2h les 12 - Spelling H5 en Woordenschat H6

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Spelling H5 en Woordenschat H6

Doelen

Lezen in een boek 

Taalverzorging

Je schrijft hoofdletters en aanhalingstekens juist.

Woordenschat 

Naamvallen

Taalverzorging H5
Hoofdletters en aanhalingstekens

Doel: Je schrijft hoofdletters en aanhalingstekens juist.

Wanneer een hoofdletter? Wat zijn aanhalingstekens?

Taalverzorging H5

Start: Wat is het verschil?

a Toen Yvonne van de berg naar beneden kwam, stond haar man op haar te wachten.

b Toen Yvonne van de Berg naar beneden kwam, stond haar man op haar te wachten. 

Taalverzorging H5

a Ingeborg gaf zojuist de koning een hand.

b Ingeborg gaf zojuist De Koning een hand.

Taalverzorging H5

a Heb jij gisteravond de mol nog gezien?

b Heb jij gisteravond De Mol nog gezien?

Taalverzorging H5

Je schrijft een hoofdletter:
aan het begin van een zin. Maar let op:

– ’s Avonds drinkt Robert graag een kopje thee.

– 11 carnavalsvierders waren verkleed als Disneyfiguur.

bij eigennamen:

– Illona, Adam, de Bernardstraat, Utrecht, de Maas, het vak Engels, Pasen, Greenpeace, het Willem-Alexander College.

Let op bij persoonsnamen. Als er een voorletter of voornaam bij staat, schrijf je voorvoegsels met kleine letters:

– Ernst van de Heuvel, de heer E. van de Heuvel, de heer Van de Heuvel, mevrouw S. van de Heuvel-den Haan.

Je schrijft een hoofdletter:
bij eigennamen:

– Illona, Adam, de Bernardstraat, Utrecht, de Maas, het vak Engels, Pasen, Greenpeace, het Willem-Alexander College.

Let op bij persoonsnamen. Als er een voorletter of voornaam bij staat, schrijf je voorvoegsels met kleine letters:

– Ernst van de Heuvel, de heer E. van de Heuvel, de heer Van de Heuvel, mevrouw S. van de Heuvel-den Haan.

Je schrijft een hoofdletter bij:

bij bijvoeglijke naamwoorden die van aardrijkskundige namen zijn afgeleid:

– Belgische bonbons, Portugese wijn.

Je gebruikt een kleine letter:

bij samenstellingen met religieuze feesten: paasmaandag, kerstvakantie;

bij religies, stromingen en afleidingen daarvan: christendom, islamieten;

bij windstreken: het oosten, zuidwest;

bij namen van seizoenen, maanden en periodes: herfst, november, de ijstijd.

Je gebruikt een kleine letter: 

bij samenstellingen met religieuze feesten: paasmaandag, kerstvakantie;
 

bij religies, stromingen en afleidingen daarvan: christendom, islamieten;
 

bij windstreken: het oosten, zuidwest;
 

bij namen van seizoenen, maanden en periodes: herfst, november, de ijstijd.

Je gebruikt aanhalingstekens:

bij de directe rede/citaten (let op de plaats van de aanhalingstekens en de andere leestekens):

– ‘Wil jij de vaatwasser even uitruimen?’, vroeg Iris aan haar zus.

– ‘Ik ga vanavond vroeg naar bed’, kondigde Pieter aan.

– ‘Als je zaterdagavond bij restaurant De Brug wilt eten,’ zei Anton, ‘zou ik wel eerst reserveren. ’

– De heer Van Engelen vroeg aan een voorbijganger: ‘Weet u waar het station ligt?’

Je gebruikt geen aanhalingstekens bij de indirecte rede en bij gedachten:

– De heer Van Engelen vroeg aan een voorbijganger of hij wist waar het station is.

– Lente vroeg zich af: hoe kom ik onder dit afspraakje uit?

Je gebruikt aanhalingstekens:

bij titels:

- Olivier raadt mij aan om 'Wonder' van R.J. Palacio te lezen.

als je het woord zelf bedoelt en niet de betekenis:

– Veel mensen hebben moeite met de spelling van het woord ‘barbecue’.

Taalverzorging H5
Hoofdletters en aanhalingstekens

Doel: Je schrijft hoofdletters en aanhalingstekens juist.

Maken: 1, 1~,2, 2~

Woordenschat H6

Doel: Je leert over oude naamvallen.

Woordenschat H6

Start: 
Wat betekent:
In allerijl, ten bate van, ter linkerzijde van, ten einde raad, ten onrechte, ter wereld

Maak de opdracht online!

Woordenschat H6

In het Nederlands vind je nog sporen van oude naamvallen. Bijvoorbeeld in ’s avonds, een verkorting van de tweede naamval des avonds (= in de avond). Andere voorbeelden zijn: ten strengste verboden (= echt niet toegestaan) en ter controle (= om te controleren, onderzoeken).

In veel gevallen staat er een verbogen vorm van een ander woord bij: heden ten dage, in koelen bloede, met voorbedachten rade, ter grootte van.
Deze vormen kun je het beste uit je hoofd leren.

Woordenschat H6

Zo herken je oude naamvallen

Oude naamvallen bestaan vaak uit verbogen vormen van de en te:

– den: aan den lijve;

– der: in naam der wet;

– des: de vader des vaderlands;

– ten: ten val brengen;

– ter: ter plaatse.

Maken: 
2, 3, 4, 5

Huiswerk

12/5 Boek 3 uit!

15/5 Inleveren Fictie 3
Maken: Hoofdletters H5 opdracht
Woordenschat H6 opdracht