Bas. 6 Transplantaties en bloedtransfusies

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Transplantaties en bloedtransfusies

Bladzijde 148 tekstboek

Wat gaan we doen?

• Terugblik b7 afweer
• Leerdoelen
• Uitleg met vragen en filmpjes
• Oefening bloedgroepbepaling


• Examenvraag

Je ziet hier antigen P en antigen Q. Daarnaast zie je een antistof.

Op welk antigen past deze antistof?

1. Antigen P
2. Antigen Q

Antistof en Antigen. Wat is waar?

1. Antistoffen zitten aan de buitenkant van cellen
2. Een antistof past op een antigen.

Wat is een antigen?

1. ziekteverwekker
2. herkenningseiwit aan buitenkant cel
3. gen die cellen doodmaakt
4. gen die overal tegen is

Na corona ben je beter geworden.

1. natuurlijke actieve immuniteit
2. kunstmatige actieve immuniteit
3. natuurlijke passieve immuniteit
4. kunstmatige passieve immuniteit

Een vaccin behoort tot

1. Kunstmatige actieve immuniteit
2. Natuurlijke actieve immuniteit
3. Kunstmatige passieve immuniteit
4. Natuurlijke passieve immuniteit

Antigif krijgen is een voorbeeld van:

1. Kunstmatige, passieve immuniteit
2. Kunstmatige actieve immuniteit
3. Natuurlijke, passieve immuniteit
4. Natuurlijke actieve immuniteit

Transplantaties en bloedtransfusies

Bladzijde 148 tekstboek

Wat gaan we doen?

• Terugblik b7 afweer
• Leerdoelen
• Uitleg met vragen en filmpjes
• Oefening bloedgroepbepaling


• Examenvraag

Leerdoelen van de les:

Je kunt:

-  uitleggen welke organen getransporteerd kunnen worden

 - beschrijven welke bloedgroepen er zijn

-  uitleggen tussen welke bloedgroepen een bloedtransfusie kan   

    worden uitgevoerd

Transplantatie

• Transplantatie: aangepast weefsel of orgaan vervangen door ander weefsel of orgaan.
  
• Kan van de patiënt zelf of van donor
  
• Afstotingsreactie: Afweer systeem herkent de eiwitten op donor orgaan als lichaamsvreemde stoffen.

Antistoffen worden aangemaakt.

Orgaantransplantaties

Organen van een ander krijgen:

• Huid
• Nier
• Bot
• Kraakbeen
• Bloedvaten
• Hoornvlies
• Hart

Afstotingsreacties

• Getransplanteerde orgaan is ‘lichaamsvreemd’.
  
• Afweersysteem reageert hierop door het op te willen ruimen m.b.v. antistoffen.
  
• Met medicijnen zijn deze afstotingsreacties af te remmen.
  
• Xenotransplantatie = organen van een dier ontvangen (bv. varken)
  

Auto immuunziekte

• Auto-immuunziekte: het afweersysteem herkent lichaamseigen eiwit niet meer.

Vitiligo

Dit is een auto immuunziekte. Het lichaam breekt zijn eigen pigment af.

Bloedgroepen

Ook rode bloedcellen hebben
Antigenen (bloedfactoren)

• Bloedgroep B
• Bloedgroep A
• Bloedgroep AB
• Bloedgroep 0

Bloedgroepen

bloedgroep A

Bloedgroep B

Bloedgroep AB

Bloedgroep O

Geen antigeen 

Antigeen A

Antigeen AB

Antigeen B

bloedgroep A

Bloedgroep B

Bloedgroep AB

Bloedgroep O

Maakt antistof A en B 

Maakt antistof B

Maakt geen antistof

Maakt antistof A

Persoon 1: bloedgroep A

Persoon 2: bloedgroep 0

Welke antistoffen maken persoon 1 en 2?

Anti-A

Anti-B

Bloedgroep	Antigen	Antistof
A
B
AB
O

Sleep de bloedgroep, antigenen en antistoffen naar de juiste plek.

