HOE sterk is water (in al zijn facetten)

• ICT
• Buitengewoon secundair onderwijs

Water

Waar denk je aan bij water?

Blauw

Veel

Drijven/zinken

Zuiveren

voetafdruk

Vormen (vriezen, koken...)

Wist je dat?!

... ons lichaam uit veel % uit water bestaat, maar voor hoeveel % is dat?

1. 35 %
2. 55%
3. 65%
4. 85%

... we heel wat water verspillen waar we op kunnen besparen.
Hoeveel water denk je dat er per minuut door de kraan stroomt als hij openstaat?

1. 1,5 l
2. 3,5 l
3. 5,5 l
4. 7,5 l

... een boom per dag heel wat water verdampt. Maar hoeveel liter is dat dan ongeveer?

1. 65 L
2. 165 L
3. 265 L
4. 465 L

... bevroren water een ander gewicht heeft dan vloeibaar.

1. Minder
2. Meer

Ongeveer 9% minder

... we op één dag heel wat water gebruiken, ongeveer 120 liter per persoon.
Wat is de grootste waterverbruiker van de volgende?

1. Wasmachine
2. Afwasmachine
3. Toilet
4. Douchen

Wasmachine (50l)

Vaatwasmachine (16 l)

Toilet (10 l)

Douche (45 - 70 l)

Water: een noodzaak voor het leven!

Welke dieren leven in of rond het water?

Hoeveel dagen kunnen we zonder water voor het dodelijk wordt?

1. 30 dagen
2. 3 dagen
3. 1 dag
4. 10 dagen

Wat kan een gevolg voor ons lichaam zijn als we te weinig vocht opnemen?

stroperig bloed

organen die uitvallen

Wat gebeurt er met ons lichaam als we teveel water drinken?

Opdracht: verbinden

Oplossing

Eigenschappen van water

Proefjes

Afspraken

1. We houden het rustig!

2. We hebben respect voor de materialen.

3. We werken leuk samen bij GP's.

4. We werken rustig op onze eigen plek bij IP's.

Proefje 1: eigenschappen van water (GP)

Benodigdheden

• Glas water

• Bokalen/kommetjes in verschillende vormen

• Ijsblokjes

• Waterkoker

Stappen

1. Ruik aan het glas water.

2. Leg een paar ijsblokjes in een kommetje en giet het kokend water in een glas, vergelijk de verschillende kleuren water.

3. Giet het water in verschillende kommetjes/bokalen.

Koken alle vloeistoffen bij 100°C en vriezen alle vloerstoffen bij 0°C?

1. Ja
2. Ik weet het niet
3. Nee

Proefje 2: wat kan je mengen met water?

Benodigdheden

• Glas

• Een lepel

• Ingrediënten: peper, cacao, zout, olie, grenadine

Stappen

1. Vul een glas tot de helft met water.

2. Voeg een voor een beetje van het ingrediënt toe aan het glas met water, meng dit met de lepel en laat even rusten.

3. Kijk of het ingrediënten mengt met het water.

4. Omcirkel de ingrediënten die je kan mengen met water.

Proefje 3: is water gelijk aan nat worden?

Benodigdheden

• Een glas water

• Een potje

• Peper

Stappen

1. Vul een glas met water en zet het op een vlakke ondergrond.

2. Zorg dat het water ‘stil ligt’.

3. Strooi voorzichtig gemalen peper op het water, beweeg het glas niet.

4. Steek heel langzaam je vinger een klein stukje in het water.

Proefje 4: communicerende bekers

Benodigdheden

• 3 kleuren kleurstof

• 5 bekers & 5 papieren doekjes

Stappen

• Vul 3 bekers voor 1/3 met water.

• Doe in elke beker met water een beetje van een soort kleurstof.

• Plaats de 5 bekers zoals hieronder op de foto.

• Plooi de papieren doekjes dubbel.

• Steek de papieren doekjes in de bekers zoals hieronder.

Wat nemen jullie mee van vandaag? Wat hebben jullie geleerd?

Hoe vond je de les?

