VWO5 H2 par. 10

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

VWO 5 - Hoofdstuk 2

Aarde - Endogene en exogene processen

Paragraaf 10

Systeem aarde

Leerdoelen par. 2.10

• Je begrijpt de directe en indirecte invloed van de hydrologische kringloop op de gesteentekringloop.
• Je begrijpt hoe de koolstofkringloop werkt en welke gevolgen deze heeft voor de aarde.

Systeem aarde

Systeem aarde

De ‘sferen’ waar de mens direct mee te maken heeft beïnvloeden elkaar.

Koppel de omschrijvingen aan het goede deel van "systeem aarde"

De aarde probeert warmte kwijt te raken

Verwarming lucht en water

Een natuurlijke kerncentrale

Koolstofkringloop (1)

Behalve een kringloop van het water (hydrologische kringloop) en een gesteentekringloop is er nog een derde kringloop die essentieel is voor het begrijpen van het "systeem aarde":

de koolstofkringloop

Koolstofkringloop (2)

Koolstof zit in alle "sferen", maar steeds in een andere vorm

In water opgeloste CO₂

CO₂ in de lucht

Steenkool, kalksteen, marmer, veen: verbindingen met koolstof

Organisch materiaal

Koolstofkringloop (3)

Koolstofkringloop (4)

Processen:

1. Oceaan neemt CO₂ op
   
2. Vorming van veenlagen
   
3. Fotosynthese
   
4. Algen en schelpdieren sedimenteren 
5. Kalk verdwijnt naar de mantel door subductie
   
6. Vulkanisme
   

A) Oceaan neemt CO₂ op
    B) Vorming van veenlagen  

C) Fotosynthese  D) Algen en schelpdieren sedimenteren  

E) Kalk verdwijnt naar mantel door subductie F) Vulkanisme 

6

Kalk verdwijnt naar mantel door subductie

5

Algen en schelpdieren sedimenteren

3

Vulkanisme

3

Vulkanisme

1

Fotosynthese

1

Fotosynthese

2

Vorming van veenlagen

4

Oceaan neemt CO2 op

2

Vorming van veenlagen

De thermostaat van de aarde

CO₂  90% >> 0,035 %

De concentratie CO₂ in de atmosfeer is in de loop van de geologische geschiedenis sterk gedaald.

Conclusie: 

het broeikaseffect is in de geologische geschiedenis sterk afgenomen.

De thermostaat van de aarde

CO₂ in atmosfeer: 0,035 %

CO2 in atmosfeer: 

90 %

Waar is alle koolstof uit de verdwenen CO₂ gebleven?

Veen          >>>>     Bruinkool            >>>>     Steenkool

Bij de vorming van kalksteen en steenkool zijn grote hoeveelheden koolstof opgeslagen in de lithosfeer.

De thermostaat van de aarde

In de afgelopen vier miljard jaar is de zonne-intensiteit met 25% 

toegenomen en het broeikaseffect is sterk afgenomen.

Is dit een toevallige samenloop van

omstandigheden?

De thermostaat van de aarde

De koolstofkringloop beïnvloedt de

CO₂-concentratie van de atmosfeer.

Welke processen sturen de koolstofkringloop aan?

De thermostaat van de aarde

Natuurlijke processen die de koolstofkringloop aansturen:

• - verwering en sedimentatie
  
• - fotosynthese 
• - platentektoniek en gebergtevorming 

Hoe groot is de invloed van de mens hierop ??

Aan de slag!

Bestuderen par. 2.10

Maken opdrachten 2.10 (alles)

Nakijken (classroom)

V. Kobus - 2022