Laatste les periode 1 - voor SE I

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Welkom!

Als de timer is afgelopen heb je...

• Tas op de grond
• Leer- en opdrachtenboek op tafel
• Telefoon in je tas of telefoontas

Leg je telefoon weg (diep in je tas / telefoontas)

https://classroom.google.com/c/MzkxOTY1NjUzNTEy

Startopdracht: H1 - samenvatting (blz. 33)

• Wat?  Maken samenvatting H1 (werkboek)
• Klaar? H1,H2,H3 

Bespreken startopdracht

Vandaag

1. Korte herhaling belangrijke kernpunten H1,H2,H3 --> theorie!

2. Oefenen met formuleren --> tips!

3. D-toets bespreken --> welke stof extra oefenen / leren?

H1 Aarde - Landschapszones

H2 Werelden - Stedelijke gebieden

H3 Aarde - Middellandse Zeegebied

SE - 1 (9 nov.)

22 vragen

Aantekening H7

Kennen & Kunnen

1) Welke landschapszones zijn er? Hoe beïnvloeden ze elkaar? 

2) Welke vormen van landdegradatie?

3) Hoe beïnvloeden geofactoren elkaar en hoe is dit te zien aan de bodemsamenstelling? 

4) Op welke manier(en) kan duurzaam landgebruik bijdragen aan het afremmen van landdegradatie?

5) Wat zijn de belangrijkste processen die belangrijk zijn geweest voor de ontwikkeling van Amerikaanse steden?

6) Welke factoren sturen de internationale migratie naar NY, LA en Washington?

7) Waarom manifesteert globalisering in elk van de drie Amerikaanse steden zich op een andere manier?

8) Welke plaattektonische bewegingen vinden in het MZ plaats?

9) Hoe leidt de verschuiving van grote luchtdruksystemen tot een nat en een droog seizoen?

10) Hoe functioneren de verschillende vulkanen in het MZ, en waarom verschillen ze t.o.v. elkaar?

11) Welke combinatie van menselijke en natuurlijke kenmerken kunnen leiden tot landdegradatie?

12) Welke invloed heeft klimaatverandering op de schommeling van waterafvoer in de Nederlandse rivieren?

13) Welke ingrepen kan je doen in het stroomgebied om de vertragingstijd af te remmen?

Paar met elkaar doornemen..

1. Welke landschapszones zijn er? Hoe beïnvloeden ze elkaar? 

1. Polaire zone --> v.b. Toendraklimaat (ET)

2.Boreale zone --> v.b. Landklimaat (Df)

3. Gematigde zone --> v.b. Gematigd Zeeklimaat (Cf)

4. Subtropischezone --> v.b. Mediterraan klimaat (Cs)

5. Aride zone --> v.b Steppeklimaat (BS)

6. Tropische zone --> v.b. Tropisch Regenwoudklimaat (Af)

1. Welke landschapszones zijn er? Hoe beïnvloeden ze elkaar? 

Verschillen in klimaat leiden tot verschillen in wisselwerking tussen de geofactoren en daarmee tot verschillende landschapszones.

Verschillen binnen de landschapszones ontstaan door reliëf. 

Verschillende soorten bodems

• Tropisch regenwoud: rode bodems -> chemische verwering, geen humusvorming
  
• Loofwoud: humus 
  
• Naaldwoud: organisch afval, veel uitspoeling -> witgrijze bodem 
  

Verschillende soorten bodems

• Aride zone: neerslagtekort -> geen humusvorming, geen uitspoeling (alleen verdamping)
• Gematigde breedte: nuttige neerslag 0, grassteppe -> geen uitspoeling, humusvorming
• Polaire zone: kort groeiseizoen, lage temperatuur, veen -> geen uitspoeling (permafrost), geen humusvorming.

Inspoeling, uitspoeling? 

Uitspoeling = het bodemvormend proces waarbij deeltjes in de bodem van boven naar beneden verplaatst worden door neerslagwater.

Inspoeling =  als regenwater de opgeloste stoffen uit hogere lagen transporteert naar een lagergelegen laag. Dit kunnen organische humusbestanddelen zijn, maar ook ijzer. Een stijgende beweging van opgeloste stoffen is ook mogelijk, bijvoorbeeld bij uitdroging van de bodem.

2. Vormen van landdegradatie?

Bodemerosie is een natuurlijk proces.

Versnelde bodemerosie ontstaat wanneer de grond onbedekt raakt door menselijke activiteiten.

--> overbeweiding, ontbossing, uitputting, overbemesting, verdroging...

5) Wat zijn de belangrijkste processen die belangrijk zijn geweest voor de ontwikkeling van Amerikaanse steden?

Kenmerken: Amerikaanse stad

- Suburbs: hier wonen mensen met hogere inkomens. Dit zijn woonwijken buiten de stad (voorsteden).

- CBD: Central Business District, het hart van de stad met chique winkels, uitgaansgelegenheden maar vooral kantoren.

Kenmerken: De Europese stad

- De opbouw van een Amerikaanse stad vind je ook terug in veel westerse steden. Het verschil is dat Europese steden nog een historisch centrum hebben. 

Denk hierbij aan Amsterdam, hier zie je nog veel pakhuizen vanuit de Gouden Eeuw.