De waterkringloop

Het water op de aarde wordt steeds opnieuw gebruikt.
Hoe noemen we dit?

1. Het regenseizoen
2. De waterkringloop
3. De kringloopwinkel

Waardoor wordt het water verwarmd op de aarde?

1. De zon
2. De bodem
3. De maan

Hoe heet het proces als vloeibaar water veranderd in gas?

1. Rijpen
2. Verdampen
3. Condenseren
4. Sublimeren

condenseren = van gas naar vloeibaar

Wat zie je tegen het raam?

1. Verdamping
2. Ijs
3. Condens

Hoe zien we in de ochtend als waterdamp terug vloeibaar wordt
(= condensatie)

1. Dan regent het.
2. Dan hagelt het.
3. Dan sneeuwt het.
4. Dan is het mistig.

Als water heel snel bevriest, ontstaan er...

1. Regendruppels
2. Kristallen
3. Sneeuwvlokken
4. Hagelbollen

Opdracht: 

lees de tekst en vul de ontbrekende woorden in.

Geef voorbeelden waar je water kan vinden in de natuur en dus ook verdamping uit kan ontstaan.

Oceaan

zee

rivier

meer

vijver

beekje

Welke vormen van neerslag
bestaat er allemaal?

regen

sneeuw

motregen

hagel

ijzel

mist

Opdracht

Proces waterkringloop

Proefjes!

1. De waterkringloop

2. Zelf regen maken

3. Zoet of zout water

Proefje 1: de waterkringloop

Benodigdheden

- 2 glazen potten

- 2 deksel

- Ijsblokjes

- 100 ml warm water (uit de kraan)

- 100 ml kokend water

- Waterkoker

Stappen

1. Vul een waterkoker tot de helft met water.

2. Zet de waterkoker op zodat het water gaat koken.

3. Zet een pot op tafel (platte ondergrond).

4. Vul de pot met een laagje warm water van ongeveer 3 centimeter. Hoe heter het water is, hoe sneller het proefje gaat.

5. Leg de deksel nu ondersteboven op de bovenkant van de pot.

6. Stapel de ijsblokjes op de deksel.

7. Nu is het tijd om rustig te kijken naar wat er gebeurt.

Vragen

• Wat gebeurt er in de pot?

• Kan dit proefje ook met koud water?

• Waarom denk je van wel of niet?

Proefje 2: maak zelf regen

Benodigdheden

- Koelkast

- Klein spiegeltje

- Theeglas

- Warme water (waterkoker)

Stappen

1. Leg voor je begint het spiegeltje in de koelkast (minstens 10 minuten).

2. Vul een waterkoker met water en laat het water koken.

3. Vul een kopje met warm water.

4. Leg het met de spiegelende kant naar beneden op het kopje.

5. Tel nu rustig tot 10 en haal de spiegel na 10 seconden van het glas.

Vragen

• Wat ontstaat er op het spiegeltje?

• Hoe komt dit?

Proefje 3: zout of zoet water

Benodigdheden

- 2 kookpotjes

- Fornuis

- Zout water

- Zoet water (uit de kraan)

Stappen

1. Doe het zoutwater in het kookpotje en het ander zoetwater in een ander kookpotje.

2. Plaats de kookpotjes op het fornuis en laat dit verwarmen op een middelhoog vuur.

3. Laat het water verdampen.

Vraagjes

• Wat gebeurt er in de kookpotten?

• Waarom is regen van zoet water en niet van zout water?

Drijven en zinken

Proefjes

1. Drijven of zinken?

2. De drijftest

3. Waarom zinkt het niet?

Proefje 1: drijven of zinken?

Benodigdheden

- Glas water

- Voorwerpen: paperclip, kurk, steentje, stukje spons, eurocent

Stappen

1. Overloop alle voorwerpen en denk na of ze gaan zinken in het water of blijven drijven op het water.

2. Vul jou antwoord in bij het onderdeel ‘voor de test’.

3. Test de voorwerpen één voor één door ze in het glas te leggen.

4. Kijk of het voorwerp zingt of drijft.

5. Vul het juiste antwoord in en kruis dit aan

 bij het onderdeel ‘na de test’.

