JK Bijeenkomsten

• pedagogiek
• HBO
• Studiejaar 2

PF2PH - Het jonge kind

Evelien Dankert

[e-mail]

0611585661

Ik werk graag met kleuters

1. Ja, ze zijn fantastisch
2. Nee, niet mijn kopje thee
3. Weet ik nog niet

Ik heb het leerpad bekeken
(in elk geval het eerste onderdeel)

1. Ja, helemaal duidelijk!
2. Ja, en ik heb een vraag
3. Een beetje gescand
4. Nee, niet aan toe gekomen

Inhoud deze bijeenkomst

1. Kleuterpedagogiek en kleuteronderwijs
2. Ontwikkelingsgericht werken binnen een thema
   
3. Vervolg: zelfstudie, peerfeedback, feedforward van docent, en uitvoeren in de praktijk

Wat is typisch voor kleuters?

Kenmerkend voor kleuters

Egocentrisme

Magisch denken
Onderscheid fantasie en werkelijkheid

Emotionele beleving

Intuïtief
Hang naar gewoontes en routines
Concentratievermogen
Behoefte aan handelen en beweging

(Brouwers, 2010)

De cognitieve ontwikkeling

Zijn ’wereld’ wordt steeds groter. 

Al spelend leert de kleuter een hoop nieuwe dingen.

In zijn denken is hij meer geordend,

maar - net als de peuter - bevindt

de kleuter zich in de pre-operationele

fase (volgens Piaget).

De cognitieve ontwikkeling

Pre-operationele fase, 2-7 jaar

• Ontwikkeling van het taalgebruik
• Ontwikkeling van de motoriek, vooral de fijne motoriek wordt steeds verder ontwikkeld.
• Ontwikkeling van het ik, egocentrisme. Het kind leert dat het een persoon is.
  
• Animisme: Levenloze dingen worden als kind als levend gezien.
• Het denken is in het begin van deze periode nog gekenmerkt door egocentrisme en centratie, het zich slechts op een ding tegelijk kunnen richten.

De cognitieve ontwikkeling

Het denken wordt beheerst door wat het kind waarneemt

Conservatie Piaget

0

Fantasie, magisch denken en animisme

Onderscheid tussen fantasie en werkelijkheid.

Knuffels komen leven, hebben gevoelens en praten terug.

Die viltstift is stout geweest, want nu is alles blauw.

Je kunt net als het water door het doucheputje wegspoelen.

Als juf op een bezemsteel vliegt dan is dat heel leuk.

Er zit een kabouter achter het gordijn verstopt.

De sociaal-emotionele ontwikkeling

Het egocentrisme verdwijnt langzamerhand en maakt plaats voor sociaal gedrag. 

• De kleuter kan meeleven met anderen en is ook in staat samen te spelen. 
• De kleuter is in staat anderen te helpen en iets met anderen te delen. 

De sociaal-emotionele ontwikkeling

Imitatie speelt een belangrijke rol en ook identificatie is typerend: De kleuter bootst het gedrag van iemand na, en hij/zij probeert deze persoon te zijn.

Identificatiefiguren komen uit de belevingswereld (en kunnen dus door de leerkracht bewust aangeboden worden).

Uitgangspunten

Zingeving en betrokkenheid

                          (belevingswereld, leer- en ontwikkelingslijnen)

Kindvolgend handelen

                          (OGO, ZNO, bedoelingen)

Onderwijsbenadering

                  

programmagericht

ontwikkelingsgericht

              

sociaal-constructivisme

Ontwikkeling stimuleren in jouw klaslokaal... en erbuiten

• Fysieke ontwikkeling --> motorisch, zintuigelijk, seksueel
• Sociaal-emotionele ontwikkeling --> emotioneel, identiteit, sociaal
• Cognitieve ontwikkeling --> cognitie, leren, werk- en taakgedrag

Denk je ook in vakgebieden bij kleuteronderwijs?

Wat is spel?

