6.3 immuniteit

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

6.3 immuniteit

Voorkennisvragen

1. Welke witte bloedcellen zorgen voor langdurige immuniteit?

2. Wat doen antigeen presenterende cellen (APC)?

3. Wat is het verschil tussen T-lymfocyten en B-lymfocyten?

4. Hoe werken antistoffen?

Specifieke/Verworven afweer

Stamcellen uit rode beenmerg ontwikkelen in beenmerg --> B-lymfocyt

Stamcellen uit rode beenmerg naar thymus --> T-lymfocyt

Taak van de APC

Antigeen presenterende cel (macrofaag)

 moet passende lymfocyten (T- en B-cellen) vinden

Speld in een hooiberg?

Niet meer door aanwezigheid geheugencellen!

Geef verschillen in antistofreactie

tussen eerste en tweede besmetting

(er zijn 3 verschillen !)

Antistoffen

Bij tweede besmetting

• meer antistoffen
• sneller gevormd
• blijven langer in het bloed

Vraag

Antistoffen verdwijnen na verloop van tijd uit het bloed. Welk orgaan breekt ze af?

Antwoord

Lever. Antistoffen zijn eiwitten. Eiwitten worden afgebroken door de lever.

Pokken

Uiterst besmettelijk virus

Huid kapot

18e-eeuwse Europa jaarlijks 400.000 dodelijke slachtoffers

Sinds de tweede helft van de jaren zeventig is de ziekte door een uitgebreide wereldwijde vaccinatiecampagne niet meer voorgekomen. 

Koepokken

Mild verloop

zeer weinig sterfte

Immuniteit tegen koepokken en pokken

Vraag

Hoe kan het dat mensen na koepokken ook immuun zijn voor pokken?

Edward Jenner: eerste vaccinatie

Ik geef de buurjongen expres koepokken

en daarna expres pokken

Vaccins

Stap 1: Injecteer het lichaam met een verzwakt ziekteverwekker / antigenen van de ziekteverwekker

Stap 2: Macrofagen eten de ziekteverwekker/antigenen op en presenteren deze aan een passende T- en B-lymfocyt.

Stap 3: B-Lymfocyten gaan antistoffen maken tegen het gevonden antigen

Stap 4: T- en B-lymfocyten vormen geheugencellen

Bij een infectie met het echte virus / bacterie heb je nu al geheugencellen en treedt meteen de tweede veel sterke immuunreactie op. 

Vaccins zijn een vorm van kunstmatige actieve immuniteit

Waarom kunstmatig? en waarom actief?

Vaccinaties nu

Verzwakte ziekteverwekker

gedode ziekteverwekker

gehakselde ziekteverwekker

viraal RNA

      menselijke cellen maken
      viraal antigeen

+ stoffen die het afweersysteem stimuleren

Immuun door alleen antistoffen

via injectie of moedermelk

immuniteit is direct aanwezig

artsen zonder grenzen

slangenbeet

Actief natuurlijk

ziekte doorgemaakt

geheugencellen gevormd

Passief natuurlijk
antistoffen via placenta of moedermelk

geen geheugencellen

Actief kunstmatig

injectie met antigenen

geheugencellen aangemaakt

Passief kunstmatig

injectie met antistoffen

geen geheugencellen

Is iemand die een injectie met antistoffen heeft gehad na een jaar nog steeds immuun? Leg uit.

Hoe kom je aan de antistoffen?

Overzicht immunisatie

Kees heeft geen antistoffen tegen het coronavirus in zijn bloed. Kan hij Covid-19 gehad hebben?

1. ja
2. nee

Toelichting

Dat kan. Antistoffen blijven ongeveer drie maanden actief. Als er geen blijvende productie is, neemt de concentratie daarna af.

Antistoffen zijn eiwitten. Waarom niet volwassenen antistofoplossing laten drinken ipv injecteren?

Hanna is gebeten door een hond met rabiës (virus). Geen goed medicijn & dodelijk. Hoe kunnen we haar helpen?

1. Injectie met verzwakt rabiës
2. Injectie met antistoffen tegen rabiës
3. Moedermelk met rabiës laten drinken
4. Moedermelk met antistoffen tegen rabiës laten drinken

Toelichting

Antistof eten/drinken heeft geen zin omdat het spijsverteringskanaal eiwitten afbreekt.

Het toedienen van de ziekteverwekker zelf heeft geen zin, die heeft ze waarschijnlijk al van de hond gekregen.

Resistent: Planten die tegen een een onkruidverdelger kunnen, bacteriën die tegen antibioticum kunnen.
Waarom mag je deze organismen niet immuun noemen?