* Kijk in de klas rond en zijn er nog dingen die je wilt testen?

Proefje 2: de drijftest

Benodigdheden

- Maatbeker met warm water

- Een gekookt eitje

- Zout

Stappen

1. Vul de maatbeker tot 2/3de met water.

2. Leg het ei in de maatbeker en kijk wat er gebeurt.

3. Voeg nu keukenzout aan het water toe tot er beweging komt in het eitje.

(Roer eventueel om het zout beter op te lossen.) en kijk wat er gaat gebeuren.

4. Herhaal dit experiment voor de schroef, de kurk en eventueel andere voorwerpen.

Proefje 3: waarom zinkt het niet?

Benodigdheden:

- 2 maatbekers met water

- Aluminiumfolie

- Materialen: paperclips, centjes…

- Paperclips

- Weegschaal

Stappen

1. Scheur een stukje aluminiumfolie af.

2. Vouw de folie zo klein mogelijk, druk alle lucht eruit door er even op te gaan staan.

3. Leg het propje folie in het water en kijk wat er gebeurt.

4. Neem een nieuw stukje folie.

5. Leg het voorzichtig in de bak met water, zorg dat er geen water opkomt of vouw er een bakje van en leg deze voorzichtig in het water. Kijk wat er gebeurt?

6. Kan je nu ook paperclips, of eurocenten laten drijven op het water in het bakje?

Ontdekkingen

- Wat gebeurt er als je het propje aluminiumfolie in het water legt?

Zinkt – drijft – zweeft

- Wat gebeurt er met het velletje/bakje aluminiumfolie als je het in het water legt?

Zinkt – drijft – zweeft

- Met wat heeft dit te maken?

Vorm – gewicht – grootte – materiaal

Opdracht: theorie

- Een voorwerp ………………………………………….in een vloeistof als de dichtheid van de vloeistof groter is dan de dichtheid van het voorwerp.

 

- Als de dichtheid van het voorwerp groter is dan die van de vloeistof, dan zal het voorwerp ………………………………………………..

- Als de dichtheden precies gelijk zijn, zal het voorwerp ………………………………………………... Deze laatste toestand is moeilijk te verwezenlijken.

Welke aspecten hebben een belangrijke rol bij het drijven of zinken van voorwerpen?

Waterzuivering

Opdracht

1. Sproeistoffen vanuit de landbouw

2. Vervuiling van de industrie

3. Riolen met huishoudelijk afvalwater

4. Lozing gezuiverd water

5. Regenwaterleidingen

6. Stikstof landbouw

Proefjes

1. Waterzuiveringssysteem maken

2. Waterzuiveringssysteem 2.0 

Proefje 1

Probeer het vuile water te zuiveren zodat je zuiver water verkrijgt. 

Benodigdheden

• Leeg plastiek flesje

• Kleine stenen

• Grotere stenen

• Zand

• Potje

• Vies water

Hypothese

Proefje 2

Benodigdheden

• Fles

• Schaar

• Koffiefilter

• Watten

• Fijn zand

• Steentjes

• Modderwater

• Afwaswater

Stappen

1. Knip de fles 15 cm onder de opening in twee.

2. Zet het bovenstuk van de fles ondersteboven in het onderstuk.

3. Leg in het bovenstuk eerst een koffiefilter, dan een laag watten, daarop een laag fijn zand en daarop wat steentjes.

4. Zo, je waterfabriek is klaar.

Ontdekkingen

- Giet het modderwater door de fles. Hoe ziet het gefilterde water eruit?

………………………………………………………………………………………………………………………………………

- Giet het afwaswater door de waterfles. Hoe ziet het gefilterde water eruit?

………………………………………………………………………………………………………………………………………

- Hoe ruikt het gefilterde water?

………………………………………………………………………………………………………………………………………

Hoe vond je het thema?
(vb. leerrijk, leuk, minder interesse voor...)