A

B

A & B

Geen anitgenen

Anti A

Anti B

Anti A & B

Geen antistoffen

Zelf aan de slag!

B6 Transplantaties en       Bloedtransfusies

      (lezen blz 143 t/m 146)

29 – 30 – 31

Blz 165

34 - 35 – 37

Blz 167

Uitleg

-Bloedgroep 0 

(=algemene donor)

-Omdat er geen antigenen op het celmembraan van de rode bloedcel zitten

-De antistoffen van de ontvanger zorgen dus niet voor een klonter reactie

Resusfactor (1)

Resuspositief

Resusnegatief

Resusfactor (2)

• 85% van mensen heeft antigeen op rode bloedcel zitten dat resusfactor heet (Rh+) = resuspositief.
  
• Geen Resusfactor = Rh- (=resusnegatief)
  
• Rh+ bloed bij iemand met Rh- bloed? Dan worden antistoffen gemaakt (=antiresus).
  
• Eerste keer contact geen probleem omdat het maken van antiresus heel langzaam verloopt.
  
• Wel probleem bij moeder met Rh- moeder die voor de tweede keer bevalt van Rh+ kind.
  

www.bioplek.org

Welke antistoffen maakt een persoon met bloedgroep AB+?

1. Antistoffen tegen A en resusfactor
2. antistoffen tegen A, B en resusfactor
3. Antistoffen tegen A, B
4. geen

Welke bloedgroep kan alle bloedgroepen ontvangen?

1. Bloedgroep A
2. Bloedgroep B
3. Bloedgroep AB
4. Bloedgroep O

Aan welke bloedgroep kan O geven

1. A
2. B
3. AB
4. Alle bloedgroepen

Iemand heeft bloedgroep AB.
Deze persoon kan donor zijn voor mensen met de bloedgroepen...

1. A
2. B
3. AB
4. 0

Op het celmembraan van rode bloedcellen kunnen zich antigenen bevinden die bepalend zijn voor de bloedgroepen van het AB0-systeem. Wetenschappers zijn erin geslaagd deze antigenen te verwijderen. Bloedcellen zonder die antigenen wil men gebruiken voor bloedtransfusie.
Welke mensen zouden zulke rode bloedcellen kunnen ontvangen zonder dat er samenklontering plaatsvindt?

1. alleen mensen met bloedgroep 0
2. alleen mensen met de bloedgroepen 0 en AB
3. alleen mensen met de bloedgroepen A en B
4. mensen met de bloedgroepen 0, A, B en AB

Welke antistoffen tegen de bloedgroepen maakt een persoon met bloedgroep AB?

1. Anti A
2. Anti B
3. Anti A en anti B
4. Geen antistoffen

Iemand heeft bloed groep B. Van welke bloedgroepen kan deze persoon bloed ontvangen bij een bloedtransfusie (we kijken nu even niet naar de resusfactor).

1. Alleen van bloedgroep B.
2. Alleen van bloedgroep B of O.
3. Alleen van de bloedgroeppen AB of B.
4. Of bloed van de bloedgroepen B, AB of O.

Anne is nierpatiënt. Haar man Joris biedt zich als nierdonor voor Anne aan. De weefseltypen van beiden komen voldoende overeen. Anne heeft bloedgroep B en Joris heeft bloedgroep A. Gelet op de bloedgroepen is Joris geen geschikte donor voor Anne. Wat is hiervoor de reden?

1. Het bloed van Anne bevat anti-A.
2. Het bloed van Anne bevat antigeen B.
3. Het bloed van Anne bevat anti-B.

Bloedgroepen en transfusies

https:

Zelf aan de slag!

• Nakijken opdrachten. 
•  Diagnostische toets thema 7 Opslag, uitscheiding en bescherming.
•  'Test jezelf' online boek
•  Oefentoets en examenvragen via www.biologiepagina.nl
•  Samenvatting maken