Examentekst vmbo TL met ingesproken uitleg

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Tekstbegrip

In deze LessonUp wordt een leestekst met bijbehorende vragen besproken.

Wat heb je nodig?

* Koptelefoon

* De geprinte tekst 'Fouten maken, toegeven of niet?' (pag. 2 en 3 van het linkje)

* Een markeerstift

https://static.examenblad.nl/9336112/d/ex2012/gt-0011-a-12-1-b.pdf 

uitleg

Tekst 1 - bladzijde 2 en 3

Fouten maken, toegeven of niet?

https://static.examenblad.nl/9336112/d/ex2012/gt-0011-a-12-1-b.pdf 

uitleg

Oriënteren op de tekst

• Fouten maken
  
• Moet je je fouten toegeven?
  
• Is fouten maken erg?
  
• Naar een artikel van Kees Versluis, Intermediair, 19 november 2009

uitleg

Inleiding

In de wachtkamer van Het Oogziekenhuis Rotterdam staan twee beeldschermen. Op beide is een oog te zien. De wachtenden in de wachtkamer kijken aandachtig toe: in de operatiekamer worden de ogen van hun familieleden geopereerd. Met deze live-operaties probeert Het Oogziekenhuis in Rotterdam het aantal medische missers terug te dringen. Niet door streng op te treden tegen artsen die fouten maken, maar juist door over fouten niet langer geheimzinnig te doen. “We stimuleren dat artsen en verpleegkundigen al hun fouten en foutjes melden”, vertelt directeur Frans Hiddema. “Sinds we dat doen is het aantal foutmeldingen enorm gestegen. Wekelijks zitten artsen en verpleegkundigen om de tafel om alle fouten door te nemen en ervan te leren. Dat is een ware cultuuromslag.”

uitleg

Kernzinnen - middenstuk/kern

2) Zolang je erover praat en er met zijn allen van leert, mag je in het Rotterdamse ziekenhuis fouten maken.
3) “Fouten maken op de werkvloer is bij de meeste organisaties helaas nog altijd taboe,”zegt psychologe Caty van Dyck,         docente aan de Vrije Universiteit Amsterdam.
4) “Niets werkt zo nadelig als een foutenmijdende cultuur, een cultuur waarin men fouten hard bestraft,” weet Van Dyck,           die al zo’n vijftien jaar onderzoek doet naar hoe bedrijven en organisaties met fouten omgaan.
5) Computerdeskundige Michiel Vrasdonk (32) is iemand die bij een organisatie werkt die tegenwoordig zo’n open                     foutencultuur heeft.

6) Vrasdonks nieuwe manager veranderde deze werkwijze: voor hem zijn afspraken richtlijnen
7) Met fouten kunnen omgaan en op zo’n manier leren hoe je echte ongelukken kunt voorkomen is één ding. Maar het nut      van fouten maken gaat volgens psychologen veel verder.

8) De Nederlandse psycholoog Arjan van Dam is het volledig met Frese eens.

uitleg

Slotalinea

Overigens werkt een prestatiegerichte, foutenmijdende houding in sommige gevallen wél, geven de psychologen Van Dam en Van Dyck toe. Bij scholieren en studenten die tentamens moeten halen bijvoorbeeld. Vlak voor en tijdens een tentamen heeft een onderzoekende leerhouding geen voordeel en kun je het best puur op de prestatie gericht zijn. Het zou een verklaring kunnen zijn waarom de slimste jongetjes van de klas, na hun opleiding lang niet altijd de meest succesvolle carrières hebben. Hun aanpak werkte wel op school, maar niet in het dagelijkse werkleven.

uitleg

Vragen beantwoorden

1. Maak de vragen bij de tekst - op de volgende slides
2. Geef eerst je eigen antwoord
3. Luister daarna de uitleg
4. Had je het goed of fout?
5. Als je het fout had; wat heb je verkeerd gedaan?

uitleg

Op welke wijze wordt het onderwerp
van de tekst in alinea 1 ingeleid?

uitleg

1. door een belangrijk advies voorop te plaatsen
2. door een conclusie vooraf te geven
3. door een samenvatting van de tekst te geven
4. door een voorbeeld bij het onderwerp te geven

De tekst kan worden verdeeld in vijf delen

uitleg

Welk kopje geeft het beste de inhoud weer
van deel 3 (alinea’s 5 en 6)?

