - / v - / v - / v - / v -

en dan: wat is natuur nog in dit land?

Vormen metrum

Anapest: vv- 

          v v - / v v -

         Het werd stil in het woud

          v v - / v v -

         En wel tien maal zo koud

Vormen metrum

Trochee: -v

- v/ - v / - v / - v

Jantje zag eens pruimen hangen

- v / - v/ - v / -

O, als eieren zo groot

Ritme

Het begrip ritme is moeilijk te definiëren. Het is de natuurlijke beweging van een zin. Ieder gedicht heeft zijn eigen ritme. Als je een gedicht voordraagt, houd je rekening met het ritme. Soms spreek je langzamer, dan weer sneller. Het eind van de versregel is lang niet altijd een natuurlijke pauze. Soms moet je doorlezen aan het eind van de versregel. Dit heet enjambement. Enjambement kan verschillende effecten hebben: het rijmschema kan erdoor gehandhaafd blijven, maar het kan ook voor een verrassing zorgen.

G. Achterberg, Innemee

Uit: Ode aan Den Haag, 1953.

1. Ze worden hier begraven met een haast

2. Alsof de dood hen op de hielen zit.

3. En wat de buitenman het meest verbaast

4. Is dat de stoet geen staart bezit.

5. Natuurlijk weer een ver familielid

6. Waarmee men even naar de groeve raast

7. Om gauw terug te wezen van de rit,

8. Want ieder blijft zichzelf het allernaast.

9. Bij ons luiden ze urenlang de klok.

10. Een kind beseft wat te gebeuren staat.

11. Men schaart zich achter ’t lijk in diepe stilte.

12. En lang daarna hangt in het dorp een kilte,

13. Die iemand door de schouderbladen gaat;

14. Als het herstellen van een zware schok.

1. Traditioneel of modern? 

Traditioneel: eindrijm, metrum, regelmatige bladspiegel, interpunctie

2. Rijm? 

abab, baba, = gekruist; cde, edc = omarmend/ de dood = alliteratie; hen hielen = alliteratie; stoet staart = alliteratie

3. Metrum? 

v- = jambe; antimetrie bij luiden r.9

4. Beeldspraak?

als de dood hen op de hielen zit = metafoor voor haast; stoet geen staart = metafoor voor korte stoet

5. Stijlfiguren?

-

76 Titelverklaring Inemee = Begrafenisondernemer in Den Haag

7. Sonnet? 

Wending Ja, bij 9, 1-8 gaat over ze en de stad, 9-14 gaat over ons en het dorp.

8. Interpretatie 

De schrijver geeft het verschil aan tussen de stad (druk, respectloos)) en het dorp (rustig, respectvol)

9. Mening

-