spelling aaneenschrijven/tussenklanken

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, g
• Leerjaar 4

Spelling week 7

aaneenschrijven en tussenklanken

lesdoel

oefenen en herkennen aaneenschrijven en tussenklanken

aaneenschrijven

De algemene regel voor het aaneenschrijven van woorden is: samengestelde woorden schrijf je zoveel mogelijk aan elkaar, zolang dat geen lees- of uitspraakproblemen met zich meebrengt.
Het is dus: kettingzaagolie, tandenborstelhouder, politieauto.

 Wanneer samenstellingen wel tot (lees)problemen leiden, bijvoorbeeld bij twee botsende klinkers, plaatsen we een koppelteken: mee-eter, radio-omroep, contra-aanval. 

tussenklanken

De tussen -s, hoofdregel:
In samenstellingen wordt een -s geschreven, wanneer deze ook wordt uitgesproken. Dus: stationsplein, moederskindje en scheepswrak.

De tussen -e of -en,hoofdregel:

De tussen -en wordt geschreven wanneer het eerste woord van de samenstelling een zelfstandig naamwoord is dat alleen een meervoud heeft op -en.
Het is dus: kippenei, want het meervoud van kip is alleen kippen. Maar het is aspergesoep en gedaanteverwisseling, want het meervoud van asperge is asperges, terwijl het meervoud van gedaante zowel gedaanten als gedaantes kan zijn.

let op uitzonderingen!

1.Woorden die verwijzen naar een unieke persoon of zaak: zonnestraal, maneschijn en Koninginnedag.

2. In bijvoeglijke naamwoorden waarvan het eerste deel alleen maar wordt gebruikt als versterking van het bijvoeglijke tweede deel: apetrots, boordevol, reuzeleuk en beregoed.

3. Woorden van het type ‘dier+plant’ vallen vanaf 2005 onder de hoofdregel en krijgen een tussen-n: eendenkroos, rattenkruid en paardenbloem.

4. Het eerste deel van het woord is een zelfstandig naamwoord zonder meervoud: rijstepap en roggebrood.

5. Woorden die historisch gezien wel een samenstelling zijn, maar die niet meer als zodanig worden herkend (we noemen dit versteende samenstellingen: ruggespraak en elleboog).

6. Het eerste deel van het woord is een zelfstandig woord met alleen een meervoud op -s: aspergekweker, etagewoning.

7. Het eerste deel van het woord is een bijvoeglijk naamwoord: hogeschool, blindedarm.

Wat is een samenstelling

1. 2 woorden, waar 1 woord van is gemaakt
2. Samen stellen ( een relatie hebben )
3. Weet ik niet
4. Een meervoudsvorm

Wat is een samenstelling

1. zwaaien
2. wangen
3. springen
4. kaasschaaf

Samenstelling of niet?
weekagenda

1. ja
2. nee

Wat is geen samenstelling

1. kansrijk
2. hoopvol
3. belangrijk
4. hopelijk

Wat is geen samenstelling?

1. Voetbal
2. Gebak
3. speelplein
4. Handdoek

Wat is een samenstelling?

1. dierentuin
2. waterfles
3. computer
4. schermpjes

Welke is juist?

1. roggebrood
2. roggenbrood

Welke is juist?

1. radio-interview
2. radiointerview

Welke is juist?

1. maximum snelheid
2. maximumsnelheid

Welke is juist?

1. nonstopvlucht
2. non-stopvlucht

Welke is juist?

1. rodenkool
2. rodekool

Welke is juist?

1. naapen
2. na-apen

Welke is juist?

1. tv-programma
2. tvprogramma

vragen?