H5 - TH 8 - BS2

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

H5 - T8 Stofwisseling - BS2 enzymen

Leerdoelen BS2 

begrippen bs 2

Enzymen Eiwitten die chemische omzettingen katalyseren (mogelijk maken of versnellen)

Katalyseren Chemische omzettingen mogelijk maken of versnellen

Substraat Stof waarop een enzym inwerkt

Enzym-substraatcomplex Ontstaat wanneer een substraatmolecuul aan een enzymmolecuul bindt

Optimumkromme Diagram dat het verband tussen bijvoorbeeld de temperatuur en de enzymactiviteit weergeeft

pH Zuurgraad

wat zijn enzymen?

wat zijn enzymen?

eiwitten (denk aan hoofdstuk DNA)

organische reactieversnellers --> biokatalysatoren

• specifiek
  
• gevoelig
  
• worden niet verbruikt!!
  

namen eindigen op -ase!

substraat

de stof waarop het enzym inwerkt en dus omgezet gaat worden

enzym

eiwitten die chemische reacties katalyseren

(bio)katalysator

stof die een chemische reactie kan versnellen zonder te worden verbruikt (dus gaat niet op)

(reactie)product

de stof die bij een reactie ontstaat 

naam zegt iets over het substraat

cellulose 

-> cellulase

maltose

-> maltase

amylose (zetmeel)

-> amylase 

maar hoe geven we de activiteit weer? 

een enzym beïnvloed de activeringsenergie

enzymactiviteit

factoren die de enzym activiteit beïnvloeden:

• temperatuur
  
• concentratie (hoeveelheid) enzym, substraat en product
• pH

enzymactiviteit

factoren die de enzym activiteit beïnvloeden:

• temperatuur 

      -> te laag = moleculen bewegen langzamer 

      -> te hoog = moleculen bewegen te snel en gaan     

          denatureren

• concentratie (hoeveelheid) enzym, substraat en product
• pH

enzymactiviteit

factoren die de enzym activiteit beïnvloeden:

• temperatuur 

      -> te laag = moleculen bewegen langzamer 

      -> te hoog = moleculen bewegen te snel 

           en gaan denatureren

• concentratie (hoeveelheid) enzym, substraat en product
• pH

eiwitten = proteïnes 

voorkom de denkfout... 

denatureren van eiwitten

wat gebeurt er moleculair gezien?

denatureren van eiwitten

Invloed van temperatuur op werking enzym

enzymactiviteit

factoren die de enzym activiteit beïnvloeden:

• temperatuur
  
• concentratie (hoeveelheid) enzym, substraat en product

      -> te weinig substraat? enzym kan deze niet vinden en werkt minder

     -> genoeg enzym? anders loop reactie alsnog traag

     -> product kan soms remmend werken

• pH

enzymactiviteit

factoren die de enzym activiteit beïnvloeden:

• temperatuur
  
• concentratie (hoeveelheid) enzym, substraat en product

      -> te weinig substraat? enzym kan deze niet vinden en werkt minder

     -> genoeg enzym? anders loop reactie alsnog traag

     -> product kan soms remmend werken

• pH

enzymactiviteit

factoren die de enzym activiteit beïnvloeden:

• temperatuur 

• concentratie (hoeveelheid) enzym, substraat en product
• pH

      -> beïnvloed o.a. 3D structuur van zowel enzym als substraat

substraat - enzym verbinding past mogelijk niet meer als structuur veranderd

bij welke processen werken enzymen?  

bij welke processen werken enzymen?  

DNA-replicatie -> DNA-polymerase

vertering van voedsel ->  vetten : lipase

                                              ->  koolhydraten -> amylose: amylase 

enz 

zie BINAS... 

Animatie werking enzym

Enzymen worden tijdens de reactie verbruikt

1. Waar
2. Niet waar

Welke eigenschap hoort niet bij een enzym?

1. Het is een eiwit
2. Ze worden verbruikt
3. Ze zijn reactie-specifiek
4. Ze zijn gevoelig voor temperatuur en zuurgraad

Leg uit waarom hoge koorts (hoger dan 41 *C) zeer gevaarlijk is voor cellen.

Als een enzym gedenatureerd is, betekent dat dat het enzym ...

1. opgebruikt is
2. uit elkaar is gevallen
3. dood is
4. van vorm is veranderd

Lipase is een enzym. Wat is het substraat bij dit enzym?

1. lipiden = vetten
2. amylose = zetmeel
3. DNA
4. cellulose = houtstof

Welke bewering klopt over de enzymactiviteit en de enzymconcentratie bij temperaturen P, Q en R?

1. Bij alle drie de temperaturen is de enzymconcentratie gelijk.
2. Tussen P en Q neemt de activiteit toe, omdat de concentratie van het enzym toeneemt.
3. Tussen Q en R neemt de activiteit af, omdat de concentratie van het enzym afneemt.
4. Het optimum temperatuur ligt bij R.

Wat is waar over enzymen?

1. Enzymen zijn niet afhankelijk van de zuurgraad
2. Enzymen zijn afhankelijk van de temperatuur
3. Enzymen zijn niet specifiek
4. Enzymen moet je eten

Welk enzym vertoont de grootste enzymactiviteit bij 38 graden?

1. x (rood)
2. y (groen)
3. z (paars)
4. ze zijn allemaal gelijk

DNA helicase is het enzym dat...

1. zal zorgen voor de ontwinding van RNA
2. breekt de DNA helix keten open
3. houdt de DNA keten open
4. het DNA verdubbelt

In de afb. zie je de werking van twee enzymen. Als je onderzoek wilt doen naar de werking van enzymen bij 40 graden, welk van de twee enzymen kan je dan het beste gebruiken?

1. Enzym 1
2. Enzym 2
3. Beide zijn goed
4. Geen van beide

Wat doet een enzym?

1. reactie verlangzamen
2. reactie stop zetten
3. reactie versnellen
4. reactie laten ontploffen

Een enzym past precies op de om te zetten stof. Dat betekent dat het enzym ...

1. reactiespecifiek is
2. substraatspecifiek is

nog vragen?? 

huiswerk bs 2

maak opdracht 14 t/m 23

opzoek naar extra uitdaging? maak opdracht 24 + 25

lees alvast bs 3