Toets grammatica en spelling 1B

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Grammatica

Taalkundig ontleden

Je geeft ieder woord apart een naam. We noemen dat:

een woordsoort. 

bijv.: 

zelfstandig naamwoord

bijvoeglijk naamwoord, 

werkwoord, 

voorzetsel enz. 

Zie volgende slide.

!!!!!!Redekundig ontleden!!!!!!

Je geeft zinsdelen een naam.

-Persoonsvorm

-onderwerp

-werkwoordelijk gezegde

De docent heeft een boek voorgelezen. 

heeft = persoonsvorm (pv)

De docent = onderwerp (ow)

heeft voorgelezen = werkwoordelijk gezegde (wwg)

   X

Zinsdelen

Ieder zinsdeel heeft een eigen functie.

-Wat zijn de namen van de zinsdelen?

-Hoe vind je die zinsdelen?

Wat zijn de namen van de zinsdelen?

1. persoonsvorm (pv)

2. onderwerp (ow)

3. werkwoordelijk gezegde (wwg)

Hoe vind je de zinsdelen?

Stap 1: Zoek de persoonsvorm

Stap 2: Zoek de zinsdelen

Stap 3: Zoek het onderwerp

Stap 4: Zoek het werkwoordelijk gezegde. 

Stap 1: Zoek eerst de persoonsvorm

Je vindt de persoonsvorm door de:

 tijdproef of aantalproef 

1. De persoonsvorm verandert als de tijd verandert. (tijdproef)

2. De persoonsvorm verandert als het aantal verandert. (aantalproef)

Het onderwerp verandert dan ook.

Ik vind gamen leuk. (tt=tegenwoordige tijd)

Ik vond gamen leuk. (vt=verleden tijd)

Ik vind gamen leuk. (ev= enkelvoud)

Wij vinden gamen leuk. (mv=meervoud)

Kenmerken persoonsvorm

1. Er zit ALTIJD een pv in een zin. 

2. De persoonsvorm is een werkwoord!

3. Je vindt de zinsdelen door ze voor de persoonsvorm te zetten. 

4. De persoonsvorm verandert als de tijd verandert. (tijdproef)

5. De persoonsvorm verandert als het aantal verandert. (aantalproef)

Het onderwerp verandert dan ook.

6. De persoonsvorm kan een hulpwerkwoord zijn of een zelfstandig werkwoord. 

Hij werkt bij de Dekamarkt. (tt)

Hij werkte vroeger bij de Dekamarkt.  (vt)

Hij werkt bij de Dekamarkt. (ev)

Zij werken bij de Dekamarkt. (mv)

Hij heeft bij de Dekamarkt gewerkt. 

Hij werkt bij de Dekamarkt.

Stap 2: Zoek de zinsdelen.

Je vindt de zinsdelen door ze voor de persoonsvorm te zetten.  

Verander de volgorde van de zin. 

Merel en Frank  lopen met hun zware tas door de drukke straat. lopen is de persoonsvorm

Merel en Frank /lopen/ met hun zware tas/ door de drukke straat.  

Met hun zware tas /lopen/ Merel en Frank/ door de drukke straat. 

Door de drukke straat/ lopen/ Merel en Frank/ met hun zware tas. 

De woorden die steeds bij elkaar blijven staan, noemen we zinsdelen. 

Persoonsvorm

De persoonsvorm is het belangrijkste zinsdeel!!!

Stap 3: Onderwerp

Iemand (een persoon) voert het werkwoord uit of iets (een dier, een ding) voert het werkwoord uit.

We noemen iemand of iets het ONDERWERP.

Milan Knol fiets. De hond blaft. Het meisje springt. Het huis staat in de stad. 

Merel en Frank lopen met hun zware tas door de drukke straat. 

Wie lopen? Merel en Frank = onderwerp

Stap 3: Onderwerp

Kijk naar het werkwoord en lees wie iets doet. 

Milan Knol fiets. De hond blaft. Het meisje springt. Het huis staat in de stad. 

Merel en Frank lopen met hun zware tas door de drukke straat. 