"In een wereld die niet alles meer kan blijken te zijn,

valt niet te spelen" (Langeveld in Brouwers, 2010)

https:

De definitie van spel bij kleuters
(in deze opdracht)

1. Spel is leren omgaan met regels
2. Spel is vrij van regels en doelen
3. Spel ontstaat samen met anderen
4. Spel is overal waar er gespeeld wordt

Een kleuter staat 'spelend' in de wereld
en krijgt tijdens het spelen grip op de werkelijkheid.

rollenspel

manipulerend spel

beeldend

constructie

rekenen/wiskunde

gesprek

https:

1:35 & 4.58

Ontdekhoek dieren in het bos

Dieren in het bos

Thema-introductie

1. Bekijk de formulering van de BEDOELING
2. Bekijk de formulering van de BEGINSITUATIE
3. Waarom is dit een 'activiteit' (en niet een 'les')
   

Kernactiviteiten

1. Spelactiviteiten (manipulerend en rollenspel)
   
2. Constructieve en beeldende activiteiten
   
3. Gespreksactiviteiten
   
4. Lees- en schrijfactiviteiten
   
5. Reken- en wiskundige activiteiten
6. Eerste onderzoeksactiviteiten
   

werkwoorden thema
'dieren in het bos'

Bedoelingen

Cirkel met doelen van Basisontwikkeling (Brouwers p.143)

Geel: aspecten van brede persoons-ontwikkeling

https:

Dit past qua onderwerp in het thema

... maar het zal niet 'kindvolgend' tot stand zijn gekomen.

Wanneer / waarom zou je wel een werkblad  aanbieden?

Thematisch onderwijs

• Belevingswereld
• Imitatie en identificatie
• Zelf handelen
• Fantasie
  
• Ontdekken en experimenteren
  

Welke vraag zit er in deze omgeving?

Didactische impulsen in ontwikkelingsgericht onderwijs

1. Orientatie

2. Structureren en verdiepen

3. Verbinden aan andere activiteiten

4. Nieuwe handelings-mogelijkheden

5. Reflecteren

Ik verken wat ze van het onderwerp weten

Op dit moment weet ik nog niet wat de kinderen gaan inbrengen

Ik introduceer iets nieuws binnen het thema en laat de kinderen reageren

Nu weet ik wat ze van deze activiteit geleerd hebben

Ik speel het voor, zodat ze mij na kunnen doen

Ik kan de kinderen op dit onderwerp verder uitdagen in hun ontwikkeling

Ik kan de kinderen op een ander gebied uitdagen in hun ontwikkeling

Ik praat hardop zodat ze begrijpen wat ik doe

Ik introduceer een nieuw probleem, zodat er uitdaging blijft

Ik integreer vakgebieden en stimuleer dat het thema overal gespeeld wordt

In de kring stel ik vragen en kan ik horen wat de verdere inhoud van het thema moet zijn

0

0

01:00

Welke didactische impuls past zij hier nu toe?

1. Oriëntatie
2. Structureren en verdiepen
3. Verbreden naar andere activiteit
4. Toevoegen nieuwe handelingsmogelijkheden

01:28

Welke didactische impuls past zij hier nu toe?

1. Oriëntatie
2. Structureren en verdiepen
3. Verbreden naar andere activiteiten
4. Toevoegen nieuwe handelingsmogelijkheden

Je werkt voor deze leeruitkomst (PF2PH) een thema uit voor ca. een week onderwijs. De vijf kernactiviteiten (“beeldend/constructie”, “lezen/schrijven”, “gesprekken”, “reken/wiskunde” en “spel”) zijn daarin vertegenwoordigd, waarbij je per kernactiviteit minstens twee activiteiten of speelleersituaties benoemt met de bijbehorende bedoelingen.
De invulling van de kernactiviteiten gaat uit van ontdekkend en spelend leren en biedt daarmee vrijheid van handelen voor het kind. In totaal heb je dus minstens 5x2=10 activiteiten ontworpen. Daarvan voer je er minstens 3 uit, waarvan 1 een themahoek is, zoals een omgebouwde huishoek waarin vrij spel mogelijk is.
Gebruik het format van de themaplanner in dit leerpad of ontwerp er zelf eentje. Het visualiseren van het thema met alle activiteiten is wenselijk, opdat de samenhang en volledigheid voor anderen direct zichtbaar is.

Je werkt voor deze leeruitkomst (PF2PH) een thema uit voor ca. een week onderwijs. De vijf kernactiviteiten zijn daarin vertegenwoordigd, waarbij je per kernactiviteit minstens twee activiteiten of speelleersituaties benoemt met de bijbehorende bedoelingen.

