5.14 betrekkelijk voornaamwoord

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Check: tel- en voegwoord

Het 6e lesuur zijn wij vrij.

wat is 6e?

1. bepaald hoofdtelwoord
2. onbepaald hoofdtelwoord
3. bepaald rangtelwoord
4. onbepaald rangtelwoord

Hoe noem je
"tweede - tachtigste - honderdste"?

1. bepaald hoofdtelwoord
2. onbepaald hoofdtelwoord
3. bepaald rangtelwoord
4. onbepaald rangtelwoord

Twee derde van mijn klas haalde voor die toets een cijfer hoger dan een voldoende.

1. Twee derde = bepaald hoofdtelwoord
2. Twee derde = bepaald rangtelwoord

Voegwoord

• nevenschikkend en onderschikkend voegwoord

Voegwoord

Voegwoorden (vgw) verbinden twee woorden, woordgroepen of zinnen met elkaar:

• twee woorden 

pizza of hamburger

• twee woordgroepen 

de zware training en de spannende wedstrijd

• twee zinnen 

Ruby en Nathalie sparen voor een tent}, want {ze gaan in juli kamperen in de Ardenne.

 oegwoord

Er zijn twee soorten voegwoorden:

• nevenschikkende voegwoorden (ns. vgw.): verbinden meestal twee woorden, twee woordgroepen of twee hoofdzinnen. 

dus, en, maar, of en want.

• onderschikkende voegwoorden (os.vgw) verbinden meestal een bijzin met een hoofdzin.

aangezien, als, dan, dat, doordat, hoewel, mits, nadat, of, omdat, opdat, tenzij, terwijl, toen, voordat, zodat en zodra.

 

– {hoofdzin

Pak je een paraplu (bijzin voordat je naar buiten gaat)}?

Er zijn meer onderschikkende voegwoorden, zoals: aangezien, als, dan, dat, doordat, hoewel, mits, nadat, of, omdat, opdat, tenzij, terwijl, toen, voordat, zodat en zodra.

Wat is het voegwoord?

Ik word later piloot of astronaut.

of

1. nevenschikkend voegwoord
2. onderschikkend voegwoord

Wat is het voegwoord?
Als je een rijpe banaan naast een kiwi legt, zal de kiwi sneller rijpen.

als

1. nevenschikkend voegwoord
2. onderschikkend voegwoord

Wat is het voegwoord?

Boa’s zijn niet giftig, maar ze kunnen wel gemeen bijten.

maar

1. nevenschikkend voegwoord
2. onderschikkend voegwoord

woordsoorten

• lidwoord (lw): bepaald (blw) en onbepaald lidwoord (olw)
  
• zelfstandig naamwoord (zn)
  
• bijvoeglijk naamwoord (bn) + stoffelijk bijvoeglijk naamwoord 
  
• zelfstandig werkwoord (zww) en hulpwerkwoord (hww)
• persoonlijk (pers. vnw.) en bezittelijk voornaamwoord (bez. vnw.)
• voorzetsel (vz)
  
• bijwoord (bw)
• aanwijzend (aanw. vnw.) en vragend voornaamwoord (vr. vnw.)
• telwoord (telw.) en voegwoord (voegw.)

Betrekkelijk voornaamwoord

Betrekkelijk voornaamwoord

1. Met de jongen, die daar op dat bankje zit, heeft mijn zus verkering gehad.
   
2. Het alarm, dat je op vrijwel elke wekker vindt, is een pieper of zoemer.
   
3. Hij is de politicus op wie ik ga stemmen.  
4. Er is niets wat ik niet durf.

Betrekkelijk voornaamwoord

Een betrekkelijk voornaamwoord wijst terug naar een kern, een woord dat eerder genoemd is: het antecedent. 

De meest gebruikte betr.vnw: die, dat, wie en wat.

Let op: woorden als waar, waarmee, waarover, waarvan, waar… zijn geen betrekkelijke voornaamwoorden, maar bijwoorden.

Betrekkelijk voornaamwoord

• die  > de-woorden                       dat > het-woorden

• wat 

- een overtreffende trap na 'het' > Het noorderlicht is het mooiste wat ik ooit heb gezien.

- woorden als alles, datgene, diegene, het enige, iets, niets, veel, weinig > Alles wat op die site staat, is uit voorraad leverbaar. 

- een hele zin of een deel van een zin > Ridouan is een ijverige leerling, wat niet gezegd kan worden van Wesley.

• voorzetsel + wie: verwijzen naar een persoon (door wie, voor wie, enz.)
  

Syenne, van wie ik dit huisje huur, maakt een rondreis door Chili.

Noteer de betrekkelijk voornaamwoorden.

Is dit pand, dat al een jaar leegstaat, bestemd voor de jeugd, die graag een clubhuis wil?

Noteer de antecedenten.

Is dit pand, dat al een jaar leegstaat, bestemd voor de jeugd, die graag een clubhuis wil?

Noteer de betrekkelijk voornaamwoorden.

De man aan wie ik het contract dat ik tekende, heb toegestuurd, is het kwijtgeraakt.

Noteer de antecedenten.

De man aan wie ik het contract dat ik tekende, heb toegestuurd, is het kwijtgeraakt.

Aan de slag!

Maak opdr. 1 t/m 3, 5, 7B van Grammatica Woordsoorten

Open het online boek - Cursus 5 Grammatica - 14 Betrekkelijk voornaamwoord 

De eerste tien minuten werk je zelfstandig in stilte. Daarna mag je zachtjes overleggen met degene naast je.

Klaar?

Kies uit: lezen in je leesboek, extra oefenen

Huiswerk

Dinsdag 12 december:

• C5, P14, opdr: 1 t/m 3, 5, 7B