Extra hulp:

Stel de vraag: Wie + persoonsvorm (werkwoordelijk gezegde)

Wie lopen? Merel en Frank = onderwerp

Stap 4: Werkwoordelijk gezegde

Iedere zin heeft een werkwoord. Alle werkwoorden die we in een zin tegenkomen horen bij het werkwoordelijk gezegde. Het werkwoord zegt iets over wat het onderwerp doet of overkomt. 

Ik loop naar de deur.

De schilder schildert een schilderij. 

Ik heb het schilderij geschilderd. 

De voetballer scoorde een doelpunt. 

Ik ben naar de deur gelopen. 

Werkwoordelijk gezegde = Alle werkwoorden in de zin. 

 

Samen-vatting:

De man vliegt naar Parijs.
Wat is de persoonsvorm?

1. De man
2. vliegt
3. naar Parijs

De man vliegt naar Parijs.
Wat zijn de zinsdelen?

1. De /man /vliegt naar Parijs.
2. De man/ vliegt /naar Parijs.
3. De man/ vliegt naar Parijs.
4. De /man vliegt /naar Parijs.

De man vliegt naar Parijs.
Wat is het onderwerp?

1. De man
2. vliegt
3. naar Parijs

De man vliegt naar Parijs.
Wat is het werkwoordelijk gezegde?

1. De man
2. vliegt
3. naar Parijs

Spelling

Stam

Ik werk

jij werk

werk jij? 

zij werk

het werk

Wij werk 

jullie werk

Persoonsvorm 

tegenwoordige tijd

-

t

-

t

t

en

en

drijven

melden 

vinden

gamen

branden

worden

blijven

 

Ik.....

Hij....

...jij?

Hij ...

Het huis...

U ....

Zij ...

drijven

melden 

vinden

gamen

branden

worden

blijven

gebeuren

 

Ik drijf (Ik loop)

Hij meldt (Hij loopt)

Vind jij? (Loop  jij?)

Hij gamet. (Hij loopt)

Het huis brandt. (loopt)

U wordt. (U loopt)

Zij blijft. (Zij loopt)

Het gebeurt. (Het loopt)

STAM = ik - vorm

Ik werk

Ik kook

Ik loop

Ik rijd

----------------------------------

Werk jij / je?

Kook jij / je? 

 Verroer je niet!

 Blijf er toch ook met je vingers van af!

gebiedende wijs = stam werkwoord

Hele werkwoord = wij - vorm

Wij werken

Wij kopen 

Wij lopen

Wij rijden

----------------------------------

 Jij werkt. Werkt hij? 

 Jij kookt. Kookt hij? 

hij, zij, u, het = Stam + t

 

TIP!!!! Vul steeds lopen of werken in!!!

Vind jij of Vindt jij? 

Loop jij? is zonder t, dus Vind jij? is ook zonder t.

Brandt het? Of Brand het? 

Loopt het? is met t, dus Brandt het is met een t.

werkwoordspelling (tt)
De jongen (begeleiden) de vrouw naar huis.

1. begeleiden
2. begeleid
3. begeleidt

werkwoordspelling (tt)
De jongen (begeleiden) de vrouw naar huis.

3. begeleidt

werkwoordspelling (tt)
Hij (besteden) veel tijd aan werkwoordspelling.

2. besteedt

werkwoordspelling (tt)
Hij (besteden) veel tijd aan werkwoordspelling.

1. besteed
2. besteedt
3. besteden

werkwoordspelling (tt)
Hij (besteden) veel tijd aan werkwoordspelling.

2. besteedt

werkwoordspelling (tt)
Het (gebeuren) regelmatig dat men fouten maakt in werkwoordspelling.

1. gebeurd
2. gebeurt
3. gebeurdt

werkwoordspelling (tt)
Het (gebeuren) regelmatig dat men fouten maakt in werkwoordspelling.

2. gebeurt

Werkwoordspelling (tt)
Hij (vinden) het leuk om te sporten.

1. vindt
2. vinden
3. vind
4. vint

Werkwoordspelling (tt)
Hij (vinden) het leuk om te sporten.

1. vindt

werkwoordspelling (tt)
(Vinden) jij dat ook mooi?

1. vindt
2. vinden
3. vind
4. vint

werkwoordspelling (tt)
(Vinden) jij dat ook mooi?

3. vind