evolutie 5H 19 sept 2022

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Start

Even uitzoeken hoe het werkt: je aanmelden in de klas 5H (zodat je alle lessonups kunt terugkijken, hartstikke handig)

We zijn 'klaar' met erfelijkheid, maar blijven vaak opgaven herhalen.

En we starten nu met: EVOLUTIE

Daar doen we maar 2 weken over trouwens.... ;)

Wat is volgens jou een fossiel?

(gewoon even over nadenken)

Waar of niet? Fossielen vind je alleen maar onder water

1. Waar
2. Niet waar

Zijn alle soorten waarvan fossielen worden gevonden uitgestorven?

1. Ja
2. Nee

Waardoor zijn er weinig fossielen van kruidachtige planten (zoals paardenbloemen)?

Relatieve ouderdomsbepaling

• gebruik van gidsfossielen
• van gidsfossielen is de ouderdom bekend
• wordt een gidsfossiel gevonden, dan is de aardlaag (en/of andere onbekende fossielen) minstens even oud
• alleen soorten die  (relatief!!) kort hebben geleefd, op meerdere plekken op aarde
• de trilobiet, leefde 512-250 miljoen jaar geleden, in zee (dus op veel plekken)

Absolute ouderdomsbepaling

• Echte leeftijd bepalen m.b.v. radioactieve isotopen
  
• Isotopen zijn verschillende vormen van een element met ieder een eigen atoommassa 
  
• Koolstof: ¹²C - isotoop (stabiel) en ¹⁴C - isotoop (radioactief)
  

Relatieve vs. absolute ouderdomsbepaling

Relatief: schatting m.b.v. gidsfossielen in aardlagen --> kort op aarde hebben geleefd (bron 4 blz 55)

Absoluut: verhouding van c14/c12 meten in fossiel--> bron 6 op blz 57

Opdracht 10 (gebruik bron 5 en 6): Radioactief koolstof heeft een halveringstijd van 5730 jaar. Welke tijdperken zijn met behulp van radioactief koolstof te dateren?

1. alleen het kwartair
2. alleen het kwartair en het tertiair
3. vanaf het kwartair tot aan het krijt
4. vanaf het kwartair tot aan het carboon

Nog even ter afsluiting:

Een beetje herhaling van erfelijkheid!

Als je liever verder werkt aan evolutie, is dat ook goed, maar dan in absolute stilte!

Uit de resultaten van één bepaalde
kruising is met zekerheid af te leiden,
dat het gen voor korte haren
dominant is. Welke kruising is dit?

1. kruising 1 x 2
2. kruising 3 x 4
3. kruising 5 x 6

Vraag over koppeling

Bij pronkerwten zijn bloemkleur en stuifmeelvorm gekoppeld. B staat voor een paarse bloemkleur die dominant is over rode bloemen (b).

Bij stuifmeelkorrels komen voor: langwerpige stuifmeelkorrels (A) en ronde stuifmeelkorrels (a).

Een paarsbloemige plant met langwerpige stuifmeelkorrels, die voor beide eigenschappen heterozygoot is, wordt gekruist met een plant met rode bloemen en ronde stuifmeelkorrels.

Hoeveel procent van de nakomelingen is paars en rond?

Bij pronkerwten zijn bloemkleur en stuifmeelvorm gekoppeld. B staat voor een paarse bloemkleur die dominant is over rode bloemen (b).
Bij stuifmeelkorrels komen voor: langwerpige stuifmeelkorrels (A) en ronde stuifmeelkorrels (a).

Een paarsbloemige plant met langwerpige stuifmeelkorrels, die voor beide eigenschappen heterozygoot is, wordt gekruist met een plant met rode bloemen en ronde stuifmeelkorrels.

Hoeveel procent van de nakomelingen is paars en rond?

1. 0%
2. 25%
3. 50%
4. 100%

0