Leesvaardigheid - les 3

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 2

Leesvaardigheid - les 3

Lesdoelen:

1) je hebt kennis van de  structuur/opbouw van een tekst, namelijk inleiding-kern-slot

2) je kunt tekstverbanden herkennen (signaalwoorden)

Waarom moet ik dit leren?

Als je de opbouw in een tekst herkent en de verbanden tussen de alinea's, dan kun je een tekst beter begrijpen en/of interpreteren.

Het helpt je ook je eigen teksten begrijpelijk en leesbaar te schrijven.

Tekstopbouw

- weet je nog dat je een tekst kunt verdelen in een inleiding, middenstuk en een slot?

- weet je nog dat in de inleiding staat waar de tekst over gaat?

- weet je nog dat in het middenstuk de meeste informatie staat?

- weet je nog dat in het slot het belangrijkste uit de tekst nog een keer staat?

Tekstopbouw

inleiding, middenstuk en slot

De inleiding is het eerste deel van een tekst.

Daarin staat kort waar de tekst over gaat.

De inleiding van een tekst:

• is meestal één of twee alinea's
• zegt waar de tekst over gaat
• maakt je nieuwsgierig

Tekstopbouw

inleiding, middenstuk en slot

Het middenstuk is het langste deel van de tekst.

Het middenstuk bevat de meeste informatie.

Tekstopbouw

inleiding, middenstuk en slot

In het slot staat nog een keer het belangrijkste van de tekst

in het kort herhaald.

LEES DE TEKST

Waaraan zie je dat dit de inleiding van de tekst is? Er zijn twee goede antwoorden.

1. Het stukje tekst bestaat uit vier zinnen.
2. Er staat waar het over gaat: je bed opmaken is ongezond.
3. Je weet nu alles over huisstofmijten.
4. Je wilt weten waarom je bed opmaken ongezond is.

In het middenstuk van een tekst...

1. ...staat vaak veel informatie over het onderwerp (hoe, waarom of wat e.d.)
2. ...wordt het belangrijkste van de tekst nog een keer herhaald.
3. ..staat waarom je nieuwsgierig wordt om verder te lezen
4. ...wordt het onderwerp van de tekst ingeleid.

In het slot van een tekst...

1. ...staat vaak veel informatie over het onderwerp (hoe, waarom of wat e.d.)
2. ...wordt het belangrijkste van de tekst nog een keer herhaald.
3. ..staat waarom je nieuwsgierig wordt om verder te lezen
4. ...wordt het onderwerp van de tekst ingeleid.

Even checken

- je weet dat je een tekst kunt verdelen in een inleiding, middenstuk en een slot.

- je weet dat in de inleiding staat waar de tekst over gaat.

- je weet dat in het middenstuk de meeste informatie staat

- je weet dat in het slot het belangrijkste uit de tekst nog een keer staat

Tekstverbanden

TEKSTVERBANDEN

Zorgen ervoor dat

woorden, zinnen en alinea's

met elkaar samenhangen.

SIGNAALWOORDEN

Aan een

signaalwoord

zie je met

welk tekstverband

je te maken hebt.

Soorten tekstverbanden

We herhalen vandaag de 5 belangrijkste tekstverbanden voor de eindtoets.

- opsommend verband

- tijdsvolgorde verband

- tegenstellend verband
- concluderend verband

- vergelijkend tekstverband

Opsommend tekstverband

In een opsommend verband noemt de schrijver/verteller de delen op. Het is een verband dat een opsomming tussen zinnen of alinea's aanduidt.

Signaalwoorden zijn:
eerst, en, ook (nog), verder, bovendien, daarnaast, zo,
niet alleen ... maar (ook), ten eerste ...

Opsommend tekstverband

Als eerste moet ik mijn huiswerk maken. Bovendien moet ik een uittreksel schrijven en ook nog mijn kamer opruimen.

Signaalwoorden: als eerste, bovendien, en, ook nog

 Tekstverband tijdsvolgorde

Bij het tekstverband tijdsvolgorde, zijn de alinea’s
geordend op tijd.

 
Wat gebeurde eerst en wat daarna?

Signaalwoorden: vroeger, voordat, nadat, eerst, daarna.

 Tekstverband tijdsvolgorde

Ik heb bloemen voor mijn oma gekocht,
nadat ik hoorde dat ze ziek was.

Signaalwoord: nadat

 Tegenstellend tekstverband 

Zinnen of alinea’s vertellen twee tegenovergestelde dingen.  

Signaalwoorden: maar, toch, hoewel, echter, daarentegen.

 Tegenstellend tekstverband 

Hij is dol op pizza, toch neemt hij vandaag een salade.

Signaalwoord: toch

Concluderend tekstverband 

De zin of alinea sluit een tekst(deel) af en geeft een conclusie.

Signaalwoorden: kortom, dus, daarom, hieruit volgt.

Concluderend tekstverband 

Het regende, stormde en waaide hard.
Kortom, we hebben veel pech gehad met het weer.

Signaalwoorden: kortom

Vergelijkend tekstverband 

De zinnen of alinea’s maken een vergelijking tussen verschillende zaken/personen/dingen.

Signaalwoorden: zo, in vergelijking met, evenals.

Vergelijkend tekstverband 

In vergelijking met Jaap, ben ik een rustige chauffeur.

Signaalwoord: in vergelijking met

Zij moet eerst haar zere oor aan de dokter laten zien, daarna mag ze een pijnstiller innemen.

1. Tijdsvolgorde
2. Opsommend
3. Tegenstellend
4. Vergelijkend

Mevrouw Vos is net als mevrouw Kiers liefhebster van de Indiase keuken.

1. Tegenstellend
2. Opsommend
3. Tijdsvolgorde
4. Vergelijkend

Ik hou heel erg van spaghetti, daarentegen hou ik niet van macaroni.

1. Tegenstellend
2. Concluderend
3. Tijdsvolgorde
4. Opsommend

Zij houdt niet van vliegen, dus neemt ze altijd de trein.

1. Tegenstellend
2. Concluderend
3. Tijdsvolgorde
4. Opsommend

Allereerst snijd ik de uien, ook hak ik de knoflook fijn en bovendien braad ik het vlees alvast aan.

1. Tegenstellend
2. Concluderend
3. Tijdsvolgorde
4. Opsommend

Wat snap je nog niet zo goed?

 Zelf verder oefenen

-Opdrachten maken via linkjes LessonUp

-Tot 09:20 de tijd

-Vragen? Vraag eerst je buurman of buurvrouw.

-Ik loop regelmatig langs de tafeltjes.

-Ben je eerder klaar?, dan mag je verder lezen uit je boek

Oefeningen 

Klik op de linkjes en maak de oefeningen:

Tekstopbouw:

https://maken.wikiwijs.nl/80838/Lezen___Tekststructuren_h3#!page-2137881/

Tekstverbanden en signaalwoorden:

https://www.cambiumned.nl/oefeningen/oefening-1-verbindingswoorden/

https://www.cambiumned.nl/oefeningen/oefening-2-verbindingswoorden/

https://www.cambiumned.nl/oefeningen/oefening-3-verbindingswoorden/

Huiswerk

-Opdrachten uit deze LessonUp thuis afmaken voor aanvang volgende les

-Je kunt de opdrachten zelf online nakijken.

EINDE VAN DEZE LES