6) Welke factoren sturen de internationale migratie naar NY, LA en Washington?

Bijvoorbeeld in NY: nabijheid Mexico -> relatief veel hispanics

8) Welke plaattektonische bewegingen vinden in het MZ plaats?

MZ: bestaat uit een aantal microplaten die verschillende bewegingen t.o.v. elkaar maken: 

* Convergentie

* Divergentie

* Transforme

Gevolgen:

• Kreta: aardkorst die omhoog wordt gedrukt, omdat Afrikaanse plaat onder de Euraziatische plaat schuift. Al die platen zijn eigenlijk allemaal hooggelegen bergtopjes die a/h oppervlakte geduwd zijn. 

+ belangrijke kenmerken MZ

Mini-oceanen, een verdronken gebergte en een losgescheurde plaat.

• Afgelopen 200 miljoen jaar zijn door convergente en divergente verzakte gebieden mini-oceanen ontstaan en weer dicht gedrukt (Tyrrheense Zee). 
• Daar vinden nu alpiene plooiingsgebieden (= gebergte door botsing ontstaan in afgelopen 70 miljoen jaar) met jonge gebergte (Pyreneeën, Alpen en de Karpaten) bestaat uit sedimentgesteente (afgezet zand, klei en kalk op de bodem van de oceaan). 

Vulkanisme: door subductie veel vulkanen in Griekenland en vooral Italië. 

Etna op Sicilië bijzonder, omdat:

Vulkanisme: door subductie veel vulkanen in Griekenland en vooral Italië. 

Etna op Sicilië bijzonder, omdat: uiterlijk van stratovulkaan (maar is effusief, en niet zoals je zou verwachten explosief)

• Ligt dicht op een convergente plaatgrens en kent rustig vulkanisme
• Oorzaak: door de rek van de Tyrrheense Zee is er geen actieve, maar effusieve Etna ontstaan. 

9) Hoe leidt de verschuiving van grote luchtdruksystemen tot een nat en een droog seizoen?

Verschillen verklaren

Zomer-winter

Zomer: 

subtropisch hogedrukgebied (30° NB) schuift omhoog

Hogedrukgebied: dalende lucht, wolken verdampen

Verschillen verklaren

Zomer-winter

Winter: 

• subtropisch hogedrukgebied (30° NB) schuift omlaag
  
• lage drukgebieden (60° NB) bewegen oostelijk over Middellandse Zeegebied.
  
• Lage drukgebieden zuigen lucht aan. Koud uit noorden, warm uit zuiden. 
  
• Deze botsen, stijgende lucht, depressie.
  

12) Welke invloed heeft klimaatverandering op de schommeling van waterafvoer in de Nederlandse rivieren?

Klimaatverandering

als gevolg van versterkte broeikaseffect:

• neerslag neemt toe
• gletsjers zullen sneller smelten
• vaker extreme weersituaties

Gevolg voor rivieren

1. onregelmatiger regiem rivieren door onregelmatig neerslagregiem
2. vaker verhoogde piekafvoer door afname waterbergend vermogen uiterwaarde
3. moeilijkere afvoer rivieren door verhoogde zeespiegel, hogere waterstanden en verzilting

Hoe voorbereiden?

1) Examentraining oefenen H1, H2, H3 werkboek

2) Geografische vragen stellen bij het leren: wat gebeurt hier? Waarom gebeurt het juist hier? Bestudeer de bronnen in het leerboek goed.

6) Begrippen leren

Nog een tip..

Tips bij het geven van antwoorden

Dimensies

politiek -> conflict, oorlog, plan/markteconomie, dictatuur/democratie

Sociaal-cultureel --> taal, godsdienst

Fysisch --> bergen, klimaat...

Economisch --> geld (lonen)

Demografisch --> bevolkingsaantallen

Schaalniveau's

mondiaal

continentaal

nationaal

regionaal

lokaal

Verband vragen

Zoek de woorden waar tussen het verband gevraagd wordt en laat deze letterlijk terugkomen

Als....... hoog/laag is, is ...................hoog/laag

Tips

Laat deel van de vraag terugkomen in je antwoord

Lees je antwoord na, heb je de vraag helemaal beantwoord? (niets vergeten, ver genoeg doorgeredeneerd)

Kijk of je antwoorddelen overeenkomen met het aantal punten

Begrip kunnen geven bij omschrijving

Opzoeken met de atlas

Inhoudsopgave- per gebied

Register van topografische namen - bv Longwy, Lualaba

Trefwoordenregister- bv Malaria, aardbevingen

Bladwijzer- bv Europa, VS

verband vragen

Wat is het verband tussen a en b?

Als.............., dan................

verband tussen urbanisatiegraad en urbanisatietempo

Vulkanisme

Ontstaat bij:

1.

2.

3.

In het MZ-gebied door.....

eruptietype.....

Vulkaantype....

Kenmerken magma..........

Luchtdruk

Hoge druk --> stijgende/dalende lucht --> droog/neerslag

Lage druk --> stijgende/dalende lucht --> droog/neerslag

Lucht gaat stijgen door:..

1

2

3

drietrapsstrategie

1.

2.

3.

D-toets zelf nakijken (daarna klassikaal paar vragen doornemen)