Herhalen hoofd en kernconcepten

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• vmbo b, vwo
• Leerjaar 5

Welkom!

Doe je telefoon in de telefoontas

Vandaag

Waar gaat de toets over?

Herhalen paradigma's

Opdracht herhalen hoofd en kernconcepten

Toets

Alle hoofd en kernconcepten

+ paradigma's 

Definities kennen en kunnen toepassen

Oefentoets + antwoorden op Magister

Kennen en kunnenlijst op Magister

Paradigma's

Ieder mens heeft zijn eigen manier om naar de werkelijkheid te kijken

Komt door je referentiekader: het geheel van kennis, ideeën, ervaringen en overtuigingen van waaruit iemand denkt en handelt (zie par. 1.1)

Onderzoekers hebben ook een referentiekader.

Dit referentiekader noemen we een paradigma.

Vanuit dit paradigma kijken groepen onderzoekers naar de wetenschap en de onderwerpen die ze onderzoeken.

Vier paradigma's

Het rationele actor paradigma

Het sociaal-constructivisme paradigma

Het functionalisme paradigma

Het conflict paradigma

Rationele actorparadigma 

Aanhangers van het rationele actor-paradigma leggen de nadruk op actoren (individuen, ondernemingen, staten etc.) en hun streven naar nutsmaximalisatie.

   

De keuze tussen alternatieven wordt door actoren op rationele wijze gemaakt, namelijk door de kosten en baten die aan die alternatieven zijn verbonden tegen elkaar af te wegen.

Er wordt verondersteld dat verandering in een samenleving zal plaatsvinden als actoren verwachten dat de baten van de verandering, opwegen tegen de verwachte kosten.

Sociaal constructivisme paradigma

Aanhangers van het sociaalconstructivisme-paradigma onderzoeken de wijze waarop mensen samen de maatschappelijke werkelijkheid definiëren.

 

Zij gaan ervan uit dat menselijke handelingen en sociale interacties altijd berusten op interpretaties en dat de sociale werkelijkheid door symbolische betekenisgeving gestalte krijgt, ‘geconstrueerd’ wordt.

Functionalisme paradigma

Aanhangers van het functionalisme-paradigma willen het functioneren van een samenleving als systeem verklaren en leggen daarbij de nadruk op de functies die een samenleving ontwikkelt om te kunnen voortbestaan. Ze zien de samenleving als een op consensus georiënteerd sociaal systeem.

Bij zich veranderende externe omstandigheden zal het systeem zich geleidelijk aanpassen aan die omstandigheden en opnieuw op zoek gaan naar het hervinden van het evenwicht.

Alle actoren in de samenleving (leden en instituties) dragen met een bij hen passende taak bij aan het voortbestaan van die samenleving.

Functionalisme paradigma

Aanhangers van het conflict-paradigma gaan ervan uit dat maatschappelijke tegenstellingen en de daaruit voortvloeiende conflicten bepalend zijn voor een alsmaar veranderende maatschappij. 

Ongelijkheid is voor aanhangers van het conflict-paradigma de kern van de samenleving: de samenleving is de resultante van conflicten tussen verschillende groeperingen binnen die samenleving.

Ongelijkheid berust op machtsverschillen, die het gevolg zijn van het feit dat actoren in verschillende mate over hulpbronnen en sociale contacten beschikken.

Voorbeeld vraag

Het Europees Parlement heeft in 2018 onderzoek gedaan naar de inperking van democratie en rechtsstaat in Hongarije. Naar aanleiding van dit onderzoek is een artikel 7-procedure in gang gezet. Met deze procedure kan de lidstaat Hongarije uiteindelijk zijn stemrecht binnen de Europese Unie worden afgenomen. Ook komen EU-fondsen voor Hongarije onder strikt toezicht te staan.

Verklaar vanuit het functionalisme-paradigma het inzetten van machtsbronnen door de Europese Unie tegen Hongarije. Gebruik in je uitleg:

- de namen en omschrijvingen van twee typen machtsbronnen;

- per gekozen type machtsbron een voorbeeld uit de inleiding van deze vraag;

- een kenmerk van het functionalisme-paradigma.

Antwoord

Voorbeeld van een juist antwoord:

• twee van de volgende:

- De EU zet een cognitieve machtsbron tegen Hongarije in, namelijk resultaten uit een onderzoek en daarmee waardevolle kennis over het functioneren van de democratie en de rechtstaat in Hongarije.

- De EU zet een politieke machtsbron tegen Hongarije in, namelijk een juridische procedure, de artikel 7-procedure. Deze procedure is een middel tot het legitiem uitoefenen van dwang.

- De EU zet een economische machtsbron tegen Hongarije in, namelijk het strikt toezicht houden op EU-fondsen voor Hongarije. Met dit middel kan de EU controle uitoefenen op het gebruik van Hongarije van middelen uit fondsen, oftewel schaarse middelen.

• De EU zet machtsbronnen tegen Hongarije in, omdat deze machtsbronnen functioneel zijn voor het afdwingen van de sociale orde/het systeem van de EU. Volgens het functionalisme-paradigma is macht namelijk functioneel voor het voortbestaan van de maatschappelijke orde