Par. 5.8 + herhaling basis en kader

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 1

5.7 Telwoorden

Telwoorden (tw): middelste, eerste, laatste, twee, tien

Tijdens Nederlands schrijf je telwoorden in letters en niet in cijfers. Dus je schrijft vijftien en niet 15!!!!

Telwoorden (tw) geven een hoeveelheid aan. 

Par. 5.8

Voltooid deelwoord spellen

Bijvoeglijk naamwoord spellen

Voltooid deelwoord

Het voltooid deelwoord (vd) is een vorm van het werkwoord. 

Het staat vaak achter aan in de zin. 

Een voltooid deelwoord begint met ge-, be-, her-, ver- of ont-.

In een zin met een voltooid deelwoord staat meestal een pv van hebben, zijn of worden.

Voltooid deelwoord 

Het voltooid deelwoord is nooit het enige werkwoord in de zin: bij een voltooid deelwoord (vd) staat meestal een vorm van hebben, zijn of worden. 

Bijvoeglijknaamwoord spellen

Een bijvoeglijk naamwoord (bn) hoort altijd bij een zelfstandig naamwoord:

de maaltijd – de gezonde maaltijd

het mes – het scherpe mes

Bijvoeglijknaamwoord spellen

Bijvoeglijk naamwoord bij een zelfstandig naamwoord met het lidwoord DE? 

Dan eindigt het bijvoeglijk naamwoord op -e, ook als je het lidwoord EEN gebruikt:

de gezonde maaltijd – een gezonde maaltijd

Bijvoeglijk naamwoord bij een zelfstandig naamwoord met het lidwoord HET? Dan eindigt het bijvoeglijk naamwoord ook op -e. 

Maar: je schrijft géén -e als je het lidwoord een gebruikt.

het scherpe mes – een scherp mes

Stoffelijk bijvoeglijk naamwoord

Stoffelijk bijvoeglijke naamwoorden schrijf je met ­-en­:

de wollen sjaal; 

het rieten dak; 

de gouden ring.

Voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord

Het voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord:

de gezochte man; 

de uitgereikte medaille; 

het bezette pand; 

de gewonnen wedstrijd

Let op: bezette en gewonnen worden met een dubbele letter geschreven vanwege de uitspraak.

Persoonlijk voornaamwoord

Het persoonlijk voornaamwoord (pvnw) verwijst naar:

 een persoon, een groep personen, voorwerpen of onzichtbare zaken.

ik, hij, zij, het, wij, jullie, ons,

jou, ons, hen, mij, hem..........

Persoonlijk voornaamwoord

Bezittelijk voornaamwoord

Wat is een bezittelijk voornaamwoord? Geeft aan dat iets van iemand is.

mijn		onze/ons
jouw		jullie
zijn		hun
haar		uw
zijn

Trappen van vergelijking

De stellende trap geeft aan dat zaken gelijk of gelijkwaardig zijn:

Hij is net zo vrolijk als ik. Bij de stellende trap gebruik je als.

De vergrotende trap geeft aan dat zaken niet gelijk of gelijkwaardig zijn:

Hij is vrolijker dan ik. Bij de vergrotende trap gebruik je dan.

Bij de overtreffende trap geef je aan dat de ene zaak alle andere overtreft:

Hij is de vrolijkste van de klas.

Trappen van vergelijking

De trappen van vergelijking worden gebruikt om twee of meer zaken met elkaar te vergelijken.

- De stellende trap: zaken zijn gelijk of gelijkwaardig.

Hij is even gek als ik. 

- De vergrotende trap: zaken zijn niet gelijk of gelijkwaardig.

Hij is gekker dan ik.

- De overtreffende trap: 

Hij is de gekste van ons allemaal.

Als - dan

Een vergelijking maak je met de woorden als en dan

Bij de eerste trap gebruik je als. Als hoort bij hetzelfde

Kevin is net zo groot als Jordi.

Kevin is even klein als Jordi

Trappen van vergelijking

De trappen van vergelijking worden gebruikt om twee of meer dingen met elkaar te vergelijken.

Er zijn drie trappen: de stellende trap, de vergrotende trap en de overtreffende trap.

• De stellende trap geeft aan dat zaken gelijk of gelijkwaardig zijn:

Hij is net zo vrolijk als ik. Bij de stellende trap gebruik je als.

• De vergrotende trap geeft aan dat zaken niet gelijk of gelijkwaardig zijn:

Hij is vrolijker dan ik. Bij de vergrotende trap gebruik je dan.

• Bij de overtreffende trap geef je aan dat de ene zaak alle andere overtreft:

Hij is de vrolijkste van de klas.

overtreffende trap 2

liever

kwader

beter

minder

Overtreffende trap 3

het liefst

het kwaadst

het best

het minst

stellende trap 1

lief

kwaad

goed

weinig

3 trappen van vergelijking 

Oefentoets 

Wat is een bijvoeglijk naamwoord?

1. Dit woord zegt iets over een werkwoord
2. de/ het/ een
3. Dit woord zegt iets over een zelfstandig naamwoord

Wat zijn bijvoeglijke naamwoorden?

1. de, het , een
2. slimme, mooie, rode
3. fiets, boek, volleybal
4. lopen, werken, denken

Wat is GEEN bijvoeglijk naamwoord?

1. groene
2. sterke
3. man
4. boze

5 Welke woorden zijn stoffelijke bijvoeglijke naamwoorden?

1. bruin, groen, paars
2. boos, doof, zuur
3. hard, lomp, stevig
4. ijzeren, rubberen, stenen

Telwoorden zijn...

1. na, voor, achter
2. tweede, vijftig, veel

Een voorzetsel...

1. geeft plaats, tijd of reden/oorzaak aan
2. staat altijd aan het begin van de zin
3. zet je voor een zelfstandig naamwoord
4. wijst een werkwoord aan

Wat is geen telwoord?

1. eerste
2. meeste
3. kleinste
4. laatste

Wat is een voltooid deelwoord?

1. heel werkwoord
2. persoonsvorm
3. ge-be-her-ver-er-ont woorden
4. werkwoordelijk gezegde

Een persoonlijk voornaamwoord verwijst naar iemand.

1. Waar
2. Niet waar

'Die gekke bril is van mij.'

'mij' is een persoonlijk voornaamwoord

1. ja
2. nee

'Jouw' is een persoonlijk voornaamwoord.

1. juist
2. onjuist

Een bezittelijk voornaamwoord?

wat is waar

1. geeft aan wat je voornaam is
2. geeft aan hoeveel iemand bezit
3. geeft aan dat iets van iemand of iets is
4. geeft aan dat iemand iets bezit

Wat is een bezittelijk voornaamwoord?

1. Mijn, jouw, haar, uw, ons, jullie etc.
2. Ik, jij, hij, zij, wij, jullie etc.
3. Wijst iets aan: deze, die, dit en dat
4. Plakt twee zinnen aan elkaar

Wat is voltooid deelwoord gebruikt als een bijvoeglijk naamwoord?

1. gevulde
2. tas
3. met
4. eten

Wat is voltooid deelwoord gebruikt als een bijvoeglijk naamwoord?

1. de
2. geschrokken
3. kinderen
4. zijn