Serie MIDDELEEUWEN

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Middeleeuwen - tot zover...

AG-4

Het feodale stelsel (of leenstelsel) houdt in dat.....

1. De koning zijn land zelf bestuurt met behulp van ministers
2. De koning het bestuur van delen van het rijk aan de adel overliet, in ruil voor trouw

Middeleeuwse literatuur is bedoeld om .....

1. te lezen
2. te luisteren

Handschrift verwijst naar

1. De manier waarop iemand schreef
2. Het lettertype dat werd gebruikt
3. Geschreven tekst door de monniken

Welke tekst wordt beschouwd als de oudste Nederlandse tekst?

1. Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic anda thu wat unbidan we nu?
2. Wildi u liefde te mi werts vesten, Ick sal u consten leeren sonder ghelijcke
3. So lange lach si hem an, Dat hi haer seggen began, Dat hi haers broeder doot hadde gesworen
4. God, die vander maghet was gheboren, Om dat hi niet en woude laten verloren Dat hi met sinen handen hadde gemaect

Ridderroman

Hoofse roman

Gaat over oorlog en trouw

Belangrijke waarden zijn moed en kracht

Belangrijke waarden zijn liefde en intelligentie

Gaat over het leven naast het vechten

De hoofsheid is een duidelijk voorbeeld van middeleeuwse....

1. geestelijke cultuur
2. wereldlijke cultuur
3. christelijke cultuur
4. literaire cultuur

Wat was de belangrijkste eigenschap bij 'hoofsheid'?

1. trouw zijn
2. beschaafde omgangsvormen
3. eervol strijden
4. zelfbeheersing

De juiste volgorde van de standenmaatschappij:

1. boeren, ridders, monniken
2. nonnen, ridders, vissers
3. monniken, vissers, boeren
4. monniken, adel, ridders

Wat was belangrijk voor de adellijke elite?

1. gevechten
2. respect
3. eer
4. trouw

Wie had de belangrijkste klacht tegen Reynaerde?

1. Ysengrijn
2. Tybeert
3. Nobel
4. Grimbeert

Wanneer waren de Hoge Middeleeuwen?

1. 300-500
2. 500-1000
3. 1000-1300
4. 1300-1500

Wat voor soort kerk is dit?

1. Romaans
2. Gothisch

Wie is de opperste leenheer in het feodale stelsel?

1. Koning
2. Vazallen
3. Adel
4. God

Wat is geen kenmerk van de Middeleeuwen?

1. Theocentrisme
2. Ridderlijk
3. Burgerlijk
4. Romeins

Wie behoorden tot de eerste stand?

1. God
2. Adel
3. Geestelijkheid
4. Burgerij

Hoe kan ik zien dat dit
een
gotisch schilderij is?

1. Historisch onjuist
2. Anatomische verhoudingen kloppen niet
3. Drang naar verticaliteit
4. Zowel A, B als C

§3: Literatuur en taal

Slides zijn genummerd voor aantekeningen

Literatuur in de middeleeuwen

• Latijn / volkstaal
• 1100
• Eerst: ridderlijk (Karel ende
  Elegast) en theo-
  centrisch (Beatrijs)

• Ter lering en vermaak

Brachten de teksten van troubadours ten gehore.

Rijm was erg belangrijk in de voordracht (makkelijk te onthouden)

1

Handschrift / codex

2

Boekdrukkunst (wiegendrukken / incunabelen) 

Hier droogden de pagina's perkament na het bedrukken.

De 'manager' van de drukkerij. Hij overzag het proces

Het goedleggen van de drukletters. Ze kopieerden de pagina's die op de muur hingen.

Controle van de drukletters

Drukpers

Klaarleggen van de drukpersen in de pers

Het halen van nieuw perkament

3

Waarom is er zo weinig bekend over middeleeuwse auteurs?

Dus

• Gemeenschapskunst
  
  
• Zonde van ijdelheid
  

4

Taal

Geen eenheidstaal

Diets / Middelnederlands

Geen uniforme spelling

5

Aan het werk :-)

- 2.1, 2.2 (Paragraaf 2)

- 3.2 (Paragraaf 3)

Tussentoets §1-3

Let op: de opdrachten moeten uitgewerkt worden in een schrift

De middeleeuwse maatschappij was theocentrisch. Wat betekent dat?
In het dagelijks leven ...

1. ... staat de wetenschap centraal.
2. ... staan God en godsdienst centraal.
3. ... staan geld en economie centraal.
4. ... staat iemand die Theo heet centraal.

Hoe noem je de uitruil van land tussen leenheren en leenmannen waarbij de opbrengst gegeven wordt in ruil voor bescherming?

1. Feodaal stelsel
2. Standenmaatschappij
3. Ridderlijke cultuur
4. Opkomst burgerij

Welk kenmerk behoort NIET tot de Karelroman of voor-hoofse ridderroman?

1. Vrouwen zijn minderwaardig
2. Ridders ondernemen een queeste
3. Trouw aan de leenheer en god is belangrijkste
4. Er komt veel geweld en bloed in voor

Welk kenmerk behoort WEL tot de Arthurroman of hoofse ridderroman?

1. Vooral na 1250 geschreven
2. Ridders zijn trouw aan leenheer/god.
3. Vrouwen hebben geen zelfbeschikking
4. Er komt veel geweld en bloed in voor

Gemeenschapskunst is...

1. Een verhaal heeft meerdere auteurs
2. Verhalen worden voorgedragen door jongleurs
3. Alleen geestelijken konden schrijven
4. Verhalen behoren tot een samenleving door orale overlevering

Diets bestaat uit...

1. Variant van het Latijn
2. Oude Germaanse taal
3. Voorloper van modern Nederlands
4. Verzameling dialecten

Wat is een troubadour?

1. Zelfde als een minstreel/jongleur
2. Bedenker van de verhalen
3. Schrijver van de muziek en tekst
4. Schrijver van ballades

Wie vond de boekdrukkunst uit?

1. Laurens Janszoon Coster
2. Johannes Gutenberg
3. Mariken van Nieumeghen
4. Karel Elegast

Wat was geen gevolg van de uitvinding van de boekdrukkunst?

1. boeken werden veel goedkoper
2. steeds meer mensen gingen lezen
3. er werden veel meer boeken gemaakt
4. er kwam een eind aan de geestelijke boeken

De reformatie had als doel:

1. Een nieuwe kerk op te richten
2. De katholieke kerk te hervormen
3. Wetenschap centraal zetten
4. De mens zelf centraal te stellen

Wat was het gevolg van de boekdrukkunst?

1. Onderzoek naar oude talen
2. Snellere verspreiding van informatie
3. Beperkte leesvaardigheid
4. Toename van het kerkelijke gezag

Wanneer werd de boekdrukkunst uitgevonden?

1. 1455
2. 1555
3. 1355
4. 1155

Hoe noem je een gedicht waarin er getreurd wordt om een overleden persoon?

1. Ballade
2. Elegie
3. Episch gedicht
4. Lyriek

Wat hoort NIET bij een middeleeuwse geestelijke

1. Pennenproef
2. Wiegendruk
3. Codex
4. Manuscript