YH4-TH5-BS3

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Het Zenuwstelsel

thema 5 BvJ BS3

Leerdoelen

• Je kunt de bouw en signaalverwerking van de verschillende typen zenuwcellen beschrijven
• Je kunt de bouw, functies en werking van het zenuwstelsel beschrijven

Begrippen BS3

• centrale zenuwstelsel
• perifere zenuwstelsel
• animale zenuwstelsel
• autonome zenuwstelsel
• prikkel
• impuls
• receptor
• conductor
• effector
• neuronen
• neurotransmitter
• dendriet
• axon
• myelineschede
• synaps

• motorische zenuwcel
• sensorische zenuwcel
• schakelcel
• hersenschors
• grijze stof
• witte stof
• hersenstam
• gevoelscentra
• bewegingscentra
• ruggenmerg
• ruggenmergszenuwknopen

Indeling van het zenuwstelsel op basis van de  bouw       op basis van functie                    (druk op de plus)

Route van communicatie

Prikkel: invloed uit de omgeving van een organisme

Impuls: elektrisch signaal

Sensorische zenuw: van receptor naar centraal zenuwstelsel

Motorische zenuw: van centraal zenuwstelsel naar effector

Start

Finish

Bouw zenuwcel

Axon (neuriet) : uitloper die impuls van het cellichaam af geleidt

Dendriet: uitloper die impuls naar het cellichaam toe geleidt

Soorten zenuwcellen

• Sensorische zenuwcel

- Van receptor naar CZS

- 1 lange dendriet en 1 korte axon

- Cellichaam dichtbij CZS

• Schakelcel

- Binnen CZS

• Motorische zenuwcel

- CZS naar effector

- Meerdere korte dendrieten en 1 lange axon

- Cellichamen in CZS

Impulsgeleiding

Impulsgeleiding

Cellen van Schwann zorgen voor isolatie (myeline) rondom de uitlopers van zenuwcellen. De impuls 'springt' van opening naar opening en gaat daardoor sneller. De myeline zorgt ervoor dat de zenuwcel een witte kleur krijgt.

Gebruik je Binas slim.

De cellichamen van sensorische cellen liggen net buiten het CZS aan de rugzijde

Gebruik je Binas slim.

Cellichamen van schakelcellen liggen in de grijze stof in het ruggenmerg en de hersenen

Gebruik je Binas slim.

De richting van het actiepotentiaal is de richting van de impuls, dus uit de afbeelding kan je halen sensorisch naar CZS etc.

Huiswerk

• Lees blz 22 t/m 29 in je boek
• Maak opgave 19, 22, 23, 24, 25 en 26 uit je boek
• Beantwoord alle vragen uit deze LessonUp
• Upload de begrippenlijst met betekenis van BS3

00:25

Centrale zenuwstelsel

Perifeer zenuwstelsel

Grote hersenen

Hersenstam

Hersenzenuw

Ruggenmergzenuw

Kleine hersenen

01:24

• Willekeurige zenuwstelsel heet ook wel het animale zenuwstelsel
• Onwillekeurige zenuwstelsel heet ook wel het autonome zenuwstelsel

Binas 88A

Start 

Finish

Receptor

Effector

CZS

Motorische zenuwcel

Sensorische zenuwcel

00:40

Welk zintuig wordt hier geactiveerd?

03:03

drie typen neuronen

• sensorische neuronen
• schakel neuronen (relay neuronen)
• motorische neuronen

De hoeveelheid neurotransmitter, die per tijdseenheid door een bepaalde zenuwcel in een synapsspleet wordt gebracht, is niet constant.
Waar hangt deze hoeveelheid vanaf?

1. De sterkte van aankomende impulsen
2. De frequentie waarmee impulsen aankomen
3. De herkomst van aankomende impulsen