1. Het ontkennen van fouten en de gevolgen ervan
2. Het principe van foutenmijdende cultuur
3. Omgaan met fouten in bedrijven
4. Twee voorbeelden van foutenmijdende cultuur

Kopjesvraag

De computerdeskundige zegt dat hij in een OPEN foutencultuur werkt...dus geen foutenmijdende cultuur.

Antwoord a, b en d zijn dan dus al fout, want die gaan allemaal over een FOUTENMIJDENDE cultuur. 

Welk kopje geeft het beste de inhoud weer van deel 3 (alinea’s 5 en 6)?

uitleg

Welk kopje geeft het beste de inhoud weer
van deel 4 (alinea’s 7 en 8)?

1. Fouten maken belonen
2. Het nut van fouten maken
3. Ongelukken in plaats van fouten
4. Soorten fouten onderscheiden

Kopjesvraag

• In de eerste twee zinnen van alinea 7 gaat het al over het NUT van fouten maken!
• Alinea 8 gaat daarop verder..."De Nederlandse psycholoog is het volledig met Freese eens..."

Antwoord B

Welk kopje geeft het beste de inhoud weer van deel 4 (alinea’s 7 en 8)?

uitleg

Hoe kun je het verband tussen
alinea 4 en 5 het beste weergeven?

1. Alinea 5 geeft een voorbeeld bij de inhoud van alinea 4
2. Alinea 5 noemt een oplossing voor het probleem in alinea 4
3. Alinea 5 zwakt de inhoud van alinea 4 af
4. De inhoud van alinea 4 spreekt de inhoud van alinea 5 tegen

Verbandenvraag

• Deze vraag heeft te maken met verbanden tussen alinea's.
• Dat heeft weer te maken met SIGNAALWOORDEN
• Je moet dus kijken TUSSEN de alinea's - daar waar alinea 4 met alinea 5 wordt                 verbonden.
• In de eerste zin van alinea 5 staat '...in zo'n foutencultuur...'
• Zo'n = signaalwoord  -> verband = voorbeeld

Hoe kun je het verband tussen

alinea 4 en 5 het beste weergeven?

uitleg

Hoe kun je het verband tussen
alinea 7 en 8 het beste weergeven?

1. Alinea 8 bevestigt de inhoud van alinea 7
2. Alinea 8 geeft voorbeelden bij de inhoud van alinea 7
3. Alinea 8 noemt het gevolg van de inhoud van alinea 7
4. In alinea 8 wordt een conclusie getrokken uit de inhoud van alinea 7

Verbandenvraag

• Deze vraag heeft te maken met verbanden tussen alinea's.
• Dat heeft weer te maken met SIGNAALWOORDEN
• Je moet dus kijken TUSSEN de alinea's - waar alinea 7 wordt verbonden met alinea 8
• In de eerste zin van alinea 8 staat: "De Nederlandse psycholoog Arjan van Dam is het volledig met Frese EENS"
• Het woord bevestigen in antwoord A betekent zoiets als: is het ermee eens, vindt dat ook

Hoe kun je het verband tussen

alinea 7 en 8 het beste weergeven?

uitleg

De schrijver kan op verschillende manieren 

de meningen van deskundigen in een artikel gebruiken.

Een schrijver kan

1. de meningen van deskundigen zonder commentaar weergeven.
   
2. de meningen van deskundigen proberen tegen te spreken.
   
3. aantonen dat de meningen van deskundigen niet kloppen.
   
4. de meningen van deskundigen met elkaar vergelijken.
   
5. de meningen van deskundigen gebruiken om zijn mening te verdedigen
   

Op welke TWEE manieren gebruikt de schrijver in dit artikel de mening van deskundigen? 

