Werkwoordelijk gezegde

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Het werkwoordelijk gezegde

Doel

• Aan het einde van de les weet ik wat een werkwoordelijk gezegde is
• Aan het einde van de les kan ik het werkwoordelijk gezegde in een zin benoemen.

• Het gezegde zegt waar de zin over gaat. 
• Je hebt gezegdes met 'zijn' en gezegdes met 'doen':
  
• (zijn) Hij is gek. De honden zijn smerig. Dit is echt belachelijk.
  
• (doen) Hij slaapt. De honden rennen door de modder. Ik zit te suffen.
  
• Het gezegde met 'doen' noemen we het werkwoordelijk gezegde. Alle werkwoorden in een zin vormen samen het werkwoordelijk gezegde.
  

Voorbeelden

• De Britse politie zoekt Chet Hanks, de zoon van de wereldberoemde acteur Tom Hanks.
  
• De jongen zou dit weekend een hotelkamer vlakbij het vliegveld Londen Gatwick hebben vernield.
  
• Dat meldt Mirror.
  
• Volgens de Britse krant heeft de 24-jarige Chet voor 1.200 pond schade aangericht.
  

• In elke goede Nederlandse zin staat een werkwoord. Dat werkwoord vertelt wat iemand doet of wat er gebeurt.
  
• Soms is één werkwoord genoeg om duidelijk te maken wat er gebeurt, bijvoorbeeld:
• De mensen schreeuwen.
  
• Ze surfen de hele dag.
  
• Maar vaak zijn er meer werkwoorden nodig om te vertellen wat er precies gebeurt.
  
• De mensen willen schreeuwen.
  
• Ze hebben de hele dag gesurft.
  
• Al die werkwoorden samen zeggen dus wat iemand doet of wat er gebeurt. We noemen alle werkwoorden in een zin het gezegde, het werkwoordelijk gezegde.
  

• Het woordje 'te' en ‘aan het’ horen ook bij het werkwoordelijk gezegde.
  
• Hij probeert de administratie van school te hacken.
  
• Ze probeerde hem iets te vertellen.
  
• Hij was gisteren aan het voetballen.

• Het werkwoordelijk gezegde (wg) bestaat uit:
  

1. De persoonsvorm.
2. Alle andere werkwoorden in de zin.
3. ‘Te’ en ‘aan het’ als deze woorden voor een infinitief (= hele werkwoord) staan.

• Bv. Hij is aan het leren.
  
•       Zij staat te kijken.
  

Wat is het werkwoordelijk gezegde?Waarom geeft zij hem een dropje?

1. geeft
2. zij
3. geeft een dropje
4. er is geen werkwoordelijk gezegde

Ik ben naar school gelopen.

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

1. ben
2. ben gelopen
3. naar school
4. gelopen

De tocht heeft ons twaalf euro gekost.

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

1. heeft gekost
2. heeft
3. gekost
4. twaalf

Wat is het werkwoordelijk gezegde?
Ik wil in de tweede klas hard werken.

1. wil
2. ik
3. wil werken
4. werken

Weet je nog?

Splitsbare werkwoorden

• Met werkwoorden zoals uitslapen, overlopen, weggooien en achterlopen, is iets bijzonders aan de hand. Soms worden deze werkwoorden in een zin gesplitst. Daarom heten ze splitsbare werkwoorden. 
• Bijvoorbeeld:
  
• Wij willen zaterdag uitslapen.
  
• Op zaterdag slaap ik altijd uit.
  

Andere voorbeelden

• Ik ga mijn vriend opbellen. 
• Ik bel hem morgen op. 
• Hij gaat de foto natekenen. 
• Hij tekent de foto na.
• Wil jij de glazen afspoelen?
• Zij spoelt de glazen af.

Noteer de hele vorm van het splitsbare werkwoord.
Ik zet de televisie aan.

Noteer de hele vorm van het splitsbare werkwoord.
Ik neem een pijnstiller in.

Wat is het werkwoordelijk gezegde in de zin:

Ik ga naar de sportschool.

Wat is het werkwoordelijk gezegde in de zin:

Danny vindt het gezellig in de klas.

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

Senna heeft tot 11 uur geslapen.

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

Gisteren gingen wij in de vijver vissen met vrienden.

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

In de school mag je geen capuchon dragen.

Wat is het werkwoordelijk gezegde in deze zin?
Ik kan het werkwoordelijk gezegde in de zin vinden.

Wat is het werkwoordelijk gezegde in de zin?

De jarige job deelt koekjes uit.

Wat is het werkwoordelijk gezegde in de volgende zin?
De vogel wil vrij kunnen vliegen.

Wat is het werkwoordelijk gezegde in de volgende zin?
Suzanne heeft gisteren de koeien gemolken.

Maak een zin met 1 werkwoordelijk gezegde.

Maak een zin met 2 werkwoordelijk gezegdes.

Het werkwoordelijk gezegde bestaat uit alle ____ in de zin.

Doel

• Aan het einde van de les weet ik wat een werkwoordelijk gezegde is
• Aan het einde van de les kan ik het werkwoordelijk gezegde in een zin benoemen.

Na deze les, 

wil ik...

de uitleg nog 1 keer horen

meer voorbeelden krijgen

meer oefeningen maken

de leerstof thuis nog even bekijken

overgaan naar nieuwe leerstof

nog meer te weten komen over de leerstof

niet meer te weten komen over de leerstof

nog iets anders (vul de vraag op de volgende slide in)