De invulling van de kernactiviteiten gaat uit van ontdekkend en spelend leren en biedt daarmee vrijheid van handelen voor het kind. In totaal heb je dus minstens 5x2=10 activiteiten ontworpen. Daarvan voer je er minstens 3 uit, waarvan 1 een themahoek is, zoals een omgebouwde huishoek waarin vrij spel mogelijk is.

Gebruik het format van de themaplanner in dit leerpad of ontwerp er zelf eentje. Het visualiseren van het thema met alle activiteiten is wenselijk, opdat de samenhang en volledigheid voor anderen direct zichtbaar is.

Je werkt voor deze leeruitkomst (PF2PH) een thema uit voor ca. een week onderwijs. De vijf kernactiviteiten (“beeldend/constructie”, “lezen/schrijven”, “gesprekken”, “reken/wiskunde” en “spel”) zijn daarin vertegenwoordigd, waarbij je per kernactiviteit minstens twee activiteiten of speelleersituaties benoemt met de bijbehorende bedoelingen.
De invulling van de kernactiviteiten gaat uit van ontdekkend en spelend leren en biedt daarmee vrijheid van handelen voor het kind. In totaal heb je dus minstens 5x2=10 activiteiten ontworpen. Daarvan voer je er minstens 3 uit, waarvan 1 een themahoek is, zoals een omgebouwde huishoek waarin vrij spel mogelijk is.
Gebruik het format van de themaplanner in dit leerpad of ontwerp er zelf eentje. Het visualiseren van het thema met alle activiteiten is wenselijk, opdat de samenhang en volledigheid voor anderen direct zichtbaar is.

Je schrijft een beknopte verantwoording voor de keuzes die je maakt. Daarvoor onderbouw je uit Kiezen voor het Jonge Kind (Brouwers, 2019), Basisontwikkeling voor peuters en de onderbouw (Janssen-Vos, 2017) en Ontwikkelingspsychologie (Hooijmaaijers, Stokhof en Verhulst, 2016) en bijv. de artikelen op dit leerpad. Je verantwoordt per activiteit:

• hoe deze activiteit aansluit bij het leren van het jonge kind
• de bedoelingen die je bij de activiteit hebt (passend bij de leer- en ontwikkelingslijnen),
• de keuze voor de inzet van materialen en klassenmanagement,
• het leerkrachthandelen voor het uitdagen van de ontwikkeling (didactische impulsen).

Je werkt voor deze leeruitkomst (PF2PH) een thema uit voor ca. een week onderwijs. De vijf kernactiviteiten (“beeldend/constructie”, “lezen/schrijven”, “gesprekken”, “reken/wiskunde” en “spel”) zijn daarin vertegenwoordigd, waarbij je per kernactiviteit minstens twee activiteiten of speelleersituaties benoemt met de bijbehorende bedoelingen.
De invulling van de kernactiviteiten gaat uit van ontdekkend en spelend leren en biedt daarmee vrijheid van handelen voor het kind. In totaal heb je dus minstens 5x2=10 activiteiten ontworpen. Daarvan voer je er minstens 3 uit, waarvan 1 een themahoek is, zoals een omgebouwde huishoek waarin vrij spel mogelijk is.
Gebruik het format van de themaplanner in dit leerpad of ontwerp er zelf eentje. Het visualiseren van het thema met alle activiteiten is wenselijk, opdat de samenhang en volledigheid voor anderen direct zichtbaar is.

Op basis hiervan kom je tot een bekwaamheidsanalyse, waarin je aangeeft wat jouw didactische bekwaamheid is met betrekking tot het ontwerpen en het uitvoeren van kleuteractiviteiten binnen een thema: benoem in hoeverre het uitvoeren van thematisch onderwijs bij kleuters door jou geslaagd is (welke essentiële inzichten/signalen heb je gekregen, wat zou je een volgende keer doen, hoe past het bij jouw visie op onderwijs).

Didactische bekwaamheid

Je zorgt voor een reflectie op de door jou uitgevoerde activiteiten (reflecteer op de opbrengst = OOGST) waarin je met name observaties van de processen beschrijft. Tevens lever je feedback van jouw mentor en/of beeldmateriaal aan.

Wat heb je nog nodig om nu
aan de slag te kunnen gaan?