4.8 grammatica woordsoorten aanpassen 2025-2026 MP

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

3.8 woordsoorten

Leerdoelen

- Je leert een betrekkelijk voornaamwoord (BTV) te herkennen;

- Je leert het juiste betrekkelijke voornaamwoord (BTV) te gebruiken in zinnen;

- Je leert een betrekkelijk voornaamwoord met ingesloten antecedent (BTV m.i.a.) te herkennen.

Oefenen: benoem BTV

1.  Het boek dat ik  kocht, is fantastisch. 

2. De jongen, aan wie ik vorige week verkering vroeg is vermist. 

3. Dat is alles wat ik wilde zeggen. 

Waarnaar verwijst 'dat' in de volgende zin? De burgemeester gaf het voetbalteam, dat kampioen was geworden, een prijs.

Waarnaar verwijst 'wie' in de volgende zin? De boze mevrouw aan wie ik dat vroeg, zie ik niet meer.

Waarnaar verwijst 'wat' in de volgende zin? Ik heb mijn kamer goed opgeruimd, wat een goed idee was.

Betrekkelijk voornaamwoord (BTV)

Een betrekkelijk voornaamwoord verwijst terug naar een woord (of woorden) dat eerder in de zin is genoemd. 

Het eerder genoemde woord (of woorden) noem je het antecedent. 

De betrekkelijke voornaamwoorden zijn: die, dat, wie, wat, waar

Welk betrekkelijk voornaamwoord? Kijk naar het antecedent!

BTV	antecedent
die	zn met als lidwoord de
dat	zn met als lidwoord het
wie	die --> wie na een voorzetsel en verwijst naar een persoon
wat	- onbepaald voornaamwoord - hele zin - overtreffende trap

De poster achter in het lokaal, ..... mijn collega heeft opgehangen, is verdwenen.

1. die
2. dat
3. wie
4. wat

Het meisje..... ik daar zag, is mijn buurmeisje.

1. die
2. dat
3. wie
4. wat

Dat is het slechtste ..... ik ooit gehoord heb.

1. die
2. dat
3. wie
4. wat

Herhaling BTV + BTV m.i.a. 

Een betrekkelijk voornaamwoord met ingesloten antecedent is...

1. Hetgeen waar een betrekkelijk voornaamwoord naar verwijst
2. Een betrekkelijk voornaamwoord dat nergens naar verwijst
3. Een betrekkelijk voornaamwoord waar het antecedent al in zit
4. Dat wat voor het betrekkelijk voornaamwoord staat

'Wie niet luisteren wil, moet maar voelen', zegt mijn moeder altijd. 

1. vragend voornaamwoord
2. betrekkelijk voornaamwoord
3. betrekkelijk voornaamwoord met ingesloten antecedent
4. onbepaald voornaamwoord

Heb je dat nieuwe boek van 

Margje Woodrow al gelezen? 

1. Aanwijzend voornaamwoord
2. Betrekkelijk voornaamwoord
3. Betrekkelijk voornaamwoord met ingesloten antecedent

Het boek dat ik vorige week gelezen heb, is erg spannend. 

1. Aanwijzend voornaamwoord
2. Betrekkelijk voornaamwoord
3. Betrekkelijk voornaamwoord met ingesloten antecedent

Wie niet waagt, wie niet wint. 

1. Aanwijzend voornaamwoord
2. Betrekkelijk voornaamwoord
3. Betrekkelijk voornaamwoord met ingesloten antecedent

Herhaling vorige lessen

Wat wordt bedoeld met 'het antecedent van een woord?'

Oefenen:  betrekkelijk voornaamwoord, antecedent en bijvoeglijke bijzin. 

Kies het juiste betrekkelijk voornaamwoord.

De opmerking ... Ronald maakt, kan ik niet plaatsen.

1. die
2. wie
3. dat
4. wat

Stijl - Betrekkelijk voornaamwoord
Kies het juiste betrekkelijk voornaamwoord.

Het aantal leerlingen .... een baantje heeft, is niet te tellen.

1. die
2. wie
3. dat
4. wat

Kies het juiste betrekkelijk voornaamwoord.

Op alles ... u vandaag koopt, krijgt u korting.

1. die
2. wie
3. dat
4. wat

Stijl - Betrekkelijk voornaamwoord
Kies het juiste betrekkelijk voornaamwoord.

Een kopie, .... niet te lezen is, kun je beter niet versturen.

1. die
2. wie
3. dat
4. wat

Kies het juiste betrekkelijk voornaamwoord.

Alles ... wij gedaan hebben, hebben wij met beleid gedaan.

1. die
2. wie
3. dat
4. wat

Wat jij mij hebt gegeven, is bedorven.

1. vragend voornaamwoord
2. onbepaald voornaamwoord
3. betrekkelijk voornaamwoord m.i.a. (met ingesloten antecedent)
4. betrekkelijk voornaamwoord

De auto die daar staat, 

is van mijn vader. 

1. Aanwijzend voornaamwoord
2. Betrekkelijk voornaamwoord
3. Betrekkelijk voornaamwoord met ingesloten antecedent

Ik vind dat raadsel echt niet grappig. 

1. betrekkelijk voornaamwoord
2. betrekkelijk voornaamwoord m.i.a.
3. aanwijzend voornaamwoord
4. vragen voornaamwoord

'Wie niet luisteren wil, moet maar voelen', zegt mijn moeder altijd. 

1. vragend voornaamwoord
2. betrekkelijk voornaamwoord
3. betrekkelijk voornaamwoord met ingesloten antecedent
4. onbepaald voornaamwoord

Wie geeft deze oude man een stoel?

1. vragend voornaamwoord
2. onbepaald voornaamwoord
3. betrekkelijk voornaamwoord m.i.a. (met ingesloten antecedent)
4. betrekkelijk voornaamwoord

Zet onder de volgende zin de woordsoorten.

Wie de heel vieze schoenen heeft geveegd, 

mag de prachtige  woonkamer, die ik laatst heb 

geverfd, komen bewonderen.