Thema 6 BS 1

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Thema 6

Basisstof 1: Reageren op je omgeving

Dit hoofdstuk gaat over hoe de mens zijn omgeving kan waarnemen

Leerdoelen

Na deze les kan je:

- de werking van zintuigen van de mens beschrijven

- uitleggen wat de adequate prikkels van zintuigen zijn

Wat weten jullie nog?

Een mens is complex en bestaat uit vele stelsels

Jullie kennen al:

Beenderstelsel

Spierstelsel

Vele andere voorbeelden..

En daar komt bij ...

Zenuwstelsel

(ook al in thema 3)

Zintuigstelsel

Welke zintuigen
ken je al?

Zintuigen van de mens

Zintuigen = "meetapparatuur" om de omgeving waar te nemen

Alle zintuigen bij elkaar = zintuigstelsel

Plekken van zintuigen

in het lichaam

Hoe werken zintuigen?

Zintuigen reageren op invloeden van buitenaf: prikkels

Elk zintuig heeft zijn eigen specifieke prikkel: adequate prikkel

Combineer de zintuig
met de juiste prikkel

Geur

Aanraking
/ tast

Licht

Geluid

Smaak

Zintuigen en hun prikkels

De adequate prikkels voor zintuigen

Andere zintuigen

Evenwichtszintuig in het oor

Warmte, kou en pijn in de huid

(meer hierover in basisstof 2)

Prikkels en impulsen

Wat gebeurt er met een prikkel?

Elk zintuig heeft zintuigcellen

In zintuigcellen ontstaan impulsen ('seintjes')

De impulsen gaan naar de hersenen

Adequate prikkel

Impuls

Samengevat:

Drempelwaarde

Voordat een impuls ontstaat moet de prikkel sterk genoeg zijn

--> de prikkel moet boven de drempelwaarde zijn

Je hoort heel zachtjes een hond blaffen in de verte.

Is de prikkel van geluid hoger dan de drempelwaarde?

1. Ja
2. Nee

Je hoort heel zachtjes een hond blaffen in de verte.

Is de prikkel van geluid aangekomen in de hersenen?

1. Ja
2. Nee

Strikvraag: de prikkel komt niet aan maar de impuls

een prikkel wordt omgezet in een impuls

Gewenning en motivatie

Na een tijdje minder impulsen bij dezelfde prikkel = gewenning

Bijv:

- De druk van kleding op je huid

- Geluiden in je omgeving

Motivatie kan drempelwaarde beïnvloeden:

Bijv:

- Bij aandachtig luisteren kan je geluiden beter horen

Zenuwstelsel

Impulsen van zintuigen gaan via zenuwen naar hersenen

Centrale zenuwstelsel =

hersenen + ruggenmerg

Zenuwstelsel =

centrale zenuwstelsel + zenuwen

Wat is een adequate prikkel?

1. Invloed van buitenaf voor een bepaald zintuig
2. Hetzelfde als een impuls
3. Een signaal van zintuig naar hersenen
4. Meerdere prikkels bij elkaar

Hoe kunnen mensen hun omgeving waarnemen?

1. Zintuigen geven prikkels door naar hersenen
2. Door middel van ogen, oren, neus, mond en huid
3. De hersenen verwerken impulsen van zintuigen

Volgende lessen

Behandelen van de verschillende zintuigen:

Huid

Neus & tong

Oren

Ogen