Deze vraag gaat over de genoemde manieren op de vorige dia.
Op welke TWEE manieren gebruikt de schrijver in
dit artikel de mening van deskundigen.
Noem alleen de nummers van je keuze (1/2 of 3/4, enz.)

uitleg

Antwoord

1. De meningen van deskundigen zonder commentaar weergeven

4. De meningen van deskundigen met elkaar vergelijken.

Meningen van deskundigen

Wat is het belangrijkste doel van de tekst?

1. de lezers infomeren over de onbekendheid van de open foutencultuur bij veel bedrijven en managers
2. de lezers informeren over de voordelen van de open foutencultuur in ziekenhuizen en andere bedrijven
3. de lezers ervan overtuigen dat de open foutencultuur alleen maar helpt in overheidsbedrijven
4. de lezer ervan overtuigen dat je in een bedrijf moet durven praten over fouten van collega’s

Wat is de hoofdgedachte van deze tekst?

Hoofdgedachte

De belangrijkste informatie over het onderwerp van de tekst samengevat in 1 zin.

1. Een prestatiegerichte, foutenmijdende houding is bij scholieren en studenten wel aan te bevelen, omdat ze dan bij tentamens beter presteren.
2. In organisaties met een open foutencultuur voelen de mensen zich gezamenlijk verantwoordelijk en die organisaties worden flexibeler.
3. Omdat mensen complimenten willen scoren en liever geen kritiek krijgen, willen ze geen fouten maken en vermijden ze uitdagingen.
4. Organisaties moeten hun medewerkers ertoe dwingen grote risico’s te nemen en collega’s op fouten te wijzen.

“Als het mensen erom gaat te laten zien wat ze kunnen, zoeken ze
in het algemeen geen uitdagingen maar veiligheid.” (r.141-144)
Citeer de zin uit deel 3 (alinea 5 en 6) waarin ongeveer hetzelfde staat.

citeren

“Maar het gevolg was dat medewerkers klussen niet durfden op te pakken, als ze niet zeker wisten dat ze het werk op tijd en zonder problemen konden afronden.” (regels 81-85)

                                         OF

“Ook aan ingewikkelde opdrachten met een groot gevaar op fouten, wilde niemand meer zijn vingers branden.” (regels 86-88)

Klik hier voor uitleg 'citeren'

Citeren is het letterlijk overschrijven van tekst. 

• Je kunt een zin citeren van hoofdletter tot punt.
• Je kunt een woordgroep citeren - een aantal woorden.
• Je kunt een zinsgedeelte citeren - een deel van een zin.

Let goed op WAT je moet citeren. Als je te veel of te weinig citeert, is je antwoord FOUT!

Bij het citeren van een lang stuk tekst mag je de eerste twee woorden, drie puntjes en de laatste drie woorden noteren. Zet er ook de regelnummers bij. 

Voorbeeld: Bij het...regelnummers bij (r. 3 t/m 5)

In de tekst worden verschillende gevolgen van de foutenmijdende cultuur genoemd.

Noem twee gevolgen.

− Er wordt niet geleerd van de fouten.

− Werknemers zijn bang hun fouten te melden.

− Werknemers vermijden lastige klussen.

− Uiteindelijk gaat het een keer goed mis.

− Mensen nemen niet de tijd om iets uit te proberen.

− Je haalt hogere cijfers op school.

− Er wordt alleen geleerd van ernstige fouten.

In de tekst worden verschillende gevolgen van

de foutenmijdende cultuur genoemd.

Noem twee gevolgen  

uitleg

Uitlegfilmpjes

• Signaalwoorden en verbanden 
• https://www.youtube.com/watch?v=UnAIRTwJ7kI
• Verschillende soorten vragen 
• https://www.youtube.com/watch?v=AggjmkGXqHU
• Stappenplan Tekstverklaren 
• https://www.youtube.com/watch?v=rwRHvDNsW3k
• Opbouw van een tekst 
  
• https://www.youtube.com/watch?v=4aQxW6BWFZQ
• 10 snelle tips voor het examen Nederlands 
• https://www.youtube.com/watch?v=qtK996n1-tI

Uitleg