7.5 afweer

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 4

7.5

Afweer

Waar gaat deze paragraaf over?

De manier waarop mensen ziek kunnen worden

De manieren waarop ons lichaam zich beschermd tegen indringers

Ons lichaam beschermen

Dagelijks worden we blootgesteld aan vele soorten ziekteverwekkers

Denk aan:

- bacteriën

- schimmels

- virussen

- dieren

- andere parasieten

--> infectie

Enkele nare ziektes

Cholera

Ebola

Malaria

Op welke manieren kunnen we
onszelf beschermen?

Ons lichaam beschermen

Fysieke barrières:

- Huid: hoornlaag en talg

- Slijmvliezen: bijv ogen en luchtwegen, slijm is bacteriedodend

- Maagsap (zeer lage zuurgraad (pH))

Toch binnengedrongen ...

1. Speciale eiwitten in je bloed reageren op aanwezigheid ziekteverwekkers
   
   
2. Er kan koorts ontstaan
   - ontwikkeling ziekteverwekkers tegengaan
   - afweerreacties versnellen

Wat voor soort barrière verwacht je in de vagina van de vrouw?

Specifieke afweer

Is de algemene afweer niet voldoende, dan moet het lichaam specifieker gaan reageren

--> het immuunsysteem/afweersysteem

Het hart van dit systeem: de witte bloedcellen

Er zijn verschillende typen witte bloedcellen

Witte bloedcellen (1)

Het insluiten van ziekteverwekkers is één van de eerste reacties van het specifieke systeem

Witte bloedcellen (2)

Antigeen herkenning (lichaamsvreemde stoffen)

1

2

3

4

5

Welke uitspraak is waar?

1. Antigenen zijn hetzelfde als antistoffen
2. Alle ziekteverwekkers kunnen bestreden worden
3. Alle antistoffen zijn bij de geboorte al aanwezig
4. Antigenen komen voor op het oppervlak van een ziekteverwekker

Welke uitspraak over de specifieke afweer is waar?

1. Antistoffen werken specifiek tegen 1 antigeen
2. Niet alle ziekteverwekkers hebben antigenen: daarom wordt je ziek
3. Alle typen witte bloedcellen kunnen ziekteverwekkers insluiten
4. De specifieke afweer komt meteen in actie bij een infectie

Hoe wordt je 'immuun'?

Bij een 1e infectie wordt je ziek --> productie antistoffen

1. Antistoffen blijven een tijdje in je bloed
2. Speciale witte bloedcellen, geheugencellen, blijven veel langer aanwezig

Natuurlijke immuniteit

Door geïnfecteerd te raken ga je immuniteit opbouwen

Natuurlijk immuniteit =

zelf de ziekte ondergaan

Kunstmatige immuniteit

Op een niet natuurlijk manier een infectie krijgen: vaccinaties

Vaccins zijn (delen van) dode of verzwakte ziekteverwekkers

Gevolg: je lichaam gaat gewoon antistoffen maken

Soorten kunstmatige immuniteit

Actieve immunisatie

Door een vaccin maakt een gevaccineerd persoon zelf antistoffen aan

Passieve immunisatie

Je krijgt een vloeistof (serum) toegediend waar antistoffen inzitten

Je maakt dus zelf GEEN antistoffen

(Moedermelk is (natuurlijk) passieve immunisatie)

Actief

Passief

Algemene afweer

Specifieke afweer

Koorts

Maagsap

Slijmvliezen

Witte bloedcellen

Huid

Antistoffen

Je bent door een slang gebeten en je moet een spuitje met antigif krijgen. Wat voor soort immunisatie is dit?

1. Actieve immunisatie
2. Natuurlijk passieve immunisatie
3. Kunstmatig passieve immunisatie
4. Kunstmatig actieve immunisatie

Aan de slag

Paragraaf 7.5

Opdracht 23 t/m 28