Herhaling formuleren klas 1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Lesplanning

* stillezen in je leesboek

* terugblik cursus formuleren vorig jaar

* oefeningen

Lesdoel

Aan het eind van de 

les kan/weet ik:

* de lesstof van klas 1 inzake formuleren.

Zinnen begrenzen

. Punt: achter een zin.

? Vraagteken: achter een vragende zin.

, Komma: tussen twee persoonsvormen.

, Komma: voor de verbindingswoorden: als, doordat, maar, nadat, omdat, terwijl, voordat, want, zodat, zodra.

 Geen komma voor en en of.

 Signaalwoorden

Een tekst zonder signaalwoorden bestaat eigenlijk niet! 

Zelfs het simpelste woordje 'en' is een signaalwoord.

Ik pakte mijn fiets EN fietste naar school. 

Verbanden

Zinnen en alinea's staan niet zomaar achter elkaar. Vaak is er een verband binnen zinnen en/of tussen de zinnen en/of alinea's. 

Verband binnen/tussen zinnen = zinsverband

Verband tussen alinea's = alineaverband 

OPSOMMING

Herken je aan signaalwoorden zoals:

• ten eerste, ten tweede, ten slotte
• om te beginnen
• ook (nog)
• verder
• en
• dubbele punt (:)
• liggende streepje (-)
• getallen (1, 2, 3)

 TEGENSTELLING

herken je aan signaalwoorden zoals:

• tegenover
• maar
• hoewel
• echter
• toch
• aan de ene kant ... aan de andere kant

TOELICHTING

Herken je aan signaalwoorden zoals:

• bijvoorbeeld
• zo
• zoals
• denk aan
• neem nou
• onder andere
  

TIJDSVERLOOP

(CHRONOLOGIE)

• eerst
• daarna
• nadat

• voordat
  
• nu
• vervolgens 

OORZAAK-GEVOLG

Wanneer een gebeurtenis tot een andere leidt.

• Door
• daardoor
• doordat
• zodat

REDEN

De reden waarom je iets vindt of doet.

De signaalwoorden:

• want
• omdat
• daarom
• vanwege
• immers
• namelijk

VOORWAARDE

• Als (...dan)
• wanneer
• tenzij

Geeft aan onder welke voorwaarden iets kan of mag gebeuren.

SAMENVATTING / CONCLUSIE

• Samengevat
• kortom
• dus
• al met al
• daarom

Geeft een conclusie uit eerder gegeven informatie.

Verwijswoorden

Een tekst wordt beter leesbaar, als je woorden niet te vaak herhaalt. Om dit te voorkomen, maak je gebruik van verwijswoorden.

Zelfstandig naamwoorden:

een woord voor een mens, dier, plant of ding.

Verwijswoorden

Een zelfstandig naamwoord is een de-woord of een het-woord. 

De-woorden zijn mannelijk (m) of vrouwelijk (v), het-woorden zijn onzijdig (o). 

Dat noem je het woordgeslacht. Je kunt het woordgeslacht opzoeken in een (online)woordenboek.

Verwijswoorden

Verwijswoorden verwijzen naar een eerder genoemd woord.

Deze / die: verwijzen naar de-woorden (mannelijk/vrouwelijk)

Dit / dat: verwijzen naar het-woorden (onzijdig) of een hele zin.

Pers.vnw en bez.vnw 

vrouwelijk / mannelijk / onzijdig

Vrouwelijke woorden: verwijs met zij of haar

Als mijn tante komt logeren, neemt zij haar hondjes mee.

Mannelijke woorden: verwijs met hij of zijn

Ben gaat zwemmen en hij neemt zijn duikbril mee.

Onzijdige woorden: verwijs met het of zijn

Het rugbyteam behaalde zijn eerste beker.

Naar zelfstandig naamwoorden	verwijs je met pers.vnw en bez.vnw:	en aanw.vnw:
mannelijk enkelvoud	hij, hem, zijn	deze, die
vrouwelijk enkelvoud	zij, ze, haar	deze, die
onzijdig enkelvoud	het, zijn	dit, dat
meervoud	zij, ze, hen, hun	deze, die

Lastige verwijswoorden

Hen/hun

Hen: lijdend voorwerp (lv) en na een voorzetsel (vz)

Hun: meewerkend voorwerp (mv) zonder voorzetsel (vz)

Voorbeeld

Je moet hun vragen of ze ook komen.

Je moet aan hen vragen of ze ook komen.

Dat / wat

Wat - als je verwijst naar het woord/de woorden:

1. dat, datgene
2. alles, iets, niets, het enige
3. een overtreffende trap
4. een hele zin

Voorbeeld

1. Dat wat ik niet vergeten ben, zal ik noteren.
2. Alles wat hij wist, schreef hij op.
3. Het mooiste wat ik gelezen heb, zal ik je vertellen.
4. Hij zei toen iets totaal anders, wat me irriteerde.

Daarmee / waarmee / met wie

Daar+vz / waar+vz: verwijzing naar dieren en dingen

Vz+wie: verwijzing naar mensen

3 trappen van vergelijking

• de stellende trap (spannend)
  
• de vergrotende trap (spannender)
  
• de overtreffende trap (spannendst)

Stellende trap - als

Hij is net zo vriendelijk als zijn broer.

Vergrotende trap - dan

Hij is vriendelijker dan zijn ene broer.

Zijn andere broer is vriendelijker dan hij is.